Ενδοοικογενειακή βία

PATHFINDER

Η βία δεν έχει χρώμα, κουλτούρα, χώρα, ήπειρο, κοινωνικό και οικονομικό status. Είναι μια μάστιγα που εξαπλώνεται ραγδαία σε όλον τον πλανήτη και που πλήττει, ιδιαίτερα, γυναίκες και ανήλικα κορίτσια ακόμα και μέσα στο ίδιο του το σπίτι.

Πολυάριθμες μελέτες καταλήγουν σε πολυάριθμα συμπεράσματα και στατιστικά στοιχεία. Κοινός παρανομαστής όλων; Το φύλο.

Ενδοοικογενειακή βία

Σωματική-ψυχολογική-οικονομική βία

Η βία στην οικογένεια έχει διάφορες μορφές. Ασφαλώς, η πιο φανερή και η πιο επικίνδυνη μορφή βίας είναι η σωματική. Παρόλα αυτά, μορφή βίας μπορεί να είναι και η ψυχολογική.

Περιπτώσεις ψυχολογικής βίας έχουμε:

• Όταν ο άντρας ελέγχει την κάθε κίνηση της συζύγου του και κατακρίνει τις σχέσεις της με τους άλλους ανθρώπους.
• Όταν την απομονώνει κοινωνικά από φίλους και συγγενείς
• Όταν συστηματικά την ταπεινώνει και την υποτιμά, όταν την εκβιάζει και την εξευτελίζει
• Όταν την απειλεί ότι θα της πάρει τα παιδιά
• Όταν την διαβεβαιώνει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνη της και ότι χωρίς αυτόν δεν πρόκειται να τα βγάλει πέρα

Η βία μπορεί επίσης να είναι και οικονομική. Πότε συμβαίνει αυτό;

• Όταν ο άντρας θέλει να έχει τον έλεγχο των εσόδων και των εξόδων της συζύγου του
• Όταν θέλει να διαχειρίζεται εκείνος τα έσοδα της
• Όταν θέλει τη σύζυγο του να είναι οικονομικά εξαρτημένη από αυτόν

Η κακοποίηση δεν οφείλεται στη φτώχια και την ανεργία

Οι άνδρες που κακοποιούν τις γυναίκες τους ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Απλώς, αυτοί που ανήκουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, έχουν τον τρόπο να καλύπτονται.

Η κακοποίηση δεν οφείλεται στο πότο

Οι γυναίκες δεν κακοποιούνται μόνο από άνδρες που πίνουν ή έχουν πρόβλημα αλκοολισμού. Ούτε βέβαια, όλοι οι άνδρες που πίνουν κακοποιούν τις συντρόφους τους. Το ποτό προσφέρει απλώς, ένα καλό άλλοθι για να απαλλαγούν από την ευθύνη τους. Αν ένας μεθυσμένος κάνει οποιαδήποτε άλλη εγκληματική πράξη δεν απαλλάσσεται αλλά τιμωρείται από το νόμο!

(Από την εκστρατεία κατά της βίας στην οικογένεια της Γενικής Γραμματείας Ισότητας)

Ελλάδα

Η βία στην οικογένεια είναι ένα πολύ διαδεδομένο φαινόμενο, ειδικά στην εποχή μας, που η ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια χάνουν όλο και περισσότερο την αξία τους. Ασκείται από τους ισχυρότερους προς τους πιο αδύναμους. Οι δράστες είναι συνήθως άνδρες και τα θύματα γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά.

Η βία κατά των γυναικών εκδηλώνεται, κάθε φορά, με πολλές και διαφορετικής βαρύτητας εγκληματικές πράξεις. Δυστυχώς, αν αυτές οι πράξεις συνέβαιναν έξω από το σπίτι θα τιμωρούνταν από τον νόμο και θα καταδικάζονταν από το κοινωνικό σύνολο χωρίς ενδοιασμούς.

Η βία εκτός από σωματική, μπορεί να είναι ψυχολογική ή/και οικονομική. Η ψυχολογική ή οικονομική βία δεν καταλήγουν πάντα και σε σωματική. Όμως, μια σωματικά κακοποιημένη γυναίκα έχει σίγουρα κακοποιηθεί και ψυχολογικά.

Τα στάδια του κύκλου αυτής της βίας είναι τα εξής:

• Επίθεση
• Μετάνοια
• Συγγνώμη
• Φροντίδα του θύματος
• Υποσχέσεις ότι δεν θα επαναληφθεί
• Περίοδος συμφιλίωσης και εξιλέωσης
• Επίθεση

Η σωματική βία φτάνει έως το βιασμό και τη σεξουαλική κακοποίηση, σε ορισμένες περιπτώσεις και το φόνο.

Στην Ελλάδα, μία στις δύο γυναίκες που δολοφονούνται κάθε χρόνο είναι θύματα τωρινού ή πρώην συντρόφου τους, ενώ μία στις πέντε γυναίκες υπήρξε θύμα ξυλοδαρμού, τουλάχιστον μια φορά, από τον άνδρα της.

Οι άνδρες που κακοποιούν τις γυναίκες τους ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών Αθήνας, οι απόφοιτοι τεχνολογικής εκπαίδευσης έρχονται πρώτοι στη σωματική κακοποίηση, σε ποσοστό που φτάνει το 100%, ενώ ακολουθούν αυτοί της πανεπιστημιακής, με ποσοστό 78,9%!

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, η συμπεριφορά του δράστη αποδίδεται καταρχήν σε κοινωνικά αίτια, ενώ σε ελάχιστες περιπτώσεις οφείλεται σε ψυχοπαθολογικά προβλήματα.

Οι γυναίκες κάνουν πολλές προσπάθειες να σταματήσουν να είναι θύματα βίας. Πολλές φορές δεν τα καταφέρνουν και καταλήγουν να αυτο-απομονώνονται Κυριεύονται από αισθήματα ντροπής και ενοχής, αισθάνονται οι ίδιες υπεύθυνες για ό,τι τους συμβαίνει.

Όποιος γνωρίζει μια γυναίκα που κακοποιείται από τον άνδρα της, πρέπει να την ενθαρρύνει και να την προτρέψει να σταματήσει να το δέχεται, να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς και να απευθυνθεί στην αστυνομία. Ακόμα και αν οι αστυνομικοί τη συμβουλέψουν να μην προχωρήσει και να συμβιβαστεί με τον άνδρα της (διότι έχουν καταγραφεί πολλά τέτοια περιστατικά) δεν πρέπει να το κάνει. Το πρόβλημα σχεδόν ποτέ δεν λύνεται από μόνο του.

Κόσμος

ΗΠΑ

• Σύμφωνα με το FBI κάθε 15 δευτερόλεπτα, μια γυναίκα κακοποιείται
• Σχεδόν το 50% των άστεγων γυναικών και κοριτσιών, βρίσκονται στους δρόμους επειδή ζούσαν καθημερινά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. ( Έκθεση του 1998 για τα καταφύγια των αστέγων)
• Η βία στην οικογένεια, συνήθως δεν αφορά μόνο ένα περιστατικό, αλλά τις περισσότερες περιπτώσεις έχει μεγάλη διάρκεια ( Έρευνα για την οικογενειακή και σεξουαλική κακοποίηση από το αμερικανικό ινστιτούτο Δικαιοσύνης και το γραφείο στατιστικών μελετών του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης (Ιούλιος 1996)
• Το 50% των γυναικών κακοποιείται τουλάχιστον μια φορά κατά την διάρκεια του γάμου τους.
• Πάνω από τα δυο τρίτα των κακοποιήσεων κατά των γυναικών γίνονται από άτομα γνωστά σ αυτές.
• Το 31% των θυμάτων υποστηρίζουν πως το άτομο που τις κακοποίησε ήταν άγνωστος σ αυτές ενώ περίπου το 28% ήταν οι σύζυγοι τους ή το αγόρι τους. Το 35% αυτών ήταν γνωστοί σ αυτές και το υπολειπόμενο 5% αναφέρεται σ άλλα συγγενικά πρόσωπα.
• Οι γυναίκες είναι δέκτες 10πλασιων περιπτώσεων βίας. Κάθε χρόνο οι γυναίκες αντιμετωπίζουν 572,032 περιπτώσεις βίας ενώ οι άντρες στο ίδιο διάστημα 48,983. (Internet Source No 2.Violence Against Women: A National Crime Victimization Survey Report, p. 6).
• Σύμφωνα με τις αστυνομικές αρχές του Μίτσιγκαν, μία γυναίκα σκοτώνεται από το σύντροφο της ή τον πρώην σύντροφο της κάθε πέντε ημέρες. Στην ίδια πόλη, το 75% των γυναικών σκοτώνονται από τους συντρόφους τους μόλις τελειώσει η σχέση τους ή καθώς τελειώνει αυτή.

Γαλλία

• Κάθε μήνα έξι γυναίκες πεθαίνουν σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας
• Μία στις δέκα γυναίκες πέφτει θύμα συζυγικής βίας
• Η συζυγική βία αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου των γυναικών από ανθρωποκτονία, ενώ εξίσου καταστροφικές με τη βία είναι και οι επαναλαμβανόμενες ψυχολογικές και φραστικές βιαιότητες (οι προσβολές, ο συναισθηματικός εκβιασμός...)
• Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές στη Γαλλία, οι γυναίκες που καταφεύγουν για βοήθεια στα κέντρα υποδοχής, είναι πολύ νεότερες σε σχέση με το παρελθόν.
• Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι εξεγείρονται γρηγορότερα και δεν υπομένουν την κακοποίηση πολλά χρόνια, μέχρι να αντιδράσουν

Μ. Βρετανία

• Μία καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία το λεπτό, καταγράφεται καθημερινά από τα αστυνομικά τμήματα της Μ. Βρετανίας. Το 81% είναι γυναίκες. (Πρόγραμμα κοινωνικών και οικονομικών ερευνών, 28 Σεπτεμβρίου 2000)
• Σχεδόν το 50% των γυναικών που έχουν δολοφονηθεί στην Αγγλία και την Ουαλία, σκοτώθηκαν είτε από τον πρώην είτε από τον νυν ερωτικό τους σύντροφο. Το αντίστοιχο ποσοστό στους άντρες δεν ξεπερνά το 6%. (Στατιστικά στοιχεία ανθρωποκτονιών, την περίοδο 1990-1994 από την Women's Aid Federation της Αγγλίας).

Κέντρα Υποστήριξης

Αν είστε θύμα ενδοοικογενειακής (ή μη) βίας ή αν κάποιο κοντινό σας πρόσωπο βρίσκεται σε αυτή τη θέση, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με κάποιο αρμόδιο κέντρο υποστήριξης και βοήθειας.

Γραμμή SOS χωρίς χρέωση κατά της οικογενειακής βίας λειτουργεί από το Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης. Δέχεται κλήσεις από όλη την Ελλάδα και λειτουργεί χωρίς χρέωση, καθημερινά (και Σαββατοκύριακα και αργίες) από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ. Κλήσεις από κινητό τηλέφωνο γίνονται δεκτές (με χρέωση) στο 210 7786800

Συμβουλευτικά κέντρα

Τα συμβουλευτικά κέντρα για τη βία κατά των γυναικών, υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Ισότητας και στελεχώνονται από ομάδα ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, νομικών (δωρεάν παροχή νομικών υπηρεσιών σε ορισμένα περιστατικά) καθώς και συμβούλων απασχόλησης. Σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων τα κέντρα αυτά έχουν έναν ξενώνα υποδοχής. Λειτουργούν από τις 8 το πρωί ως τις 6 το απόγευμα.

• ΑΘΗΝΑΣ
  Νίκης 11, Πλατεία Συντάγματος
  Τηλ.: 210 33 17 305 και 306
• ΠΕΙΡΑΙΑ
  Αλκιβιάδου 76
  Τηλ: 210 41 12 091

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (ΚΕΘΙ)
Κέντρα Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Γυναικών
Τηλέφωνα επικοινωνίας:

• Αθήνα: 210 3256600
• Θεσσαλονίκη: 2310 524071
• Πάτρα: 2610 620 803
• Ηράκλειο: 2810 343778
• Βόλος: 24210 78 218

ΞΕΝΩΝΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ
Κακοποιημένες γυναίκες φιλοξενεί και ο ξενώνας της Αρχιεπισκοπής
Τηλ: 210 38 41536

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Παρέχει βοήθεια για τη βία μέσα στην οικογένεια
Τηλ: 210-3616236

ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΘΗΝΑΣ
Τηλ: 210 9219002

ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ
Τηλ: 210 4177 876