Η θαυματουργός εικόνα "Παναγίας της Κεράς"απο το χωριό Μονή του Δημου Ανατολικού Σελίνου

Η θαυματουργός εικόνα "Παναγίας της Κεράς"απο το χωριό Μονή του Δημου Ανατολικού Σελίνου

Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011

Μεθυστικό κρασί είναι η χάρη του Αγίου Πνεύματος!

Πραγματικά, θα ήταν δυνατό να διαλέξουμε και να διηγηθούμε πλατύτερα πάμπολλα περιστατικά από την Παλαιά Διαθήκη. Όμως δεν μας παίρνει ο καιρός. Είναι αρκετά τα όσα είπαμε. «Ας περάσουμε τώρα και στην Καινή Διαθήκη, να σταχυολογήσουμε κι από εδώ μερικά.

Το Άγιο Πνεύμα κατήλθε και στην Παρθένο Μαρία. Επειδή επρόκειτο να γεννήσει το Χριστό, τη σκέπαζε η θεία χάρη κι ό Παράκλητος την ετοίμαζε να γίνει κατοικητήριο του Θεού και Λόγου. Δεν χρειάζονται και πολλά λόγια για να μάθεις πως η γέννηση υπήρξε αμόλυντη και άχραντη. Το ξέρεις πολύ καλά. Ο Γαβριήλ ήταν που της είπε: «Εγώ είμαι ο προάγγελος όσων θα γίνουν, μα όχι και ο συνεργός. Είμαι βέβαια Αρχάγγελος, αλλά μέχρι εδώ φτάνει η δικαιοδοσία μου. Κι εγώ μεν σου αναγγέλλω το «Χαίρε, Κεχαριτωμένη», αλλά τον τρόπο της γεννήσεως δεν είμαι σε θέση να σου τον εξηγήσω. «Το Άγιο Πνεύμα θα έρθει επάνω σου και η δύναμη του Υψίστου θα σε καλύψει».

Αλλά το Πνεύμα το Άγιο παρουσιάστηκε περίτρανα στη βάπτιση του Κυρίου. Ας δούμε τί γράφει ο Ευαγγελιστής: «Και να, άνοιξαν γι’ αυτόν οι ουρανοί, και είδε το Πνεύμα του Θεού σαν περιστέρι να κατεβαίνει και να έρχεται πάνω του». Έπρεπε, όπως ερμηνεύουν μερικοί, οι απαρχές και τα πρωτεία της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, που παρέχεται με το βάπτισμα, να προσφερθούν στην ανθρώπινη φύση του δοτήρος αυτής της χάριτος, του Χρίστου.

Τη χάρη του Παρακλήτου μοίρασε στους Αποστόλους του ο Κύριος, τότε που τους έδωσε και την εξουσία αφέσεως αμαρτιών: «Λάβετε Άγιο Πνεύμα. Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες, θα τους είναι συγχωρημένες- σε όποιους τις κρατήσετε ασυγχώρητες, θα μείνουν ασυγχώρητες». Ήταν τότε που τους παράγγειλε να παραμείνουν στα Ιεροσόλυμα, ώσπου να οπλιστούν με τη θεϊκή δύναμή του.

Ανέβηκε λοιπόν ό Κύριος στους ουρανούς κι εκπλήρωσε την υπόσχεσή του. Έτσι, όταν έφτασε η μέρα της Πεντηκοστής, κατέβηκε ο Παράκλητος στους Αποστόλους, που συναθροισμένοι στο υπερώο περίμεναν τον ερχομό Του. Κατέβηκε να τους ενδύσει δύναμη και να τους βαπτίσει, όπως τους υποσχέθηκε ο Κύριος. Δεν έλαβαν απλώς ένα μέρος της χάριτος, αλλά μιαν αυτοτελή δύναμη. Όπως ακριβώς ο βαπτιζόμενος βυθίζεται ολόκληρος μέσα στο νερό, έτσι και οι Απόστολοι βαπτίστηκαν μέσα στο Άγιο Πνεύμα. Και το νερό περιβρέχει μόνο το σώμα, αλλά το Πνεύμα του Θεού ψυχή και σώμα. Αμφιβάλλεις; Θα σου φέρω ένα παράδειγμα. Είναι φτωχό κι απλοϊκό, αλλά χρήσιμο. Πάρε τη φωτιά και το σίδερο. Πώς η φωτιά περνάει μέσα στο σίδερο και το κάνει όλο πύρινο; Το ψυχρό γίνεται ζεστό! Το μαύρο κατακόκκινο, λαμπρό! Λοιπόν, γιατί σου φαίνεται παράξενο, που το Πνεύμα το Άγιο εισέρχεται στα τρίσβαθα της ψυχής;

Κατέβηκε ο Παράκλητος. Και για να μην περάσει απαρατήρητη η κάθοδος μιας τόσο μεγάλης χάριτος, ακούστηκε κάτι σαν επουράνια σάλπιγγα, σαν βουητό ενός σφοδρότατου ανέμου. Πλημμύρισε από το φως το υπερώο κι έγινε η νοητή κολυμβήθρα, όπου βαπτίστηκαν οι Μαθητές. Πύρινες γλώσσες έκαναν την εμφάνιση τους, διαμοιράστηκαν στον καθένα κι όλοι λούστηκαν στο φως του Αγίου Πνεύματος. Μετέλαβαν φωτιά! Φωτιά που δεν κατακαίει, αλλά ζωογονεί. Που αφανίζει τ’ αγκάθια των αμαρτιών και λαμπρύνει τη ψυχή. Πύρινες γλώσσες σαν άλλα διαδήματα, ανεπανάληπτα, στόλισαν τις κεφαλές των Αποστόλων. Κάποτε μια φλεγόμενη ρομφαία φρουρούσε τις πύλες του παραδείσου. Τώρα η πύρινη γλώσσα τις άνοιξε, χαρίζοντας τη σωτηρία.

«Και άρχισαν να μιλούν ξένες γλώσσες, ανάλογα με την ικανότητα που τους έδινε το Άγιο Πνεύμα». Γαλιλαίοι ο Πέτρος κι ο Ανδρέας, στα περσικά ή στα μηδικά μιλούσαν. Το ίδιο και ο Ιωάννης και οι άλλοι Απόστολοι. Και τα πλήθη των ξένων ακούγανε καθένας στη γλώσσα του για τα μεγαλεία του Θεού.

Ποιός είναι τόσο μεγάλος δάσκαλος, να μας διδάξει μεμιάς όσα δεν ξέρουμε; Τόσα χρόνια μελέτη και ασκήσεις, και μόνο τα ελληνικά κατορθώνουμε να μάθουμε. Το Άγιο Πνεύμα τα διδάσκει όλα μονομιάς. Αυτό είναι αληθινά μεγάλη σοφία και θεϊκή δύναμη. Πώς να συγκριθεί η πολυχρόνια αμάθεια των Αποστόλων με την αθρόα και ξαφνική γλωσσολαλιά; «Έχουν πιει δυνατό κρασί», έλεγαν οι χλευαστές. Ήταν αλήθεια… Μεθυστικό κρασί είναι η χάρη τού Αγίου Πνεύματος!

Ο Πέτρος τώρα, φωτισμένος από τη Χάρη Του και γνωρίζοντας καλά ποιόν έχει σύμμαχο, στάθηκε με τους έντεκα και ύψωσε τη φωνή του προς τα πλήθη. Έτσι, με τη σαγήνη του κηρύγματος, ψάρεψε τρεις χιλιάδες ψυχές. Τέτοια ήταν η χάρη που συνεργούσε με τους Αποστόλους, που έκανε τόσους πολλούς από τους σταυρωτές του Χριστού να πιστέψουν και να βαπτιστούν στ’ όνομα Του!

Η δύναμη του Παρακλήτου έκανε τα τόσα εκπληκτικά θαύματα. Πλήθος αρρώστων και δαιμονισμένων έβρισκαν τη θεραπεία τους. Ακόμα κι η σκιά του Πέτρου θεράπευε τους ασθενείς. Κι όχι μόνο οι δώδεκα, αλλά και τα πρωτότοκα τέκνα της στείρας μέχρι τότε Εκκλησίας, οι επτά διάκονοι. Και πρώτος απ’ όλους ο Στέφανος, ο πρωτομάρτυρας. Άνδρας γεμάτος πίστη και φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, που έκανε μεγάλα και εξαίσια θαύματα και που κανένας δεν μπορούσε ν’ αντισταθεί στη σοφία και στο πνεύμα με το οποίο συζητούσε. Κι όταν συκοφαντημένος καταδικάστηκε από το συνέδριο, γεμάτος από την παρουσία του Παρακλήτου, αντίκρισε ανοιγμένους τους ουρανούς και «τον Ιησού να στέκεται στα δεξιά του Θεού».

Και πώς να διηγηθεί κανείς επάξια τις θαυμαστές ενέργειες του Αγίου Πνεύματος, που εκδηλώθηκαν στη ζωή του αποστόλου Παύλου; Η ψυχή του είχε γεμίσει από τη δύναμή Του. Ο Παράκλητος τον ανέδειξε «σκεύος εκλογής» για να ομολογήσει την πίστη του στο Χριστό, μπροστά σε βασιλιάδες και ειδωλολάτρες και Ισραηλίτες. Μεταμόρφωσε τον άλλοτε διώκτη σε θερμότατο κήρυκα, που άπλωσε το κήρυγμά του από τα Ιεροσόλυμα ως το Ιλλυρικό πέλαγος, που κατήχησε κι αυτήν ακόμα τη βασιλίδα Ρώμη κι είχε την προθυμία να φτάσει μέχρι και την Ισπανία.

Πώς να παρατρέξουμε τις θαυμαστές πράξεις του στη Κύπρο, με την τύφλωση του μάγου Ελύμα, και στα Λύστρα, με τη θεραπεία του χωλού; Θαυμαστές ενέργειες του Πνεύματος του Αγίου! Κι ακόμα στη Κιλικία, στη Φρυγία και στη Γαλατία, στη Μυσία και στη Μακεδονία; Στους Φιλίππους εκβάλλει το πνεύμα πύθωνος. Και τη νύχτα, μετά το σεισμό και την αποφυλάκισή του, βαπτίζει ολόκληρη την οικογένεια του δεσμοφύλακα.

Κηρύσσει στη Θεσσαλονίκη και στη μέση της Αθήνας, στον Άρειο Πάγο. Στη Κόρινθο και σ’ όλη την Αχαΐα. Στην Έφεσο μαντήλια και περιζώματά του θεραπεύουν αρρώστους και διώχνουν ακάθαρτα πνεύματα και στην Τρωάδα ανασταίνει τον Ευτυχή, που έπεσε από τον τρίτο όροφο και τον σηκώσανε νεκρό.

Και όταν στη Καισαρεία σιδηροδέσμιος οδηγήθηκε μπροστά στους ηγεμόνες ν’ απολογηθεί, τόση χάρη και σοφία έλαβε από το Πνεύμα το Άγιο, ώστε ο ίδιος ο βασιλιάς των Ιουδαίων Αγρίππας να πει: «Λίγο ακόμα και θα με πείσεις να γίνω χριστιανός!» .

Είναι κι άλλα, τόσα πολλά. Δεν θα μας έπαιρνε ο χρόνος να τα λέγαμε όλα. Και μόνο τα όσα αναφέρει ο Παύλος στις δεκατέσσερις επιστολές του για το Άγιο Πνεύμα, θα έφταναν να καλύψουν πολλές ομιλίες. Για την ώρα αρκούν αυτά. Τα κενά και τις ελλείψεις θα τ’ αναπληρώσει η δύναμη του Παρακλήτου. Εγώ σας πρόσφερα ελάχιστα. Εσείς πάρτε περισσότερα. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει όσα μπορούμε να βαστάξουμε. Τα δώρα Του είναι πλούσια σε όσους έχουν καθαρή καρδιά. Κι ή καθαρή καρδιά είναι το περιβόλι του Παρακλήτου με τους γλυκόχυμους καρπούς του: την αγάπη και τη χαρά, την ειρήνη και τη μακροθυμία, τη χρηστότητα και την αγαθοσύνη, την πίστη, την πραότητα και την εγκράτεια.

πηγή: Αγ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων, «Ο Παράκλητος», σ. 105-110. Φωνή των Πατέρων, τ.Α΄. Ι.Μ.Παρακλήτου



www.pemptousia.com

Ένας ταπεινός λογισμός κάνει αμέσως την Χάρη του Θεού να ενεργή




Μου έκανε εντύπωση πώς ένας ταπεινός λογισμός κάνει αμέσως την Χάρη του Θεού να ενεργή. Είχε έρθει στο Καλύβι ένα ξένο γατάκι. Το καημένο, φαίνεται , κάτι είχε φάει που το πείραξε και ζητούσε βοήθεια. Χτυπιόταν από τον πόνο και πεταγόταν σαν το χταπόδι, όταν το χτυπούν… Το λυπόμουν που το έβλεπα σ’ αυτήν την κατάσταση, αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτε. Το σταύρωνα, το ξανασταύρωνα, τίποτε! «Βρε ταλαίπωρε, λέω τότε στον εαυτό μου, βλέπεις τα χάλια σου; Τόσα χρόνια καλόγερος, ούτε ένα γατί δεν μπορείς να βοηθήσης!». Μόλις ελεεινολόγησα τον εαυτό μου, εκεί που το γατάκι κόντευε να ψοφήση , αμέσως συνήλθε. Ήρθε κοντά μου, μου έγλειφε τα πόδια και έκανε χαρούμενο όμορφες τούμπες… Τι δύναμη έχει η ταπείνωση! Γι’ αυτό λέει: «Εν τη ταπεινώσει ημών εμνήσθη ημών ο Κύριος».
Έχω προσέξει ότι ένας ταπεινός λογισμός κάνει τον άνθρωπο να λάμπη, να ακτινοβολή. Όταν ο άνθρωπος παίρνη όλο το σφάλμα πάνω του , τον λούζει η Χάρις του Θεού. Ήρθε προχτές ένας γιατρός που έχει πολλά παιδιά και μου είπε: «Πάτερ μου, έχω πολλή υπερηφάνεια και γίνεται αιτία η δική μου υπερηφάνεια να κάνουν αταξίες τα παιδιά». Και το έλεγε αυτό μπροστά στα παιδιά του και τα μάτια του ήταν βουρκωμένα , αλλά το πρόσωπό του έλαμπε! Το ίδιο πρόσεξα προ ημερών και εδώ. Ήρθαν μερικές αδελφές να συζητήσουμε. Είπαμε διάφορα˙ αναγκάστηκα να τις μαλώσω πολύ. Μία από αυτές δεν βοηθήθηκε καθόλου˙ κρύα ήρθε, κρύα έφυγε˙ μόνον εκεί πέρα έλεγε τα κουσούρια των άλλων χαρτί και καλαμάρι- βλέπεις , όποιος δεν κάνει δουλειά στον εαυτό του, έχει αυτό το ..χάρισμα! Μία άλλη στρυμώχθηκε, μέχρι που έκλαψε . Ταπεινώθηκε , αλλά μετά έλαμπε το πρόσωπό της. Βλέπετε τι κάνει ένας ταπεινός λογισμός με συντριβή! Αμέσως πάνε όλα τα κουσούρια στην άκρη, τακτοποιείται ο άνθρωπος και ακτινοβολεί το πρόσωπό του˙ ενώ με έναν λογισμό υπερήφανο ή βλάσφημο σκοτεινιάζει.
Όσο ανεβάζει πνευματικά την ψυχή μας ένας πολύ ταπεινός λογισμός που θα φέρη για μια στιγμή ο άνθρωπος, δεν την ανεβάζουν χρόνια ολόκληρα αγώνες υπερφυσικοί.
- Γέροντα, αν κάποιος είναι υπερήφανος και βάλη έναν ταπεινό λογισμό , θα τον βοηθήση ο Θεός;
- Εμ, αν βάλη έναν ταπεινό λογισμό δεν θα είναι υπερήφανος˙ θα είναι ταπεινός και θα τον βοηθήση ο Θεός. Ο άνθρωπος είναι τρεπτός˙ πάει μία από ‘δω- μια από ‘κει, ανάλογα με το τι λογισμό έχει. Ο υπερήφανος , αν βάλη έναν ταπεινό λογισμό , βοηθιέται. Και ο ταπεινός , αν φέρη έναν υπερήφανο λογισμό , παύει να είναι ταπεινός. Είναι κανείς σε καλή πνευματική κατάσταση; Αν υπερηφανευθή , τον εγκαταλείπει η Χάρις του θεού και φθάνει σε άσχημη κατάσταση. Είναι σε άσχημη κατάσταση ,γιατί έκανε λ.χ. κάποιο σφάλμα; Αν συναισθανθή το σφάλμα του και μετανοήση ειλικρινά, έρχεται η ταπείνωση και φθάνει σε καλή κατάσταση, γιατί η ταπείνωση φέρνει την Χάρη του Θεού. Αλλά, για να γίνη η ταπείνωση μόνιμη κατάσταση στον άνθρωπο, ώστε να παραμείνη μέσα του η Χάρις του Θεού, χρειάζεται δουλειά πνευματική.


Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
2007



www.gonia.gr

Ο Άγιος Γουρίας (Καρπόβ) (Αρχιεπίσκοπος Ταυρίδας (Κριμαίας), 1814-1882


Βίος και διδασκαλία

Ο Άγιος Γουρίας (Καρπόβ)
Μεταξύ των μεγάλων αγίων αρχιερέων που έλαμψαν τον 19ο αιώνα, συγκαταλέγεται, αναμφίβολα, και ο άγιος Γουρίας Αρχιεπίσκοπος Ταυρίδας. Η μορφή του Αγίου Γουρία υπήρξε φως μέγα, που με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος έλαμψε και φώτισε χιλιάδες ανθρώπους. Γνήσιος ποιμένας, οικονόμος των Μυστηρίων του Θεού, θαυμάσιος ιεροκήρυκας, πολυμαθής θεολόγος, αλλά κυρίως ιεραπόστολος είναι μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν την πολύπλευρη προσωπικότητά του.

Στη διάρκεια της επίγειας ζωής του η πρόνοια του Θεού τον οδήγησε σε μέρη μακρινά, όπου με παρρησία κήρυξε τον Χριστό και ανέπτυξε αξιοθαύμαστη ιεραποστολική και ποιμαντική δράση.


Σημείωση: Πρόλογος: Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Αντωνόπουλος.




http://www.captainbook.gr/book/170366/o-agios-gourias-karpov

Ψυχικά ασθενούν 4 στους 10 Ευρωπαίους





ΤΟ 38% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΗΣ ΓΗΡΑΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ, ΉΤΟΙ 165 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ

Από ψυχικές και νευρολογικές παθήσεις βασανίζονται σχεδόν 165 εκατομμύρια Ευρωπαίοι, ή το 38% του πληθυσμού της Ευρώπης, όπως έδειξε ευρεία έρευνα, που κάλυψε 30 χώρες και αποκαλύπτει με απλά νούμερα πως σχεδόν 4 στους 10 Ευρωπαίους αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως κατάθλιψη, έντονο στρες, αϋπνία ή άνοια.


Επειδή μάλιστα σχεδόν το ένα τρίτο των περιπτώσεων δεν υποβάλλονται σε θεραπεία ή δεν λαμβάνουν την απαραίτητη θεραπευτική αγωγή, είναι μεγάλο το κόστος στην οικονομία αλλά και στην κοινωνία -ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ- καθώς οι πάσχοντες καθίστανται, σε κάποιο στάδιο, ανίκανοι να εργαστούν και πλήττονται σημαντικά οι διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011

Η μελέτη της Αγίας Γραφής διώχνει τη λύπη



Ευχάριστο είναι το λιβάδι και ο κήπος, αλλά πολύ πιο ευχάριστη είναι η ανάγνωση των θείων Γραφών.

  • Γιατί εκεί υπάρχουν άνθη που μαραίνονται, ενώ εδώ νοήματα που πάντοτε είναι ακμαία.
  • Εκεί ζέφυρος που φυσάει, ενώ εδώ η αύρα του Αγίου Πνεύματος.
  • Εκεί τα αγκάθια που περιτειχίζουν, ενώ εδώ η πρόνοια του Θεού που ασφαλίζει.
  • Εκεί τζιτζίκια που τραγουδούν, ενώ εδώ οι προφήτες που κελαηδούν.
  • Εκεί τέρψη από την εμφάνιση, ενώ εδώ ωφέλεια από την ανάγνωση.
  • Ο κήπος βρίσκεται σε έναν τόπο, ενώ οι Γραφές σε όλα τα μέρη της οικουμένης.
  • Ο κήπος υποτάσσεται στις ανάγκες των καιρών, ενώ οι Γραφές και μέσα στο χειμώνα και μέσα στο καλοκαίρι έχουν πολλά φύλλα και είναι γεμάτες καρπούς.

Ας προσέχουμε λοιπόν στην ανάγνωση των Γραφών, γιατί εάν προσέχεις στην Γραφή, σου ξεριζώνει τη λύπη, σου φυτεύει την ευχαρίστηση, αναιρεί την κακία, ριζώνει την αρετή, δεν αφήνει μέσα στην αναταραχή των πραγμάτων να παθαίνεις όπως οι ναυτικοί στην τρικυμία. Η θάλασσα μαίνεται, αλλά εσύ πλέεις με γαλήνη, γιατί έχεις κυβερνήτη την ανάγνωση των Γραφών, επειδή αυτό το σκοινί δεν το σπάζει η δοκιμασία των περιστάσεων.

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Προς Ευτρόπιον Β΄ επιστολή


www.xfd.gr

Το σύνδρομο της μαθητικής αϋπνίας



Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα

Ξέρετε πόσες ώρες κοιμούνται τα παιδιά σας και πόσες θα έπρεπε να κοιμούνται; Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό. Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι πολλά παιδιά του Δημοτικού και τα περισσότερα του Γυμνασίου και του Λυκείου δεν κοιμούνται αρκετά, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, διαταράσσοντας τις επιδόσεις τους στα μαθήματα και αυξάνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας, κατάθλιψης και άλλων δεινών.

Αν και είναι αλήθεια πως οι ανάγκες σε ύπνο ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, υπάρχουν ορισμένες λογικές βασισμένες στην επιστήμη οδηγίες που μπορούν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε εάν το παιδί σας κοιμάται όσο χρειάζεται για να λειτουργεί σωστά εντός και εκτός σχολείου, αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς».

Αν μάλιστα είναι στην εφηβεία, συγκρίνοντας τις ώρες που κοιμάται με τις ώρες που θα έπρεπε να κοιμάται, πιθανώς θα καταλάβετε καλύτερα γιατί δυσκολεύεται κάθε πρωί τόσο πολύ να ξυπνήσει και να ετοιμαστεί για το σχολείο.

Οι αριθμοί

Σύμφωνα με το Εθνικό Ιδρυμα Υπνου (NSF) των ΗΠΑ, τα νεογέννητα μωρά πρέπει να κοιμούνται 12-18 ώρες το 24ωρο με μια σταδιακή μείωση στις 12-14 ώρες για τα νήπια ηλικίας 1-3 ετών. Κατά την προσχολική ηλικία, το παιδί πρέπει να κοιμάται 11-13 ώρες, ενώ στις ηλικίες 5-10 ετών οι ανάγκες σε ύπνο κυμαίνονται από 10 έως 11 ώρες το 24ωρο.

Τα δύσκολα, πάντως, αρχίζουν στην εφηβεία και συνεχίζονται μέχρι την ενηλικίωση. Οι έφηβοι όχι μόνον χρειάζονται περισσότερες ώρες ύπνου απ’ ό, τι οι ενήλικοι (δηλαδή 8.30 - 9 ώρες κάθε βράδυ, σύμφωνα με το NSF), αλλά οι ώρες που νυστάζουν και οι ώρες που μπορούν να ξυπνήσουν μόνοι τους δίχως να… κουτουλάνε, δεν έχουν καμία σχέση με τις ώρες έναρξης των σχολείων.

Η μία μελέτη μετά την άλλη αποκαλύπτει πως ο μέσος έφηβος σπανίως πηγαίνει για ύπνο πριν από τις 11, κι ας έχει να σηκωθεί στις 6 ή στις 6.30' για να ετοιμαστεί για το σχολείο, στο οποίο πρέπει να αρχίσει το μάθημα φρέσκος και σε πλήρη εγρήγορση γύρω στις 8.

Επακόλουθο: την πρώτη ώρα και μερικές φορές τη δεύτερη πολλά κεφάλια γέρνουν από τη νύστα και ακόμα περισσότερα κοιτάζουν απλώς τον πίνακα αδυνατώντας να μάθουν το παραμικρό.

Σε μία από τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, περισσότερο από το 90% των εφήβων είπαν πως κοιμούνται λιγότερο από 9 ώρες κάθε βράδυ ενώ το 10% δήλωσαν πως κατά μέσον όρο κοιμούνται λιγότερες από 6 ώρες.

Οπως θέτει το όλο θέμα ο δρ Τζέιμς Μπ. Μάας, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης και κορυφαίος ερευνητής του ύπνου, «οι περισσότεροι έφηβοι είναι κινούμενα ζόμπι, διότι κοιμούνται υπερβολικά λίγο».

«Παθολογικά κουρασμένοι»

Σε μια άλλη μελέτη, η δρ. Μαίρη Α. Καρσκέιντον, από το Πανεπιστήμιο Μπράουν, διαπίστωσε πως σχεδόν οι μισοί από τους μαθητές που φτάνουν στο σχολείο γύρω στις 7.30 είναι «παθολογικά κουρασμένοι» μία ώρα αργότερα.

Με άλλα λόγια, «αυτά τα παιδιά μπορεί να είναι όρθια και στα θρανία τους στις 8.30, αλλά είμαι απολύτως πεπεισμένη πως ο εγκέφαλός τους βρίσκεται ακόμα στο μαξιλάρι τους», λέει.

Η έλλειψη ύπνου έχει «σοβαρές συνέπειες στη μάθηση», προσθέτει. «Οι μαθητές δεν είναι αρκετά ξύπνιοι ώστε να δεχτούν τις πληροφορίες που υποτίθεται ότι ακούν, η αποθήκευση αυτών των πληροφοριών είναι διαταραγμένη, ενώ η ικανότητά τους να τις θυμηθούν αργότερα είναι μειωμένη».

Το χειρότερο είναι πως ό,τι μαθαίνουμε στη διάρκεια της ημέρας το εμπεδώνουμε όταν κοιμόμαστε – και στην περίπτωση των άυπνων εφήβων απλούστατα δεν υπάρχει χρόνος το βράδυ για να συμβεί η διαδικασία αυτή, κατά τη δρα Καρσκέιντον.

Οσον αφορά την προσπάθεια των εφήβων να αναπληρώνουν τα Σαββατοκύριακα τον ύπνο που τους λείπει, η δρ Καρσκέιντον λέει πως ούτε αυτό είναι λύση, διότι το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να διαταράσσουν ακόμα περισσότερο το βιολογικό τους ρολόι και να δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να ξυπνήσουν εγκαίρως τις καθημερινές.

Μόνη λύση, καταλήγει, είναι ο καλός προγραμματισμός μέσα στη μέρα, ούτως ώστε 10 η ώρα να βρίσκονται στο κρεβάτι τους.



Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία

Γέροντας Κλεόπας Ηλιέ: Οι 12 βαθμοί της αμαρτίας



"Πνευματικοί Λόγοι"
Γέροντος Κλεόπα Ηλιέ

Περί αμαρτίας και των 12 βαθμών αυτής

«Το δε κέντρον του θανάτου η αμαρτία» (Α' Κοριν. 15,56).
«Μυρμηκολέων ώλετο παρά το μη έχειν βοράν» (Ιώβ 4,11).

Πριν αρχίσω με ολίγα λόγια σας λέγω ένα παράδειγμα: Έχετε ιδή, όταν κάποτε πάρη φωτιά ένα σπίτι η μία θημωνιά από χόρτο η άχυρο; Εάν συμβή να έχη κάποιος πρόχειρα εκεί ένα λέβητα νερό, μπορεί εύκολα να σβήση την φωτιά, πριν αυτή εξαπλωθή εάν όμως επεκταθή, χρειάζεται πολύς κόπος και πολύ νερό για να κατασταλή. Μάλιστα μερικές φορές είναι αδύνατον να αναχαιτισθή η δύναμις και ορμή της φωτιάς. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την αμαρτία σε εμάς: Όταν με προσοχή και επαγρύπνησι βλέπουμε τις πρώτες κινήσεις του σατανά για να εισέλθη μέσα στον νου μας η πονηρά σκέψις και επιθυμία και αντιδρούμε νοερά με την επίκλησι του Ονόματος του Χρίστου, αμέσως με σβήση η φλόγα της αμαρτωλής σκέψεως και με απαλλαγή η ψυχή μας από την αιχμαλωσία της. Ενώ, όταν δεν αγρυπνούμε στον κατάλληλο καιρό και δεν επικαλούμεθα τον Θεό με την καρδιά μας, η αμαρτία φυτρώνει στον νου μας, αυξάνεται, όπως το δένδρο, και μας πολεμά με δύναμι για να μας οδηγήση στην απώλεια.

Η συνέχεια του λόγου μας αυτού με αναφέρεται για την αμαρτία και τους βαθμούς εκδηλώσεως αυτής.

Αλλά τί είναι αμαρτία; Η αμαρτία, κατά τις μαρτυρίες των Αγίων Γραφών, είναι: παράβασις του νόμου του Θεού (Ρωμ. 5,13 και Ιακώβ.2,9), η αμαρτία είναι το κέντρον του θανάτου κατά τον απόστολο Παύλο (Α' Κορ. 15,56), είναι έργο του σκότους (Ρωμ. 13,13) και βδέλυγμα ενώπιον του Κυρίου. Είναι καρπός των κακών επιθυμιών (Ιακώβ. 1,15) και έργο του διαβόλου. Κατά το Λευιτικό (15,31) είναι ακαθαρσία και έργο της σαρκός δηλ. μοιχεία, πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια (Γαλ. 5,19). Ο Θεός βλέπει με μεγάλο μίσος την αμαρτία (Δευτερ. 17,225,16) και η οργή του Θεού έρχεται στους ανθρώπους της αμαρτίας (Λευϊτ. 26, 21-28). Ο ίδιος ο Σωτήρ μας απέθανε επί του σταυρού για τις αμαρτίες μας. Αυτά τα ολίγα χωρία είναι αρκετά για να μας δείξουν τι είναι η αμαρτία.

Ωφέλεια σε εμάς δεν είναι μόνο να γνωρίζουμε τί είναι η αμαρτία, αλλά πρέπει να μάθουμε πώς μας εξαπατά και μας υποδουλώνει και ποιές είναι οι μορφές αναπτύξεως της, όταν εισέρχεται μέσα μας και μέχρι που φθάνει ώστε τελείως να κυρίαρχη μέσα μας και να μας οδηγώ στην πρόσκαιρη και αιώνια καταδίκη. Για την ανεύρεσι αυτού του έργου είναι ανάγκη να θέσουμε την επόμενη ερώτησι: Για ποία άραγε αιτία ονομάζει η Αγία Γραφή τον διάβολο και την αμαρτία «Μυρμηκολέοντα» (Ιώβ 4:11). Την απορία μας επεξηγεί ο θείος πατήρ Νείλος ο Ασκητής, ο οποίος μας φανερώνει ότι ο διάβολος και οποιοδήποτε πάθος ονομάζεται «μυρμηκολέων», επειδή στην αρχή η αμαρτία εμφανίζεται ως μυρμήγκι και στο τέλος ως λέων, εάν δεν προλάβουμε να τον φονεύσουμε εγκαίρως με την προσευχή. Η αμαρτία είναι ένας πονηρός διάβολος, λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, ο όποιος μας υποκλέπτει σταδιακώς, έως ότου τελείως μας αιχμαλώτιση. Εκείνος όμως, που επαγρυπνεί από την αρχή, τον φονεύει εν όσω είναι ακόμη μηρμήγκι και δεν τον αφήνει να αποκτήση την δύναμι του λέοντος.

Συχνά σας υπενθύμιζα, με την ευκαιρία παρομοίων λόγων μου ότι το θεμελιώδες έργο μας είναι να διακόπτουμε την είσοδο της αμαρτίας διά των αγαθών σκέψεων του νου μας. Αυτό το θείο έργο, κατά τους Αγίους Πατέρας, ονομάζεται νοερά νήψις η φυλακή του νου και γεννάται σε εμάς από τον φόβο του Θεού. Ενώ ο φόβος του Θεού, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, γεννάται μέσα μας από την πίστι προς τον Θεό: «Όποιος πιστεύει φοβείται, ενώ όποιος φοβείται αγρυπνεί» (Α' εκατοντας κεφ. περί Αγάπης).

Συνεπώς, αδελφοί μου, μακάριος και τρισμακάριστος είναι ο άνθρωπος που έχει τον θείο φόβο, διότι, κατά την μαρτυρία των Γραφών, λόγω του φόβου του Θεού, κάθε άνθρωπος απομακρύνεται από το κακό (Παροιμ. 8,13). Γι’ αυτό ο προφήτης Δαβίδ λόγω του θείου του φόβου τον ωνόμασε αρχή σοφίας «Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου, σύνεσις δε αγαθή πάσι τοις ποιούσιν αυτήν» (Ψαλμ. 110,10). Ενώ ο Σολομών φιλοσόφησε περισσότερο για τον φόβο του Κυρίου, λέγοντας ότι ο φόβος του Κυρίου είναι σχολή της σοφίας, και το βιβλίο της σοφίας Σειράχ λέγει ότι «φόβος Κυρίου δόξα και καύχημα και ευφροσύνη και στέφανος αγαλλιάματος... επιστήμην και γνώσιν συνέσεως εξώμβρησεν και δόξαν κρατούντων αυτήν ανύψωσε» (1, 11-19).

Ο φόβος του Θεού, σύμφωνα με τις γραφικές μαρτυρίες που προανέφερα, γεννά μέσα μας δυνατή πίστι σ’ Αυτόν, η οποία με την σειρά της γεννά την φυλακή του νου η νήψι που μας είναι αναγκαιοτάτη στον αγώνα μας εναντίον των παθών και αμαρτιών μας. Ο άγιος Ησύχιος Ιεροσολύμων μας λέγει ότι η νήψις είναι η οδός για κάθε αρετή και εντολή του Θεού. Εναντίον της νήψεώς μας μάχεται το πάθος της λησμονιάς, όπως γι’ αυτήν μας λέγει ο ίδιος αββάς Ησύχιος, ότι καταραμένη να είναι η λήθη που καταστέλλει την προσοχή, όπως το νερό την φωτιά.

Ο Απόστολος Παύλος μας λέγει ότι να μη δίνουμε τόπο στον διάβολο (Εφ. 4,27), αλλά αυτό το έργο μπορεί να το επιτύχη μόνο εκείνος που μισεί από καρδίας την αμαρτία και εναντιούται στην πρώτη κιόλας εμφάνισί της.

Στην συνέχεια με σας δείξω ποιές είναι οι βαθμίδες της αμαρτίας, αρχίζοντας από την πρώτη:

Η πρώτη βαθμίς της αμαρτίας είναι, όταν κάποιος κάνη το καλό όχι με καλό σκοπό και για την δόξα του Θεού. Αυτό μας το δηλώνη και ο θείος πατήρ Ιωάννης ο Δαμασκηνός όταν λέγη: «ότι το καλό δεν είναι καλό, όταν δεν γίνεται με καλό τρόπο», ενώ ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει ότι «ο Θεός σ’ όλα τα έργα μας εξετάζει το σκοπό των, δηλ. τα εργαζόμεθα γι’ Αυτόν η για κάποιον άλλον;» Πρέπει να καταλάβουμε ότι αγαθά έργα έχει το σώμα και η ψυχή. Αρετές του σώματος είναι τα διάφορα πνευματικά έργα του, είτε νηστεία, αγρυπνία, ελεημοσύνη και άλλα, ενώ αγαθό έργο της ψυχής λογίζεται πρώτα ο σκοπός με τον οποίον γίνονται τα έργα αυτής. Εάν ο σκοπός είναι καλός και για την δόξα του Θεού, τότε και το έργο είναι ωφέλιμο, ενώ, εάν ο σκοπός είναι πονηρός και το καλό έργο πονηρό γίνεται και χάνει κανείς τον μισθό του από τον Θεό. Ο Απόστολος Παύλος μας λέγει να κάνουμε τα πάντα για την δόξα του Θεού (Α' Θεσ. 4,1). Ενώ ο θείος Μάξιμος λέγει ότι, όταν ακούης την Γραφή να λέγη ότι ο καθένας θα πληρωθή κατά τα έργα του, να γνωρίζης ότι ο Θεός δεν θα πληρώση με δίκαιο μισθό τα έργα των που δεν έγιναν με αγαθό σκοπό. Διότι η κρίσις του Θεού δεν παρατηρεί τα γενόμενα έργα, αλλά τον σκοπό για τον όποιο έγιναν.

Δεύτερη βαθμίς αμαρτίας είναι όταν κανείς δεν εργάζεται τέλεια το αγαθό. Ενα παράδειγμα: Κάποιος προσεύχεται στον Θεό, όχι με τον νου και την καρδιά, αλλά μόνο με το στόμα και τα χείλη, διότι αφήνει να διασκορπίζεται ο νους του στα παρόντα και φθαρτά αυτού του κόσμου. Σ’ ένα τέτοιο άνθρωπο που προσεύχεται εξωτερικά, αρμόζει ο λόγος του προφήτου Ησαΐου, που λέγει ότι, «πολύ πλησίον είσαι Κύριε με το στόμα των, αλλά πολύ μακριά από την καρδιά των» (29,13).

Η όταν κάποιος κάνη ελεημοσύνη όχι με ιδικούς του κόπους, αλλά από αρπαγές και κλοπές. Επίσης όταν κάποιος νηστεύη από φαγητά και ποτά, αλλά όχι και από τις αμαρτίες των αισθήσεων, του νου και της καρδίας. Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέγει ότι ο Θεός διέταξε τον Μωϋσή να κατασκευάση κατά τέλειο τρόπο την Σκηνή του Μαρτυρίου, για να διδάξη και εμάς με τέλειο τρόπο να μετανοούμε ενώπιόν Του. Και όπως ο για την θυσία προσφερόμενος αμνός με έπρεπε να είναι άμωμος, χωρίς δηλ. σωματικά ελαττώματα και ασθένειες, έτσι και τα έργα μας να τα επιτελούμε με τέλειο τρόπο.

Η τρίτη βαθμίς της αμαρτίας είναι η προσβολή του κακού λογισμού που πλησιάζει αθόρυβα με εμπαθείς διαθέσεις. Ιδού ένα παράδειγμα: Μία σκέψις γυναικείου προσώπου η χρημάτων η κενοδοξίας η οργής τα όποια προσβάλλουν την καθαρότητα της μνήμης.

Τέταρτη βαθμίς της αμαρτίας είναι ο συνδιασμός, δηλ. η ψυχή μας συνομιλεί ευχαρίστως με τις πονηρές σκέψεις.

Η πέμπτη βαθμίς είναι η νοερά μάχη με τους κακούς λογισμούς, από την οποία εξαρτώνται και οι άλλοι βαθμοί της αμαρτίας. Η ψυχή μετά την συγκατάθεσί της, αρχίζει να ανησυχή και αποφασίζει να αγωνισθή με την παρουσία των καλών λογισμών και προπαντός με την νοερά προς τον Κύριο προσευχή.

Η έκτη βαθμίς της αμαρτίας είναι η συγκατάθεσις που δεν αρκείται πλέον στην συνομιλία με τον λογισμό, αλλά, λόγο φιλαυτίας και εμπάθειας, ενδίδει σ’ αυτόν και ο άνθρωπος τον δέχεται πλέον στον νου του, για να τον πράξη.

Η έβδομη βαθμίς είναι η με τον νου αμαρτία, όπως μας λέγει ο Θείος Μάξιμος: «Όταν ο άνθρωπος συγκατατεθή νοερά να δεχθή την κακή σκέψι, πιέζεται από τον εχθρό να εντυπώση, αυτήν στον νου του τόσο δυνατά, ωσάν να την είχε κάνει και με το έργο». Όταν φθάση ο άνθρωπος σ’ αυτή την κατάστασι, τότε η αμαρτία με τις φαντασίες και κακές παραστάσεις, πατεί σχεδόν στο έδαφος της αναισθησίας και βαδίζει για την προσβολή των σωματικών αισθήσεων, όπως μας φανερώνη ο ίδιος θείος πατήρ, λέγοντας: «Όπως το σώμα έχει ως κόσμημα τα έργα, έτσι και ο νους έχει τις ιδέες. Και όπως το σώμα πορνεύη με το σώμα της γυναικός, έτσι και ο νους πορνεύει με την ιδέα της γυναικός, δηλ. με την μορφή του προσώπου της». Γι’ αυτό ο ίδιος άγιος Μάξιμος μας συμβουλεύει τα έξης: «Μη δέχεσαι τις κακές ιδέες για να μη αναγκάζεσαι να υποχωρής στο κακό και στα έργα αυτού. Διότι, όταν κάποιος δεν αμαρτάνη με τον νου, ούτε με το έργο δεν θα αμαρτήση».

Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο πόλεμος είναι δυσκολώτερος απ’ αυτόν που γίνεται με όπλα και άλλα μέσα ανθρώπινα. Ο κίνδυνος της πτώσεως με τον νου μας προσβάλλει ευκόλως και σε οποιοδήποτε χώρο και χρόνο. Εάν, κάποιος, επί παραδείγματι, θελήση να αμαρτήση με τα έργα της πορνείας, πρέπει να τον διευκολύνουν τρεις παράγοντες, οι έξης: ο κατάλληλος τόπος, ο κατάλληλος χρόνος και το όργανο της αμαρτίας, δηλ. το σώμα με το όποιο θέλει να αμαρτήση.

Ενώ στην νοερά αμαρτία κανένας απ’ αυτούς τους παράγοντες δεν χρειάζεται προκειμένου να αμαρτήση, διότι με τον νου μπορούμε να αμαρτάνουμε σε οποιονδήποτε τόπο και χρόνο και όταν ακόμη δεν έχουμε μπροστά μας το προκλητικό της αμαρτίας όργανο με το όποιο θέλουμε να αμαρτήσουμε. Αλλά, όπως φαίνεται, ευκολώτερη και πλέον επιρρεπής είναι η αμαρτία με τον νου μας, διότι την κάνουμε οπουδήποτε ευρισκόμεθα.

Η ογδόη βαθμίς της αμαρτίας είναι η επιτέλεσίς της με το έργο. Όταν κάποιος δεν αγωνισθή, το κατά δύναμι, στις προηγούμενες φάσεις της αμαρτίας και επιτρέψη σ’ αυτήν να τον αιχμαλώτιση νοερά, τότε οδηγείται σταθερά στην εκτέλεσι της αμαρτίας και τελειώνει το έργο ψυχή τε και σώματι. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο με την αμαρτία της οποιαδήποτε ακολάστου πράξεως, αλλά και με οποιαδήποτε άλλη, όπως της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας, του φόνου, της μέθης, της κλοπής και άλλων.

Η εννάτη βαθμίς είναι η εξοικείωσις με την αμαρτία. Ένας έμπειρος Πνευματικός μπορεί να εύρη εύκολα, κατά την ώρα της εξομολογήσεως από το στόμα δηλ. του εξομολογουμένου, σε ποιά βαθμίδα της αμαρτίας εκείνος ευρίσκεται. Διότι, εάν, επί παραδείγματι, αυτός τον ερωτήση: «Αδελφέ, γιατί κάνεις το τάδε και το τάδε αμάρτημα; Εκείνος σίγουρα θα του απαντήση: «Πάτερ, μου έγινε συνήθεια και αυτό» (είτε γίνεται λόγος περί πορνείας, κλοπής, ψευδορκίας και άλλης αμαρτίας). Στην περίπτωσι αυτή μόνος του δείχνει το στάδιο της αμαρτίας στο όποιο ευρίσκεται.

Η δεκάτη βαθμίς της αμαρτίας είναι η δημιουργία του πάθους λόγω της μεγάλης συνήθειας. Εδώ, σ’ αυτή την βαθμίδα μπορεί ο κάθε Πνευματικός να γνωρίση από την εξομολόγησι του χριστιανού σε ποιά αμαρτωλή κατάστασι ευρίσκεται, διότι, εάν τον ερωτήση: «Αδελφέ, γιατί δεν εγκαταλείπης αυτή την αμαρτία; Γιατί π.χ. δεν αφήνης την μέθη, το κάπνισμα η οποιοδήποτε άλλο;» Και εκείνος άπαντα: «Δεν μπορώ, πάτερ, διότι με κυρίευσε αυτό το πάθος, δώστε μου μία συμβουλή για να απαλλαγώ από το τάδε ή τάδε αμαρτωλό πάθος». Τότε ο Πνευματικός, μαθαίνοντας ότι αυτός είναι στην πλέον επικίνδυνη και δύσκολη βαθμίδα, πρέπει να επιστρατεύση όλη του την πνευματική τέχνη και επιμέλεια, για να τον απαγκιστρώση από τα δεσμά της αμαρτίας, πράγμα που είναι βεβαίως δυσκολοκατόρθωτο, επειδή η συνήθεια γίνεται σ’ αυτόν δευτέρα φύσις και αναγκάζει τον άνθρωπο να αμαρτάνη είτε το θέλει είτε δεν το θέλει.

Διότι, εφ’ όσον είναι αιχμάλωτος της αμαρτίας και της συνήθειας στο κακό, συγχρόνως είναι και δούλος του διαβόλου. Γι’ αυτό λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ο ποιών την αμαρτίαν εκ του διαβόλου εστίν, ότι απ’ αρχής ο διάβολος αμαρτάνει» (Α' Ιωάν. 3,8) και άραγε δείχνει με την υποταγή του στην αμαρτία ότι είναι του διαβόλου. Για την δικαία κατάστασι της θλίψεως και τιμωρίας ενός τέτοιου ανθρώπου, η Αγία Γραφή, αναφερομένη σ’ αυτή την φάσι λέγει: «Ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστί της αμαρτίας» (Ιωάν. 8,34).

Η ενδεκάτη βαθμίς της αμαρτίας είναι η απελπισία, η οποία είναι και η χειρότερη από όλες, διότι οδηγεί τον άνθρωπο στον παρόντα και αιώνιο θάνατο. Όταν ο διάβολος υποδούλωση τον άνθρωπο με την αμαρτία μέχρι του βαθμού της συνήθειας, τότε του λέγει στο αυτί: «Βλέπεις, ότι συνήθισες πλέον αυτή την αμαρτία, από την οποία δεν μπορείς να λυτρωθής, διότι θέλοντας και μη την επιτελείς; Οπότε, μη σκέπτεσαι να μετανοήσης και επιστρέψης στον Θεό, διότι από εδώ και στο εξής δεν μπορείς να απαλλαγής απ’ αυτήν, την οποία αγάπησες από την παιδική η νεανική σου ηλικία η επί τόσα χρόνια». Συνεπώς συμβουλεύει τον άνθρωπο να αμαρτάνη πάντοτε, λέγοντας του: «Έτσι και αλλιώς μέχρι τώρα όλα τα έχασες, γι’ αυτό όσο ευρίσκεσαι στην ζωή αυτή, κύτταξε να άπολαύσης την αμαρτία, την οποία εσυνήθισες και από την οποία, όπως βλέπης, δεν μπορείς να σωθής». Έτσι λοιπόν, με την ρομφαία της απελπισίας τον αποκόπτει από την ελπίδα της σωτηρίας της ψυχής του. Και εάν είναι ο άνθρωπος μορφωμένος, τον διδάσκει ο πονηρός να αναβάλλη την επιστροφή του στον Θεό και την εγκατάλειψι της αμαρτίας, λέγοντας του: «Μήν αφήνης την αμαρτία τώρα, διότι έχεις ακόμη καιρό». Αλλά και αυτή η συμβουλή του διαβόλου αποσκοπεί για να στερεώση τον άνθρωπο, όσο γίνεται περισσότερο, στην θανατηφόρο συνήθεια της αμαρτίας, επειδή γνωρίζει ο πονηρός εχθρός μας, ότι αυτοί που δεν εγκαταλείπουν σήμερα την αμαρτία, αργότερα είναι ακόμη δυσκολώτερο να την εγκαταλείψουν. Όπως λέγουν και οι Άγιοι Πατέρες, η αμαρτία ομοιάζει με ένα καρφί που το καρφώνει κάποιος σε ένα σκληρό ξύλο. Εάν το εκτύπησε ελαφρά, μπορεί εύκολα να το βγάλη, ενώ εάν το εκτύπησε δυνατά, με πολλή δυσκολία με μπορέση να το βγάλη. Συνεπώς, κανείς ας μη εξαπατάται διότι, εάν δεν εγκαταλείψη σήμερα την αμαρτία στην οποία αιχμαλωτίζεται, αργότερα δεν θα μπορέση να την αποβάλη. Όσο παλαιώνει η αμαρτία μέσα μας, τόσο δυσκολώτερα στο μέλλον μπορούμε να την εκριζώσουμε. Και όσο περισσότερες φορές κάνει ο άνθρωπος την αμαρτία, τόσο και ο διάβολος τον πολεμά με αυτήν για να τον ρίξη στην απελπισία, από την οποία δεν μπορεί πλέον να επιστρέψη στον Θεό.

Εάν δεν προλάβη να εξομολογηθή στον Πνευματικό, οδηγείται κατ’ ευθείαν, χωρίς χρονοτριβή στην δωδεκάτη βαθμίδα της αμαρτίας που είναι η αυτοκτονία, ο φοβερώτερος σωματικός και πνευματικός θάνατος, όπως του προδότου Ιούδα. Αφού έκανε την προδοσία του Σωτήρος μας ο Ιούδας, αντί να επιστρέψη με βαθειά μετάνοια και να κλαύση με στεναγμούς, όπως ο Απόστολος Πέτρος, απελπίσθηκε τελείως, έριξε τα αργύρια στον ναό και κρεμάσθηκε.

Λοιπόν, πατέρες και αδελφοί, εμνημονεύσαμε σ’ αυτό τον λόγο μας εν συντομία για τις 12 βαθμίδες της αμαρτίας. Πριν ομιλήσουμε γι’ αυτές, παρουσιάσαμε μερικές μαρτυρίες από την Γραφή και τους Πατέρας για τον φόβο του Θεού και την νοερά νήψι διότι όποιος έχει τον φόβο του Θεού και αγρυπνεί στην πρώτη εμφάνιση του πονηρού λογισμού, οπλίζεται με την αγία προσευχή και λυτρώνεται με μεγάλη ευκολία από την δουλεία της αμαρτίας. Όποιος δεν θέλει να γρηγορή και εξουδενώνη ενωρίς την αμαρτία, ενώ ακόμη είναι σαν το μυρμήγκι, με φθάση, όπως είπα και στην αρχή, να πολεμά με λέοντα, από τον όποιο είναι πιο δύσκολο να λυτρωθή κανείς.

Εν κατακλείδι αυτού του λόγου μου σάς λέγω ακόμη: Μακαρία είναι εκείνη η ψυχή η οποία φοβείται τον Θεό και σε κάθε καιρό και τόπο φυλάγει τον νου και την καρδιά της από τους αμαρτωλούς λογισμούς με την βοήθεια της ιεράς προσευχής και του μίσους κατά της αμαρτίας.

Και πάλι, μακάριος να είναι ο Πνευματικός εκείνος πατήρ, που εργάζεται την σωτηρία των ψυχών και κατορθώνει να αντιλαμβάνεται στο μυστήριο της εξομολογήσεως σε ποιό στάδιο της αμαρτίας ευρίσκεται ο εξομολογούμενος, ώστε κατόπιν με όλη την πείρα και πνευματική τέχνη του να τον επαναφέρη στον δρόμο του Θεού.

Ας μη ξεχνάμε ότι οι χειρότερες μορφές της αμαρτίας που θέλουν μεγάλη προσοχή είναι τρεις: Η συνήθεια της αμαρτίας, η αιχμαλωσία και η απελπισία, η οποία πλησιάζει τα όρια της τελείας εγκαταλείψεως και από όπου ο άνθρωπος πίπτει στα βάθη της κολάσεως με την αυτοκτονία, πέραν από την οποία δεν υπάρχει σωτηρία. Είθε όλοι μας να λυτρωθούμε από τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις με το έλεος του Παναγάθου Θεού και Σωτήρος ημών Χριστού, με τις πρεσβείες της Μητρός Αυτού Αειπαρθένου Μαρίας και πάντων των Αγίων Του. Αμήν.

Ιερομονάχου Κλεόπα Ηλιέ
«Πνευματικοί Λόγοι»
εκδ. Ορθόδοξη Κυψέλη»

Θεσσαλονίκη 1992



www.impantokratoros.gr


Δόθηκε η πρώτη άδεια για κλινικές δοκιμές με ανθρώπινα βλαστοκύτταρα


Η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Advanced Cell Technology (ACT) θα είναι η πρώτη που θα ξεκινήσει κλινική δοκιμή με ανθρώπινα βλαστοκύτταρα στην Ευρώπη, με πρώτο στόχο την θεραπεία της σοβαρής οφθαλμοπάθειας Stargardt, ανίατης ασθένειας που είναι συχνότατη αιτία τύφλωσης νέων ασθενών.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας "είναι η πρώτη φορά που δίνεται άδεια για κλινικές δοκιμές με ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα" εκτός Ηνωμένων Πολιτειών. Οι κλινικές δοκιμές θα πραγματοποιηθούν στο νοσοκομείο Moorfields Eye του Λονδίνου σε 12 ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Stargardt, με άδεια της Βρετανικής Ρυθμιστικής Υπηρεσίας Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας και την Επιτροπή του συμβουλίου για την Γενετική Θεραπεία.

Η εταιρεία ACT άρχισε τις πρώτες δοκιμές με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα για την θεραπεία αυτής της εκφυλιστικής νόσου που προσβάλει 80.000 ως 100.000 ανθρώπους στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, γεγονός που την καθιστά μια από τις πλέον διαδεδομένες ασθένειες ανάμεσα στους νέους. Τα πειράματα που έγιναν στα εργαστήρια της σε ποντίκια δείχνουν βελτίωση της όρασης στο 100% των περιπτώσεων, χωρίς παρενέργειες. Μέχρι τώρα μόνο δύο Αμερικανοί συμμετείχαν στις δοκιμές, αλλά η εταιρεία δηλώνει πολύ ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα και προγραμματίζει δύο νέες δοκιμές σε δύο ακόμα ασθενείς.

Η ασθένεια Stargardt είναι κληρονομική, εμφανίζεται μετά το έκτο έτος της ηλικίας και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί θεραπεία. Αν η θεραπεία έχει αποτελέσματα στους ανθρώπους στα εργαστήρια της ACT, η εταιρεία ελπίζει να διευρύνει τις δραστηριότητές της και σε άλλες οφθαλμολογικές παθήσεις, από τις οποίες πάσχουν περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Οι έρευνες για θεραπείες που βασίζονται σε βλαστοκύτταρα είναι για πολλούς επιστήμονες η μεγαλύτερη ελπίδα εναντίον ασθενειών όπως ο διαβήτης, η νόσος Πάρκινσον και το Αλτσχάιμερ, αλλά και η παράλυση εξαιτίας του τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης.

Οι έρευνες σε βλαστοκύτταρα είχαν απαγορευτεί για ηθικούς και θρησκευτικούς λόγους από τον Τζορτζ Μπους και η χρηματοδότηση των ερευνών αυτών, ξανάρχισε από τον Μάρτιο του 2009, μετά από σχετική απόφαση του προέδρου Ομπάμα.



www.enet.gr

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2011

Να που οι «προοδευτικοί» θέλουν να καταργήσουν και την προσευχή!

prayer_psarianosΤην ώρα που ο «πολύς» και καθ’ όλα «προοδευτικός» Γρηγόρης Ψαριανός, ζητά με ερώτησή του στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, την κατάργηση της πρωινής προσευχής στα σχολεία (φαίνεται ότι για την αντεθνική κομπανία, αυτό είναι το κυρίαρχο «πρόβλημα» στη χώρα μας), μια ματιά στα σχολικά εγχειρίδια μας πείθει για το διεθνιστικό & πολυπολιτισμικό δηλητήριο, το οποίο ρέει άφθονο, μολύνοντας τα παιδιά μας και μετατρέποντάς τα σε «ασπόνδυλα» της Νέας Τάξης Πραγμάτων και της παγκόσμιας διακυβέρνησης, όπως επιθυμούν οι των ΠΑΣΟΚ /ΣΥΡΙΖΑ/ ΚΚΕ/ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ/ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ.

Έχετε αμφιβολίες; Δεν έχετε παρά να ανοίξετε συγκεκριμένα σχολικά εγχειρίδια του Δημοτικού. Μιλάμε για αθλιότητα! Οι ινστρούχτορες των αριστερών & αριστεριστικών κομμάτων, μεριμνούν για τη διάλυση του εθνικού κορμού και της κοινωνικής συνοχής, κάνοντας πλύση εγκεφάλου στα παιδιά μας.
Αν διαβάσετε τα όσα γράφονται στο βιβλίο «Κοινωνική και πολιτική αγωγή» της Ε’ και ΣΤ’ τάξεων του Δημοτικού, θα φρίξετε.

Μιλάμε για κανονική πλύση εγκεφάλου, από ανθρώπους που παρεμβαίνουν με ολοκληρωτικό τρόπο, στο μυαλό των μαθητών, προσπαθώντας να διαμορφώσουν συνειδήσεις και να δημιουργήσουν σε βάθος χρόνου τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να μετατραπεί η χώρα μας σε «παράδεισο» ανοχής και ελευθεριότητας. Παντού στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, παντού αρθρογράφοι αριστεριστικών εντύπων. Το 6%, αποφασίσει για όλους τους υπόλοιπους…

Φυσικά, όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την αποποινικοποίηση της κατοχής και χρήσης ναρκωτικών, την ώθηση στον τζόγο και την ανεξήγητη πραγματικά αδιαφορία της Δεξιάς (;) να δώσει την ιδεολογική μάχη, αντιλαμβάνεστε που μας οδηγούν.

Αν δεν αντιδράσουμε, θα χάσουμε την πατρίδα μας, τα σχολειά μας και τις εκκλησίες μας. Θα κληθούμε να λατρεύουμε σε κατακόμβες, με τη ζωή μας να βρίσκεται στο έλεος των αριστεριστών ρουφιάνων. Όσοι από εσάς έχετε δει την ταινία «Οι ζωές των άλλων» του Φλόριαν Χένκελ («Das Leben der Anderen», στα γερμανικά), που πραγματεύεται τις συνθήκες ζωής στην «προοδευτική» & κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία, αντιλαμβάνεστε τι εννοώ.

Με λίγα λόγια: αυτό που διακυβεύεται, είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ μας να δηλώνουμε Έλληνες, είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ μας να ομολογούμε την πίστη μας, είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ μας να μεταλαμπαδεύσουμε στα παιδιά μας, τις αρχές και τις αξίες του Έθνους.
Εκείνο που με εξοργίζει, είναι ότι ελάχιστοι αντιδρούν στον ολοκληρωτισμό της αριστεράς.

Δεν αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι, ότι η σταλινική & ελευθεριακή αριστερά και το κόμμα-προπομπός της παγκόσμιας διακυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ, θα μας εξαναγκάσουν να ζούμε, όπως ο κόσμος στο Ανατολικό Βερολίνο του 1984. Το πακέτο περιλαμβάνει πείνα, δυστυχία, μιζέρια, ισοπέδωση, ηθικό σχετικισμό, αρνησιπατρία και απόλυτο έλεγχο των ζωών και των συνειδήσεών μας.

Αυτό θέλουμε; Τους ελευθεριακούς και αριστεριστές ινστρούχτορες τύπου Ψαριανού, να πιέζουν και στο τέλος να καταφέρνουν την απαγόρευση των προσευχών, όπως έκανε ο «προοδευτικός» και «πατερούλης» Στάλιν, γκρεμίζοντας εκκλησιές και στέλνοντας ιερείς και εκατομμύρια πιστούς στα γκουλάγκ;

Και μια απορία: τι θα μαθαίνουν τα παιδιά στα σχολεία; Αρνησιπατρία και αθεΐα; Ή μήπως την ιστορία της ομοφυλοφιλίας, όπως τα παιδιά από το 2012, στα πολιτειακά σχολεία της Καλιφόρνια; Πότε γίναμε ΕΣΣΔ και δεν το καταλάβαμε;

Του Νίκου Χιδίρο


www.elora.gr

Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2011

Η προσευχή ως θεραπευτικό μέσο για τον άνθρωπο


Γέροντος Πορφυρίου Αγιορείτου


Ο σατανάς, επεσήμαινε ο Γέροντας Πορφύριος, απομακρύνεται με την πραότητα και την προσευχή. Πρέπει να τον περιφρονούμε. Οι λογισμοί αντιμετωπίζονται με την περιφρόνηση και με τη, όσο γίνεται ταχύτερα, στροφή στον Χριστό. Δίδασκε ο άριστος πνευματικός μαχητής: «Η επικοινωνία με τον Χριστό, όταν γίνεται απλά, απαλά, χωρίς πίεση, κάνει το διάβολο να φεύγει. Ο σατανάς δεν φεύγει με πίεση, με σφίξιμο. Απομακρύνεται με την πραότητα και την προσευχή. Υποχωρεί, όταν δει την ψυχή να τον περιφρονεί και να στρέφεται με αγάπη προς τον Χριστό. Την περιφρόνηση δεν μπορεί να την υποφέρει, διότι είναι υπερόπτης. Όταν, όμως, πιέζεσθε, το κακό πνεύμα σάς παίρνει είδηση και σάς πολεμάει. Μην ασχολείσθε με τον διάβολο, ούτε να παρακαλείτε να φύγει. Όσο παρακαλείτε να φύγει, τόσο σάς αγκαλιάζει.

Τον διάβολο να τον περιφρονείτε. Να μην τον πολεμάτε κατά μέτωπον. Όταν πολεμάς με πείσμα κατά του διαβόλου, επιτίθεται κι εκείνος σαν τίγρις, σαν αγριόγατα. Όταν του ρίχνεις σφαίρα, αυτός σου ρίχνει χειροβομβίδα. Όταν του ρίχνεις βόμβα, σου ρίχνει πύραυλο. Μην κοιτάζετε το κακό. Να κοιτάζετε την αγκαλιά του Θεού και να πέφτετε μές στην αγκαλιά Του και να προχωρείτε. Να Του δοθείτε, να Τον αγαπήσετε τον Χριστό, να ζείτε με εγρήγορση...

Όταν σάς ενοχλήσει κάτι, ένας λογισμός, ένας πειρασμός, μία επίθεση, περιφρονώντας όλ' αυτά, θα στρέφετε την προσοχή σας, το βλέμμα σας στον Χριστό. Εκείνος μετά θα αναλάβει να σάς ανεβάσει. Εκείνος θα σάς πιάσει απ' το χέρι και θα σάς δώσει πλούσια τη θεία Του χάρι... Το σκέπτεσθε κι έρχεται το Άγιον Πνεύμα. Δεν κάνετε τίποτα. Κινείσθε προς τα εκεί κι έρχεται αμέσως η θεία χάρις. Μόλις στενάξετε, έρχεται, ενεργεί. Τι λέει ο Απόστολος Παύλος: «...υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις» (Ρωμ. 8, 26)...Όταν δείτε το αντίθετο πνεύμα να έρχεται να σάς βουτήξει, εσείς δεν τρομοκρατείσθε, ούτε το κοιτάζετε, ούτε προσπαθείτε να το βγάλετε από μέσα σας. Τι κάνετε; Ο καλύτερος τρόπος είναι η περιφρόνηση. Δηλαδή ανοίγετε την αγκαλιά σας, ανοίγετε τα χέρια σας στον Χριστό, όπως το παιδάκι που βλέπει κάποιο θηρίο άγριο και δεν φοβάται, γιατί είναι δίπλα ο πατέρας του και πέφτει στην αγκαλιά του. Αυτόν τον τρόπο να χρησιμοποιείτε σε κάθε προσβολή του πονηρού και σε κάθε λογισμό, δηλαδή την περιφρόνηση.

Εκείνη τη στιγμή, που έχει ανάγκη η ψυχή σας και αγωνίζεσθε, να φωνάζετε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Όλα να τα προλαμβάνετε με την προσευχή. Αυτό είναι μεγάλο μυστικό. Την ώρα του πειρασμού, εκεί που πάτε να τον περιφρονήσετε, ο πονηρός σάς βουτάει, σάς καθηλώνει και σάς σφίγγει και κάνει το δικό του κι όχι αυτό που θέλετε εσείς. Πρέπει να προλάβετε να κάνετε το άνοιγμα στον Θεό. Για να το πετύχετε όμως αυτό, πρέπει να σάς φωτίσει η θεία χάρις. Αν αυτό δεν γίνει αμέσως, τότε σάς αρπάζει ο πονηρός κι ενώ προσπαθείτε να τον διώξετε, σάς έχει ήδη συλλάβει...Την ώρα του πειρασμού, η ευκολία είναι να στραφείτε προς το αγαπώμενο πρόσωπο, να στραφείτε προς τον Θεό και προς κεί να κοιτάξετε ζωηρά και καλά κι επιθυμητά και θα σάς έλθει αμέσως η δύναμη, θα σάς έλθει το καλό. Δηλαδή, ενώ βλέπετε ότι έρχεται το κακό να σάς καταλάβει, εσείς μόλις το αντιληφθείτε από μακριά, το περιφρονείτε και τρέχετε στην αγκαλιά του Θεού. Αρκεί να προλάβετε να στραφείτε πρώτα εκεί. Οπότε, όταν θα πάτε στο καλό, δεν θυμάστε το κακό. Εδώ είναι το μυστικό, να περιφρονήσετε το κακό. Αλλά δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, αν δεν στραφείτε στον Χριστό. Λέμε καμιά φορά: «Περιφρόνησέ το το κακό!». Έ, αυτό είναι εύκολο να το λέμε, αλλά δεν είναι εύκολο να το κάνομε. Αυτή η περιφρόνηση έχει μεγάλη τέχνη. Η περιφρόνηση του κακού πνεύματος γίνεται μόνο με την χάρι του Θεού. Γυρίζετε προς τον Χριστό, τρέχετε προσπαθείτε να γνωρίσετε τον Χριστό, ν' αγαπήσετε τον Χριστό, να αισθανθείτε τον Χριστό και σ' αυτή σας την προσπάθεια, όταν τα ελατήρια σας είναι αγνά και καθαρά και ειλικρινή, ανοίγει η χάρις την ψυχή σας και σάς λέει: «Έγειρε ο καθεύδων και ανάστα εκ των νεκρών και επιφαύσει σοι ο Χριστός» (Εφ. 5,14). Εκεί, μέσα στο θείο φως, θα ζούμε πάντοτε, εφόσον θ' αγαπάει και θα λαχταράει η ψυχή μας τον Θεό. Έτσι, με την χάρι του Χριστού, είναι όλα εύκολα κι όλα αληθινά τα λόγια του Χριστού, που είπε: «Ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστιν» (Ματθ. 11, 30)».

Δεν μπορεί, δίδασκε ο Γέροντας, ο άνθρωπος να αποφύγει τον παλαιό άνθρωπο χωρίς τη χάρι. Μόλις μας προσβάλλει πρέπει να προσευχόμαστε. Έλεγε: «Δεν μου αρέσει να συζητώ με τον παλαιό άνθρωπο. Δηλαδή με τραβάει από πίσω, απ' το ράσο, αλλ' αμέσως ανοίγω τα χέρια προς τον Χριστό κι έτσι τον περιφρονώ με τη θεία χάρι, δεν τον σκέπτομαι. Όπως το μωρό παιδί ανοίγει τα χέρια και πέφτει στην αγκαλιά της μάνας του, έτσι κάνω κι εγώ. Είναι μυστήριο, δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε τη λεπτότητα του θέματος. Όταν προσπαθείτε ν' αποφύγετε τον παλαιό άνθρωπο χωρίς τη χάρι, τον ζείτε. Με τη χάρι, όμως, δεν σάς απασχολεί πια. Υπάρχει στο βάθος. Όλα μένουν μέσα μας, και τα άσχημα· δεν χάνονται. Με την χάρι, όμως, μετουσιώνονται, μεταποιούνται, μεταστοιχειώνονται».

Οι άγγελοι δοξάζουν συνεχώς το Θεό· πρέπει να είναι το πρότυπό μας. Η δοξολογία πρέπει να είναι η προσευχή μας. Έλεγε ο αεί δοξάζων τον Θεόν Γέροντας: «Ο Θεός θέλει να ομοιωθούμε με τους αγγέλους. Οι άγγελοι μόνο δοξολογούν τον Θεό. Αυτή είναι η προσευχή τους, μόνο η δοξολογία. Είναι λεπτό πράγμα η δοξολογία· ξεφεύγει απ' τα ανθρώπινα. Εμείς είμαστε άνθρωποι πολύ υλικοί και χαμερπείς, γι' αυτό και προσευχόμαστε στον Θεό ιδιοτελώς. Τον παρακαλούμε να μας τακτοποιήσει τα θέματά μας, να πάνε καλά τα καταστήματά μας, οι υποθέσεις μας, η υγεία μας, τα παιδιά μας. Προσευχόμαστε, όμως ανθρώπινα και με ιδιοτέλεια. Η δοξολογία είναι ανιδιοτελής προσευχή. Οι άγγελοι δεν προσεύχονται, για να κερδίσουν κάτι, είναι ανιδιοτελείς. Ο Θεός έδωσε και σ' εμάς αυτή τη δυνατότητα, να είναι η προσευχή μας μία διαρκής δοξολογία, προσευχή αγγελική. Εδώ βρίσκεται το μεγάλο μυστικό. Όταν μπούμε σ' αυτή την προσευχή, θα δοξάζομε τον Θεό συνεχώς, αφήνοντάς τα όλα σ' Αυτόν, όπως εύχεται η Εκκλησία μας: «πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Αυτά είναι τα «ανώτερα μαθηματικά» της θρησκείας μας!».

Η τελειότερη προσευχή, έλεγε, είναι η σιωπηλή. Δίδασκε ο αδιαλείπτως ευχόμενος Γέροντας: «Ο τελειότερος τρόπος προσευχής είναι ο σιωπηλός. Η σιγή. «Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία» (Χερουβικόν Μεγάλου Σαββάτου). Αυτός ο τρόπος, της σιγής, είναι ο πιο τέλειος. Έτσι θεούσαι. Μπαίνεις στα μυστήρια του Θεού. Δεν πρέπει εμείς να μιλάμε πολύ. Ν' αφήνομε να μιλάει η χάρις. Έλεγα το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» και νέοι ορίζοντες άνοιγαν. Δάκρυα χαράς κι ευφροσύνης κυλούσαν απ' τα μάτια μου για την αγάπη και τη σταυρική θυσία του Χριστού. Λαχτάρα! Εδώ κρύβεται το μεγαλείο, ο Παράδεισος. Επειδή αγαπάεις τον Χριστό, λέεις τα λόγια αυτά, αυτές τις πέντε λέξεις λαχταριστά, με καρδιά. Και σιγά σιγά τα λόγια χάνονται. Είναι τόσο γεμάτη η καρδιά, που αρκεί να πεις μία λέξη, «Ιησού μου!», και τέλος καμία λέξη. Η αγάπη εκφράζεται καλύτερα χωρίς λόγια. Όταν μία ψυχή όντως ερωτευθεί τον Κύριο, προτιμά τη σιωπή και τη νοερά προσευχή. Η πλημμύρα της θείας αγάπης γεμίζει τη ψυχή από χαρά κι αγαλλίαση».

Μας δίδεται ό,τι επιθυμούμε, έλεγε πάλι, όταν δεν το ζητάμε· μας δίδεται όταν δεν το σκεφτόμαστε αλλά ζητάμε μόνο την Βασιλεία Του. Να πως τα διατυπώνει ακριβώς: «Να ζητάμε στην προσευχή μόνο τη σωτηρία της ψυχής μας. Δεν είπε ο Κύριος: «Ζητείτε δε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού...και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν»; (Ματθ. 6, 33· Λουκ. 12, 31). Εύκολα, ευκολότατα ο Χριστός μπορεί να μας δώσει ό,τι επιθυμούμε. Και κοιτάξτε το μυστικό. Το μυστικό είναι να μην το έχετε στο νου σας καθόλου να ζητήσετε το συγκεκριμένο πράγμα. Το μυστικό είναι να ζητάτε την ένωσή σας με τον Χριστό ανιδιοτελώς, χωρίς να λέτε, «δώσ' μου τούτο, εκείνο...». Είναι αρκετό να λέμε, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Δεν χρειάζεται ο Θεός ενημέρωση από μας για τις διάφορες ανάγκες μας. Εκείνος τα γνωρίζει όλα ασυγκρίτως καλύτερα από μας και μας παρέχει την αγάπη Του. Το θέμα είναι ν' ανταποκριθούμε σ' αυτή την αγάπη με την προσευχή και την τήρηση των εντολών Του. Να ζητάμε να γίνει το θέλημα του Θεού· αυτό είναι το πιο συμφέρον, το πιο ασφαλές για μας και για όσους προσευχόμαστε. Ο Χριστός θα μας τα δώσει όλα πλούσια. Όταν υπάρχει έστω και λίγος εγωισμός, δεν γίνεται τίποτα».



Πηγή: Ιερομόναχος Σάββας Αγιορείτης. Απόσπασμα από τη μελέτη: "Η ανθρωπολογία του Γέροντος Πορφυρίου του Αγιορείτου"




www.oodegr.com

Ὁ γέρων Παΐσιος γιὰ τὴν Ψυχολογία καὶ Ψυχιατρικὴ




Γέρων Παΐσιος



Πρὸς Βασίλειον
Τίμιος Σταυρὸς 23/7/1977

Ἀγαπητέ μου ἀδελφὲ κύριε Βασίλειε,

«Χαῖρε ἐν Κυρίῳ»

Διάβασα τὸ βιβλίο σας [καί], ἂν καὶ ἐγὼ δὲν εἶμαι ἁρμόδιος, θὰ σᾶς πῶ τὸ λογισμό μου ἐπάνω σ’ αὐτὰ πού μοῦ γράφετε, μιὰ ποὺ τὸ ζητᾶτε.

Κατ’ ἀρχὰς ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου «Ψυχολογία» [1] δὲν μοῦ ἄρεσε.

Μέσα ἔχει πολλὰ καλὰ – καὶ πολὺ θὰ βοηθήσουν τοὺς νέους- ἀλλὰ καὶ πολλὰ ἀπὸ αὐτά, ἐὰν δὲν τὰ γνώριζαν οἱ νέοι ( τὰ λέγατε μόνο στοὺς ἐκπαιδευτικοὺς ), θὰ βοηθοῦσαν καλύτερα.

Ἐπίσης, ἐὰν περισσότερο τὰ παρουσιάζετε τὰ πράγματα πνευματικὰ –παρὰ ἐπιστημονικὰ- θὰ βοηθιόντουσαν πιὸ θετικὰ (μὲ τὸ νὰ συλλάβουν τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς) νὰ ἔλθη ἡ Θεία Χάρις μὲ τὴ θεία παρηγοριά, γιὰ νὰ νοιώθουν χαρούμενα τὰ παιδιὰ καὶ νὰ μὴν καταφεύγουν σὲ χαμηλὲς καὶ μάταιες χαρές, ποὺ δὲν ξεδιψᾶνε τὴν ψυχή, ἀλλὰ τὴν καῖνε περισσότερο.

Ὁ ἄνθρωπος, ποὺ δὲν πιστεύει στὸ Θεὸ καὶ στὴ μέλλουσα αἰώνια ζωή, καταδικάζει αἰώνια τὴ ψυχή του, καὶ μένει ἀπαρηγόρητος καὶ σ’ αὐτὴ τὴ ζωή. Νομίζω ὅτι ὅλη ἡ προσπάθεια πρέπει νὰ γίνη σ’ αὐτὴ τὴν κατεύθυνση· διότι βλέπουμε σχεδὸν ὅλη τὴν Εὐρώπη ποὺ διέθεσε ὅλη τὴν ἐπιστήμη (τὴν ἀνθρώπινη γνώση), γιὰ νὰ διορθώση [δῆθεν] τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ· ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴν εἶναι [ἐν. ἐπειδὴ δὲν εἶναι] οἱ ἴδιοι (σχεδὸν ὅλοι) στραμμένοι πρὸς τὸν Θεόν, καὶ [γιὰ] νὰ [μὴ] ζητᾶνε καὶ τὴν θεία Του ἐπέμβαση, ταλαιπωροῦνται συνέχεια, καὶ ταλαιπωροῦν συνέχεια μικροὺς καὶ μεγάλους· καὶ ἀπὸ τὴν φύση [Ἐννοεῖ, τὸ φυσικὸ περιβάλλον], τὴν ὁποία σιγὰ-σιγὰ παραμορφώνουν, ἄρχισαν νὰ παραμορφώνουν καὶ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ νὰ τοὺς «περιποιοῦνται» στὰ ψυχιατρεῖα μὲ ἠλεκτροσόκ. Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήση.

Συγχώρεσέ με, τὰ γράφω μὲ πόνο, γιατί βλέπω τὴν καημένη τὴν νεολαία ἐγκαταλειμμένη ἀπὸ πνευματικούς, γιατί οἱ περισσότεροι [πνευματικοὶ] ἀσχολοῦνται μὲ τὴν πρόνοια (ἐνῶ ὑπάρχει ἡ κοινωνικὴ πρόνοια καὶ κάνει πιὸ καλύτερα τὴ δουλειά της στὸν τομέα αὐτό), καὶ τὸ ἔργο τοῦ πνευματικοῦ (δυστυχῶς), τὸ κάνουν ψυχίατροι [2], ποὺ οἱ περισσότεροι δὲν παραδέχονται ψυχή, ἢ τὴν παραδέχονται μὲ τὸν δικό τους τρόπο, καὶ νὰ μὴν ἀναγνωρίζουν (ἐν.: δὲν ἀναγνωρίζουν) τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς, ποὺ μιὰ ψυχὴ ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμο, καθὼς μᾶς λέει ὁ Χριστός.

Ἐὰν δὲν ὑπῆρχαν καὶ τὰ ψυχολογικὰ βιβλία καὶ τὰ ψυχολογικὰ βιβλία, θὰ ἔχουμε λιγότερες αὐτοκτονίες, γιατί πολλοὶ ποὺ τὰ διαβάζουν, καταδικάζουν τὸν ἑαυτό τους, ἐνῶ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ διώχνει καὶ τὰ κληρονομικὰ καὶ σκορπάει καὶ χαρά.

Ἐὰν τὸ ἐπανεκδώσετε, δῶστε «τὰ πρωτεῖα στὰ Ἀναστάσιμα».


Μὲ πολλὴ ἀγάπη Χριστοῦ
Ὁ ἀδελφός σας
Μον. Παΐσιος





__________________________

[1] Ὁ Γέροντας, ἐνῶ συνιστοῦσε στοὺς ἀσθενεῖς νὰ συμβουλεύωνται χριστιανοὺς ἰατροὺς -«διότι τοὺς φωτίζει ὁ Θεὸς» κατὰ τὸ λόγιό του- εἶχε ἐκφράσει ἐπανειλημμένως τὴν ἀπαρέσκειά του πρὸς τὰ «ψυχολογικὰ» βιβλία, ἀλλὰ καὶ πρὸς αὐτὴ τὴν ἴδια τὴν «ψυχολογία» καὶ τὴν «ψυχιατρικὴ» ἡ ὁποία ἀσκεῖται ἀπὸ ἐπιστήμονες καὶ ἰατρούς, οἱ ὁποῖοι δὲν πιστεύουν στὴν ὕπαρξη τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅπως δέχεται αὐτὴν ἡ θεολογία τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Ὄντας ὁ ἴδιος βαθὺς γνώστης, Χάριτι Θεοῦ, τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνοικούσης στὸν ἄνθρωπο λογικῆς καὶ νοερᾶς ψυχῆς, τῶν φυσιολογικῶν ἀλλὰ καὶ τῶν παθολογικῶν ἐκδηλώσεών της, στενοχωριόταν καὶ ὑπέφερε πολύ, ὅταν ἔβλεπε τὶς βαριὲς ἀστοχίες καὶ τὰ λάθη στὴν ἀντιμετώπιση τῶν ἀσθενῶν αὐτῶν, τὰ ὁποῖα εἶχαν σοβαρότατες συνέπειες γιὰ τὸν ἀσθενὴ καὶ τὸ περιβάλλον του.

Δεδομένου δὲ ὅτι οἱ πλεῖστοι ἀκαδημαϊκοὶ δάσκαλοι τῆς ψυχιατρικῆς θεωροῦν ὅτι τὰ «ψυχικὰ φαινόμενα» ἔχουν μόνον βιολογικὸ ὑπόβαθρο –θεώρηση, ἡ ὁποία συνιστᾶ ἄρνηση τῆς ὕπαρξης ἄυλης, νοερῆς καὶ λογικῆς ψυχῆς στὸν ἄνθρωπο- ἦταν πολὺ ἐπιφυλακτικὸς ἢ ἀρνητικὸς γιὰ πολλὲς «θεραπεῖες» ποὺ ἐφάρμοζαν οἱ προαναφερθέντες ψυχίατροι.

Ὁ Γέροντας θεωροῦσε ὅτι τὰ αἴτια τῶν περισσοτέρων ψυχικῶν ἀσθενειῶν εἶναι πνευματικὰ καὶ ὅτι τὰ «ψυχοφάρμακα» δὲν θεραπεύουν, ἀλλὰ ἔχουν μόνον κατασταλτικὸ χαρακτήρα, καὶ ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιοῦνται μὲ φειδὼ σὲ περιπτώσεις πασχόντων «ψυχασθενῶν», ἕως ὅτου καταστῆ ἐφικτὴ ἡ ἐπικοινωνία μὲ αὐτούς.

[2] Ὁ Γέροντας θλίβεται καὶ πονᾶ, διότι διαπιστώνει ὅτι πολλοὶ πνευματικοὶ (ἐξομολόγοι) ἔχουν ἐγκαταλείψει τὸ κύριο ἔργο τους -ποὺ εἶναι ἡ διαποίμανση τῶν νέων- καὶ ἀσχολοῦνται μὲ ἔργα δευτερεύοντα. Ταυτόχρονα δηλώνει τὴν σαφῆ ἀντίθεσή του πρὸς τὴν ἀνάθεση τοῦ ἔργου τῶν πνευματικῶν σὲ ψυχιάτρους -καὶ φυσικὰ καὶ πρὸς τὴν περίπου ταυτόσημη μεταποίηση τῶν πνευματικῶν σὲ ψυχιάτρους, ποὺ ἐπιχειρεῖται στὶς ἡμέρες μας. Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι ν' αὐξάνουν οἱ τρόφιμοι τῶν ψυχιατρείων καὶ οἱ αὐτοκτονίες, ἐνῶ αὐτὰ θὰ περιορίζονταν δραστικά, ἐὰν ἡ Ἐκκλησία μας διέθετε πολλοὺς θεοφώτιστους πνευματικούς!



www.agiazoni.gr

Ενοπλος εκφοβισμός από Τουρκία νότια του Καστελόριζου

"μην σκοτίζεσται.οι νεοέλληνες εχουν μαθει να βλέπουν τα τουρκικα σήριαλ, άρα που θα βλεπουν και ταρ τουρκικα καραβια στο αιγαίο δεν τους πειράζει"....


Η Τουρκία επιχειρεί για ακόμα μία φορά να «εκφοβίσει» την Ελλάδα (όπως και την Κύπρο) στην περιοχή του Καστελόριζου, αμφισβητώντας ευθέως τα ελληνικά χωρικά ύδατα και επομένως και την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, επιχειρώντας να θέσει υπό «στρατιωτικό κλοιό» όλη την περιοχή της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ (η πρώτη δεν έχει ακόμα οριοθετηθεί, η δεύτερη έχει).

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, προχθές, από την τουρκική ναυτική βάση του Ακτάζ, απέναντι από τη Ρόδο, αναχώρησαν 10 πυραυλάκατοι, 2 φρεγάτες και 1 σκάφος ανεφοδιασμού, τα οποία χθες είχαν εντοπιστεί να πλέουν 60 ν.μ. νοτιοανατολικά του Καστελόριζου. Σύμφωνα ακόμα με την τουρκική NAVTEX, τα ερευνητικά πλοία, που θα κάνουν έρευνες στην περιοχή του Καστελόριζου για λογαριασμό της Τουρκίας επί δίμηνο, είναι τα εξής τέσσερα: Σαρονα, Μπέργκεν, Γκόμαρ και Μπέμερ. Η περιοχή ερευνών τους είναι «καρφί» 32,4 ν.μ. νότια του Καστελόριζου μέχρι 100 ν.μ. νότια - νοτιοανατολικά, ώς τα όρια της αιγυπτιακής ΑΟΖ.

Δι' αυτού του τρόπου, η Τουρκία επιχειρεί να «αποδείξει», κατά παράβαση οποιουδήποτε κανόνος Διεθνούς Δικαίου, ότι έχει «και» αυτή ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου.

Η Τουρκία όμως, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, δεν διαθέτει ΑΟΖ στη θαλάσσια αυτή περιοχή και τούτο γιατί παρεμβάλλεται το Καστελόριζο. Το Καστελόριζο διαθέτει σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα και επομένως και ΑΟΖ, η οποία εφάπτεται με αυτήν της Αιγύπτου και της Κύπρου (όταν βεβαίως η Αθήνα αποφασίσει να οριοθετήσει την ΑΟΖ της).

Με τη χθεσινή κίνησή της η Τουρκία επιχειρεί με την «απειλή των όπλων να επιβάλει» την παράνομη θέση της, σύμφωνα με την οποία το Καστελόριζο δεν έχει ούτε χωρικά ύδατα και επομένως ούτε υφαλοκρηπίδα και πολύ περισσότερο ΑΟΖ. Στην περίπτωση που το Καστελόριζο είναι...άυλο, τότε πράγματι η Τουρκία θα μπορούσε να έχει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ που θα ακουμπούσε την Κύπρο και την Αίγυπτο.

Ομως και η χθεσινή αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών προκαλεί μεγάλα ερωτήματα για τον τρόπο που το ΥΠΕΞ «φαντάζεται» την ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ πέριξ του Καστελόριζου.

Στη χθεσινή ανακοίνωση-αντίδραση του ελληνικού ΥΠΕΞ αναφέρεται ότι «το νορβηγικό ερευνητικό πλοίο και συνοδευτικά σκάφη (θα βρίσκονται) σε περιοχή που σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του Δικαίου της θάλασσας επικαλύπτει ΚΑΙ ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου...».

Είναι απολύτως παράλογο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σε επίσημη ανακοίνωση-αντίδρασή του προς την Τουρκία να παραδέχεται ότι στην περιοχή ΝΟΤΙΩΣ του Καστελόριζου μπορεί να υπάρχει ΚΑΙ άλλη υφαλοκρηπίδα πλην της απολύτου ελληνικής. Δι' αυτού του τρόπου το υπουργείο Εξωτερικών (χωρίς χάρτη και μπούσουλα;) ανοίγει μόνο του παράθυρο στην Τουρκία να επικαλεστεί και αυτή επισήμως ότι πράγματι έχει ΚΑΙ αυτή υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει το Καστελόριζο, τα χωρικά ύδατά του, η υφαλοκρηπίδα του και η ΑΟΖ του να... κουτσουρευτούν καταλλήλως. Με άλλα λόγια, να κουτσουρευτεί η εθνική κυριαρχία στην περιοχή του Καστελόριζου. Κάτι που επιχειρεί και στο οποίο επιμένει η Τουρκία σε όλες τις μέχρι τώρα διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα για το εύρος των χωρικών υδάτων. Και του εναέριου χώρου.



www.enet.gr

Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου 2011

Η Παιδιατρική στο Βυζάντιο

Ε. Πουλάκου-Ρεμπελάκου

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από όλες τις ειδικότητες, η Παιδιατρική είναι εκείνη που συμβαδίζει απόλυτα με το πολιτιστικό επίπεδο μιας χώρας και αποτελεί δείκτη πολλών κοινωνικών παραμέτρων, όπως του τρόπου ανατροφής των παιδιών, της μέριμνας για τη βιολογική τους ανάπτυξη, της προστασίας της σωματικής τους ακεραιότητας και της ψυχικής τους ισορροπίας. Η διερεύνηση της φροντίδας της υγείας του ανήλικου πληθυσμού στη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας περιλαμβάνει την ανασκόπηση της Ιατρικής Γραμματείας, τη μελέτη των αγιολογικών και άλλων λογοτεχνικών κειμένων και την εξέταση της σχετικής Νομοθεσίας και του έργου των ιστορικών και των χρονογράφων.

Η Παιδιατρική δεν υφίστατο ως αυτοτελής κλάδος πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα και επομένως, σε μια μεσαιωνική κοινωνία, η περίθαλψη των παιδιών δεν διέφερε από εκείνη των ενηλίκων. Η έλλειψή της καθίσταται εμφανέστερη από την ύπαρξη άλλων ειδικοτήτων και των αντίστοιχων τμημάτων στα γνωστά νοσηλευτικά ιδρύματα, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, ενώ δεν εντοπίζεται μαρτυρία για τη λειτουργία παιδιατρικών τμημάτων. Στα συγγράμματα των Βυζαντινών ιατρών που διασώζουν την ιατρική γνώση της αρχαιότητας λίγα κεφάλαια είναι αφιερωμένα σε παιδιατρικά θέματα, εκτός από όσα αναφέρονται στην περιγεννητική φροντίδα του νεογνού, το μητρικό θηλασμό, την υγιεινοδιαιτητική αγωγή βρεφών-νηπίων και την ψυχοδιανοητική εξέλιξη μέχρι την εφηβεία. Το τμήμα που αναφέρεται σε νοσήματα με ιδιαίτερη επίπτωση σε παιδιά δεν αποτελεί αυτόνομη ενότητα, αλλά ανιχνεύεται διασκορπισμένο στο σύνολο κάθε έργου.

2. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΟΣΜΟ

Οι συνθήκες της εποχής είχαν διαμορφώσει αντιλήψεις για το ρόλο του παιδιού στην οικογένεια, που οπωσδήποτε δεν ήταν πρωταγωνιστικός. Η υψηλή περιγεννητική και βρεφική θνησιμότητα και τα απειλητικά για την επιβίωση λοιμώδη νοσήματα ερμηνεύουν την επισφαλή του θέση στον οικογενειακό περίγυρο. Η εμπειρία του θανάτου ενός ή περισσοτέρων παιδιών ήταν κοινή σε όλους σχεδόν τους γονείς, ακόμη και στους πλέον επιφανείς, όπως μαρτυρεί πλήθος επιτύμβιων επιγραμμάτων, επιτάφιων λόγων και παραμυθητικών επιστολών.1

Οι πολιτικές και πολεμικές περιπέτειες της Αυτοκρατορίας επιδαψιλευουν δεινά, όπως λιμούς, πολιορκίες και αιχμαλωσίες, σε όλους τους υπηκόους, ενώ, ομοίως, οι μάστιγες των επιδημιών δεν κάνουν διάκριση ηλικιών.

Οι πολυάριθμοι κίνδυνοι καθιστούν αμφίβολη την πιθανότητα ενηλικίωσης2 και συμμαχούν με τις δεισιδαιμονίες και την αγυρτεία, στερώντας από την παιδική ηλικία την κατάλληλη ιατρική φροντίδα.

3. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

Τα αμιγώς ιατρικά κείμενα της Βυζαντινής εποχής διακρίνονται σε 3 κατηγορίες: α. Εγχειρίδια για πρακτική χρήση β. Μονογραφίες

γ. Ιατρικές εγκυκλοπαίδειες, όπου εντοπίζονται τα περισσότερα παιδιατρικά θέματα.

Κάθε Βυζαντινός αιώνας έχει να επιδείξει τους κορυφαίους ιατρούς του, αλλά και ευρυμαθείς λογους με ιατρικές σπουδές και συγγραφικό έργο ποικίλο. Στην Πρωτοβυζαντινή εποχή (4ος-7ος αιώνας) διέπρεψαν οι Ορειβάσιος, Νεμέσιος, Αέτιος Αμιδηνός, Αλέξανδρος Τραλλιανός, Θεόφιλος Πρωτοσπαθάριος, Παύλος Αιγινήτης. Στη Μεσοβυζαντινή εποχή (8ος-12ος αιώνας), οι Μελέτιος Ιατροσοφιστής, Πατριάρχης Φώτιος, Θεοφάνης Νόννος, Μιχαήλ Ψελλός, Συμεών Σηθ. Στην Υστεροβυζαντινή εποχή (13ος-15ος αιώνας), οι Νικόλαος Μυρεψός, Νικηφόρος Βλεμμίδης, Ιωάννης Ακτουάριος. Τα περισσότερα από τα διάσημα αυτά ονόματα έχουν ασχοληθεί με την υγεία των παιδιών.

4. ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ

Ξεκινάει με την αποκοπή του ομφάλιου λώρου, τη διαπίστωση της αρτιμέλειας και του «σωστού» κλάματος («κλαυθμηρίσαι μετά τόνου του προσήκοντος»). Συνεχίζεται με τον έλεγχο πιθανής ατρησίας ωτικών και ρινικών πόρων, φάρυγγα, ουρήθρας και δακτυλίου και την εξέταση των αρθρώσεων. Ακολουθεί λουτρό με χλιαρό νερό και αρωματικά βότανα και το νεογνό τυλίγεται στα σπάργανα, όπου παραμένει μέχρι την 7η ημέρα με τις ευλογίες επιστήμης και Εκκλησίας. Σήμερα, η σπαργάνωση θεωρείται ανθυγιεινή και εντυπωσιάζει μια παρατήρηση -10 αιώνες πριν- του Μιχαήλ Ψελλού,3 που αναφέρεται σε μωρό φιλικής του οικογένειας «Όταν επρόκειτο να το σπαργανώσουν και ακινητοποιούνταν τα χέρια και αναπαυόταν το κεφάλι, εγώ ο ίδιος ταραζόμουν σαν να έδεναν εμένα και σχεδόν συνέπασχα μαζί με το βρέφος». Μια άλλη παρατήρηση του Αλεξάνδρου Αφροδισιέως4 αποκαλύπτει ότι ήταν γνωστές οι τραυμα¬τικές εμπειρίες του τοκετού για το νεογέννητο «Γιατί τα βρέφη κλαίνε αμέσως μόλις γεννηθούν; Διότι ξαφνιάζονται οι αισθήσεις και ο οργανισμός τους από τη ζέστη και την απαλότητα της μήτρας να βγαίνουν στο ψυχρό περιβάλλον, ίσως δε να τα ενοχλεί το ξαφνικό φως».

Οι δίδυμες και οι τρίδυμες κυήσεις είναι ασυνήθιστες, αλλά πραγματικά σπάνιες είναι οι τετράδυμες και οι πεντάδυμες, τόσο ώστε να αναφέρονται ως αξιομνημόνευτα γεγονότα από τους χρονογράφους. Η γέννηση σιαμαίων αποτελεί μοναδικό γεγονός στο Βυζάντιο, πολύ δε περισσότερο για την απόπειρα χειρουργικού αποχωρισμού τους. Το πλήθος των αναφορών σε ιστορικά κείμενα είναι ενδεικτικό της σημασίας τους και του ενδιαφέροντος που προκάλεσε.5,6 Συνέβη γύρω στα 944-948, στη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου. Ήταν αγόρια ενωμένα κατά τα κοιλιακά τοιχώματα και προέρχονταν από την Αρμενία. Την πρώτη φορά που επισκέφθηκαν την Κωνσταντινούπολη αποτέλεσαν θέαμα προς επίδειξη και αναγκάστηκαν να φύγουν, διότι θεωρήθηκαν «πονηρός οιωνός» για την πόλη. Επανήλθαν όταν πέθανε ο ένας αδελφός και επιχειρήθηκε από τους διασημότερους επιστήμονες να αφαιρεθεί το νεκρό τμήμα. Η πρωτοφανής στα ιατρικά χρονικά επέμβαση φαίνεται ότι είχε σχετική επιτυχία, εφόσον ο δεύτερος σιαμαίος επέζησε για διάστημα τριών ημερών. Η εγχείρηση διαχωρισμού σιαμαίων αντικατοπτρίζει ένα υψηλό επίπεδο χειρουργικής, αφού ακόμα και σήμερα παραμένει επέμβαση υψηλού κινδύνου.

Αναφέρονται περιπτώσεις γέννησης τεράτων τύπου mostrum, που έχει μορφή ανθρώπου αναμεμιγμένη με χαρακτηριστικά ζώου -ουρά, κέρατα, λέπια- ή prodi-gium, χωρίς ανθρώπινα στοιχεία. Παιδί με ουρά ψαριού, έλλειψη οφθαλμών και άνω άκρων περιγράφεται από χρονογράφο και ένα άλλο περιστατικό συγγενούς ανοφθαλμίας αναφέρεται σε αγιολογικό κείμενο. Οι περιπτώσεις αυτές έχουν πρόβλημα κοινωνικής και νομικής αποδοχής και η αδυναμία επιβίωσης αποδίδεται στην πρόνοια της φύσης.

5. ΔΙΑΤΡΟΦΗ – ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ

Αρκετές σελίδες του Αέτιου7 και του Ορειβάσιου8 αφιερώνονται στην πρώτη τροφή του νεογνού, που συμφωνούν να είναι το μέλι. Το πρώτο γάλα, το πύαρ, θεωρείται ακατάλληλο και ο ιδανικός χρόνος έναρξης θηλασμού τοποθετείται μεταξύ 3ης και 5ης ημέρας.

Στον κόσμο του Βυζαντίου, ο μητρικός θηλασμός συνδέεται με το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας και δεν υπαγορεύεται απαραιτήτως από αμιγώς ιατρικούς λόγους. Άγραφος νόμος επέβαλε στις γυναίκες της αριστοκρατίας την πρόσληψη τροφού («τίτθης»), μίας ή περισσοτέρων. Η τακτική αυτή βρίσκει αντίθετη την Εκκλησία, εκτός αν υπαγορεύεται από λόγους υγείας. Οι γιατροί δεν απορρίπτουν το θεσμό της τίτθης, αλλά καθορίζουν σχολαστικά τους κανόνες θηλασμού και αυστηρά τα κριτήρια επιλογής τροφού, σε έκταση αρκετών σελίδων, ανάλογη της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζεται.

Απαιτείται άμεμπτη υγεία, διότι οποιοδήποτε νόσημα θα μεταδοθεί αμέσως στο βρέφος, είτε μέσω του γάλακτος, είτε λόγω του συγχρωτισμού. Η ηλικία της τίτθης θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 20 και 40 ετών ή, ακόμη καλύτερα, μεταξύ 25-35. Θεωρείται ότι το γάλα των μεγαλυτέρων γυναικών υστερεί και σε ποιότητα και σε ποσότητα, των νεοτέρων δεν είναι αρκετά εύπεπτο, ενώ ιδανική ηλικία κρίνεται εκείνη που πλησιάζει την αντίστοιχη της μητέρας. Όσο για την καταγωγή, μεταφέρεται μια παραδοσιακή προτίμηση για τις τροφούς που προέρχονταν από τη Θράκη ή την Αίγυπτο. Καθορίζονται επιπλέον και άλλα προσόντα που σχετίζονται με το χαρακτήρα και τη διαγωγή της τίτθης: καθαριότητα στην ενδυμασία, ηρεμία, χαρούμενη διάθεση, σύνεση, αυστηρότητα σε θέματα συναναστροφής ανδρών. Κρίνεται απαραίτητη η προϋπηρεσία και η προηγούμενη εμπειρία στην ανατροφή παιδιών. Μεγάλη σημασία αποδίδεται επίσης στη διατροφή της τίτθης και διακρίνονται οι τροφές σε συνιστώμενες, απαγορευμένες και προς αποφυγή.

Δεν παραλείπουν οι γιατροί να περιγράψουν την τεχνική του θηλασμού και να τονίσουν ότι ευνοεί τα νεογνά μικρού σωματικού βάρους κατά τη γέννηση («ισχνά τικτόμενα»). Ωστόσο, δεν ενθαρρύνουν την πρόωρη εισαγωγή άλλων τροφών στο βρεφικό διαιτολόγιο. Η διάρκεια του θηλασμού πρέπει να κυμαίνεται από 20-24 μήνες και ο απογαλακτισμός να είναι βαθμιαίος. Εάν όμως το βρέφος αρρωστήσει σύντομα μετά τον απογαλακτισμό, επιδιώκεται η επάνοδος στο θηλασμό μέχρι την πλήρη ανάρρωση, επειδή φαίνεται ότι ήταν γνωστή η συμβολή του στην ενίσχυση της βρεφικής ανοσίας κατά των λοιμώξεων.

Στο αγιολογικό κείμενο «Βίος και ανατροφή του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος» περιγράφεται η επιτυχημένη προσπάθεια τεχνητής σίτισης. Χάνοντας ο πατέρας του παιδιού τη σύζυγό του στη διάρκεια της λοχείας και μη βρίσκοντας τροφό, επινόησε ένα «αγγείον υελούν έχον εκτύπωμα τιτθίου» και κατασκεύασε ένα μίγμα υδρόμελου και αλεσμένων δημητριακών, με το οποίο εξέθρεψε το γιο του μέχρι την ηλικία που του επέτρεψε να ακολουθήσει το διαιτολόγιο των ενηλίκων.9

6. ΥΓΙΕΙΝΟΔΙΑΙΤΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ-

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΨΥΧΟΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Η καθαριότητα στα ρούχα και τα κλινοσκεπάσματα εξασφαλίζει ηρεμία και αδιατάρακτο ύπνο στα βρέφη. Αντίθετα, η έλλειψή της τους δημιουργεί κλάμα και ανησυχία. Ο ύπνος δεν πρέπει να επιδιώκεται με τη βοήθεια βοτάνων τη χρήση τους καταδικάζουν και η επιστήμη και η Εκκλησία. Ο Ορειβάσιος τονίζει επίσης τα πλεονεκτήματα της διαβίωσης στην εξοχή «πάντα κάνει τα παιδία ευθαλέστερα και εύσαρκα και το χρώμα ευανθέστερα».

Αρκετά θέματα παιδικής ψυχολογίας απασχολούν τους ιατρούς. Συνιστούν το νανούρισμα, αλλά περιορίζουν τις συνεχείς αγκαλιές. Επισημαίνεται το φαινόμενο να τρομάζουν οι τροφοί τα παιδιά με ομοιώματα μυθικών τεράτων (γοργόνια) και με θορύβους («πάσι γαρ κίνδυνος, το παιδίον καλούμενον ήκειν νόσημα»). Στα ιατρικά συγγράμματα εκφράζονται επίσης και παιδα¬γωγικές απόψεις, όπως η κατάλληλη ηλικία έναρξης του σχολείου, η εκλογή του δασκάλου. Έτσι, οι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι πράοι και φιλάνθρωποι και να διδάσκουν χρησιμοποιώντας τον έπαινο σε άνετη και χαρούμενη ατμόσφαιρα «η δε άνεσις και χαρά της ψυχής εις ευτροφίαν σώματος μεyάλa συμβάλλεται». Επιπλέον, καταδικάζονται οι δάσκαλοι που επιπλήττουν τους μαθητές ή χρησιμοποιούν βία, γιατί δημιουργούν χαρακτήρες που απεχθάνονται τη μάθηση. Προτείνεται να έχουν οι μαθητές περισσότερο ελεύθερο χρόνο «ουκ αναγκαίον δε ουδέ διά όλης της ημέρας θλίβειν τους αρτιμαθείς». Οι έφηβοι, από τα 14 μέχρι τα 21 χρόνια τους, να παρακολουθούν φιλοσοφικά μαθήματα και μαθήματα Ιατρικής, ανάλογα των συγχρόνων σεμιναρίων πρώτων βοηθειών.

7. ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Από τα εκκλησιαστικά κείμενα διαφαίνεται η τάση των μητέρων να καταφεύγουν σε μάγους και αγύρτες σε κάθε αρρώστια των παιδιών τους. Ενδεικτικά αναφέρει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος10 «Εάν ο γιατρός μάς επισκεφθεί και αφήσει τα επιστημονικά φάρμακα και αρχίσει τις επωδές, θα τον θεωρήσουμε γιατρό;» και ο Μέγας Βασίλειος «Νοσεί το παιδίον; Και συ τον επαοιδόν περισκοπείς;» ψέγοντας με τον τρόπο τους μια ευρύτατα διαδεδομένη συνήθεια.11

Τα λοιμώδη νοσήματα δεν είναι όλα γνωστά και πολλά έχουν δυσδιάκριτα όρια μεταξύ τους. Αναφέρονται η μηνιγγίτιδα, η παρωτίτιδα, ο τέτανος, η λύσσα, η χολέρα, η πολιομυελίτιδα. Περιγράφεται από το Μιχαήλ Ψελλό12 η θανατηφόρος ευλογιά που έπληξε το μοναδικό του παιδί, την 8χρονη Στυλιανή. Παρουσίασε υψηλό πυρετό και πυκνό φλυκταινώδες εξάνθημα, που κάλυψε όλο το σώμα και ιδιαιτέρως το πρόσωπο. Οι φλύκταινες ήταν πλήρεις «ιχώρων», που αποξηράνθηκαν και απολεπίστηκαν 20 ημέρες αργότερα αφήνοντας βαθιές ουλές («καθ’όλης της σώματος επιφανείας βοτρηδόν διαχυθείσα και εις πομφόλυyaς εξογκωθείσa και τας αρμονίας του παντός διαλύσασα σώματος άμορφον μεν και ειδεχθές το πριν αποδείκνυσι κάλλος της σαρκός»). Το παιδί βρισκόταν στο στάδιο της ανάρρωσης, όταν επανεμφανίστηκε πυρετός, οφειλόμενος πιθανότατα σε επιλοίμωξη («πυρετός γαρ λάβρος τα των σαρκών υπολειπόμενα κατεβόσκετο»), με μειωμένες τις αμυντικές δυνάμεις του οργανισμού («ουδέ αντέχειν ηδύνατο προς την εκ του πυρετού φλόγα μάλιστα προδαπανηθείσα και προαναλωθείσα τοις τραύμασιν»). Κατέληξε μετά από λγα 24ωρα, ενώ η περιγραφή της πορείας της νόσου από τον ίδιο τον πατέρα της στον επικήδειο λόγο του συνδυάζει την επιστημονική ακρίβεια και το λυρισμό της συναισθηματικής του εμπλοκής.13

8. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Περιγράφονται λαρυγγίτιδα και φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα και ωτίτιδα και το παιδικό βρογχικό άσθμα, που χαρακτηρίζεται από «ορθόπνοια».

9. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Περιγράφονται η ατρησία του ορθού, η ομφαλοκήλη, οι κωλικοί πρώτου τριμήνου και δίνονται διαιτητικές οδηγίες για διάρροιες και δυσκοιλιότητες. Διαδεδομένες είναι και οι παρασιτώσεις, διακρίνονται δε και 3 είδη ελμίνθων. Ένα διάσημο κείμενο της Βυζαντινής Ιατρικής Γραμματείας με παιδιατρικό θέμα αποτελεί η «Επιστολή περί ελμίνθων» του Αλεξάνδρου Τραλλιανού, αφιερωμένη στο μικρό γιο του φίλου του Θεόδωρου, στον οποίο απευθύνεται η επιστολή. Επειδή ο συγγραφέας αγνοούσε τα ακριβή συμπτώματα του παιδιού, παρέθεσε τα πάντα όσα εγνώριζε σχετικά με το θέμα των εντερικών παρασίτων, δημιουργώντας μια επιστημονική πραγματεία για τη μορφολογία και τα είδη, τη συμπτωματολογία και τα θεραπευτικά μέσα.14

10. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Αναφέρεται η λιθίαση, που στα παιδιά εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη, καθώς και ορχίτιδα, κήλες, ερμαφροδιτισμός, φίμωση, υποσπαδίας. Ο Παύλος Αιγινήτης15 περιγράφει τις χειρουργικές τεχνικές και τη συντηρητική αντιμετώπιση όλων αυτών των νοσημάτων. Ο ευνουχισμός δεν είναι ασυνήθιστος, είτε για θεραπευτικούς είτε για λόγους σταδιοδρομίας. Στα καθήκοντα των μαιών περιλαμβάνεται και η διαπίστωση της ακεραιότητας του παρθενικού υμένα των κοριτσιών («εκμάρτυρον υπεδείχθη γυναικών το άθικτον της κόρης τη ψηλαφήσει βεβαιουσών»).

11. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η υδροκεφαλία αντιμετωπίζεται χειρουργικώς, ενώ ως «σπασμοί» χαρακτηρίζεται πλήθος νοσημάτων, όπως επιληψία, χορεία, εκφυλιστικά νοσήματα. Στην επιληψία διακρίνεται η γενικευμένη και η εστιακή μορφή.

12. Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ

Η πνευματική διάσταση της Βυζαντινής Ιατρικής συνδέεται με τη Χριστιανική θρησκεία. Αφομοιώνεται η Ιπποκρατική διδασκαλία και διαμορφώνεται η θεωρία της νόσου ως διαταραχής της ψυχοσωματικής ενότητας. Οι ιατροί-κληρικοί συνέχιζαν το έργο των αναργύρων μαρτύρων Κοσμά και Δαμιανού και δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας σπούδασαν Ιατρική.

Η ανάλυση των αγιολογικών κειμένων, όπως οι Βίοι των Αγίων,16 αποκαλύπτει θαυματουργική δράση σε δύσκολα ή σπάνια παιδιατρικά προβλήματα: υψηλή περιγεννητική και βρεφική θνησιμότητα (ο Όσιος Στυλιανός ο Παφλα-γών, που χαρίζει βρέφη σε όσες μητέρες χάσουν τα δικά τους), συγγενείς διαμαρτίες κατά τη γέννηση (ο Όσιος Παυσίκακος, που θεραπεύει όσα παιδιά γεννιούνται «κολοβά και παράσημα»), έλλειψη μητρικού γάλακτος (η Αγία Ωραιοζήλη και η Αγα Τρύφαινα χορηγούν γάλα στις λεχωίδες).17

Από την καταγραφή των θαυμάτων, ένας μεγάλος αριθμός αναφέρεται στην οντότητα «δαιμονισμένο» και «πεθαμένο» παιδί. Το πρώτο περιλαμβάνει όλες τις μορφές ψυχικών νοσημάτων και την επιληψία και το δεύτερο επιδέχεται διαφορετικές επιστημονικές ερμηνείες, όπως το κώμα ποικίλης αιτιολογίας και οι εγκεφαλίτιδες.

Ενδεικτικά αναφέρεται μια θαυματουργική ίαση λαρυγγίτιδας ή διφθερίτιδας, όπου ο ιαματικός Όσιος Θεοδόσιος ο Νέος18 ακολουθεί επιστημονική μεθοδολογία. «Το παιδίον Ανδρόνικος ησθένησε βαρέως από πάθος του λαιμού, επρήσθη ο λάρυγγας και εμπόδιζε την αναπνοή». Η μητέρα τοποθετεί την εικόνα του Αγίου στο προσκέφαλο του μικρού ασθενούς και λίγο αργότερα εκείνο τη φωνάζει και διηγείται ότι ένας καλόγερος, που το επισκέφθηκε, χτύπησε με το ραβδί του και έσχισε το πάθος στο λαιμό και το γέμισε έμπυα. Διαπιστώνουν ότι το πάθος ήταν σχισμένο σαν από ξυράφι, τα ενδύματα γεμάτα έμπυα και αίμα και το προηγουμένως άφωνο παιδί «ελάλει ανεμποδίστως και υγιώς».

Πολλά από τα ευαγή ιδρύματα προορίζονται για παιδιά και συχνά η Πολιτεία μιμείται το έργο της Εκκλησίας, εφόσον ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας πρέπει οπωσδήποτε να κοσμείται από τις αρετές της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και να τις εκδηλώνει εμπράκτως.19

13. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η διάκριση των ηλικιών, σύμφωνα με τη Βυζαντινή Νομοθεσία, είναι η εξής: Ίμφαντες ή νήπιοι, 0-7 ετών, άνηβοι, 7-12 ετών για τα κορίτσια, 7-14 ετών για τα αγόρια, και αφήλικες, μέχρι 25 ετών. Η νομική προστασία έχει αφετηρία την εμβρυϊκή ηλικία (απαγόρευση των αμβλώσεων από Πολιτεία και Εκ-κλησία), επεκτείνεται στον τοκετό (ευθύνες στη μητέρα αν το νεογνό χάσει τη ζωή του από αμέλεια) και επιχειρεί να περιορίσει το φαινόμενο της έκθεσης βρεφών. Ο Ιουστινιανός κατάργησε το δικαίωμα του pater familias να απορρίπτει τα παιδιά του στους δημόσιους κοπρώνες ή να τα εκθέτει.20

Πολιτεία και Εκκλησία από κοινού προσπαθούν να αναχαιτίσουν τη συνήθεια των Βυζαντινών να παντρεύουν τα παιδιά τους σε πολύ μικρή ηλικία, την οποία ακολουθούν όλες οι κοινωνικές τάξεις, ακόμη και η αυτοκρατορική οικογένεια, παραβιάζοντας τα νόμιμα όρια.21,22 Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Σιμωνίδας, μοναχοκόρης του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, που δόθηκε σε ηλικία 5 ετών ως σύζυγος στον Κράλη της Σερβίας, μεγαλύτερο σε ηλικία από τον πατέρα της και αρκετά άνω των 40 ετών. Το αποτέλεσμα της κακοποίησης που υπέστη ήταν «βλαβήναι την ταύτης μήτραν, ως μηδέ γονής εξ εκείνης έτι δύνασθαι γίγνεσθαι».23

Στα έγγραφα του Πατριαρχείου ανιχνεύονται ακυρώσεις τέτοιων γάμων,24 όπου οι γονείς είτε δήλωσαν ψεύτικη ηλικία των κοριτσιών ή εξαγόρασαν τον ιερέα. Αυστηροί νόμοι θεσπίστηκαν και για τους παιδεραστές αγοριών, τιμωρώντας με θανατική ποινή τους δράστες. Οι ιστορικοί αναφέρουν κατά τον 6ο αιώνα περίπτωση κοπής των γεννητικών οργάνων και διαπόμπευσης δύο επισκόπων-αρσενοκοιτών.25 Σχετικά με τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων πορνών, η παιδική ζωή της αυτοκράτειρας Θεοδώρας είναι ενδεικτική των περιπετειών της. Δεν λείπουν και οι κακοποιήσεις στις αιχμαλωσίες αμάχων, όπως παραστατικά περιγράφουν οι ιστορικοί κατά την άλωση της Θεσσαλονίκης («και ην ιδείν ξένον τέρας…συν νέοις και παρθένοις αφήλιξι και βρεφυλλίοις, ορμαθούς ο καθείς των ιππέων έχων εν χερσί έλκοντας») ή της Κωνσταντινούπολης («παρθένους ας ουχ εώρα ήλιος, παρθένους ας ο yεννήσaς μόλις έβλεπεν, ελκόμεναι, ει δε και βία αντωθούντο και ραβδιζόμεναι»). Όμως, έστω και αν είναι μοναδικό, δύο ιστορικοί26,27 αναφέρουν ένα επεισόδιο που συνέβη το 717 στην πολιορκία της Περγάμου από τους Άραβες. Οι κάτοικοι, κατευθυνόμενοι από «δαιμονική αντίληψη», έβρασαν ένα νεογνό, για να παρασκευάσουν το μαγικό ποτό που θα τους επέτρεπε να αποκρούσουν την επίθεση.

14. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

- Ύπαρξη Παιδιατρικής ειδικότητας δεν διαπιστώνεται από καμία ιατρική, νομική, εκκλησιαστική ή φιλολογική πηγή, ενώ, αντίθετα, τεκμηριώνεται η άσκηση άλλων ειδικοτήτων. Στα επιστημονικά συγγράμματα, η προέλευση των παιδιατρικών κεφαλαίων είναι διττή, από τη Μαιευτική και τη Γενική Παθολογία, και η κατανομή αυτή επιβεβαιώνεται κατά τη δημιουργία της επίσημης Παιδιατρικής.

- Εμφανής είναι η διάσταση της Κοινωνικής Παιδιατρικής στο μεσαιωνικό, αλλά οπωσδήποτε προηγμένο βυζαντινό κόσμο. Η Εκκλησία αγωνίζεται να καθορίσει νέα ήθη, ενώ οι αντικειμενικές συνθήκες παραμένουν αμετάβλητες (βρεφική θνησιμότητα, αυξημένη νοσηρότητα, ανεπιθύμητες γεννήσεις) και να υλοποιήσει το ενδιαφέρον της με ευαγή ιδρύματα. Παράλληλα, δραστηριοποιεί ιαματικούς αγίους για την προστασία της υγείας και τη θεραπεία των ανηλίκων.

- Η πλημμελής ενασχόληση της ιατρικής επιστήμης με το παιδί είναι ενδεικτική των αντιλήψεων της εποχής, αλλά και των συνθηκών που τις διαμόρφωσαν. Η Νομοθεσία της Πολιτείας και το Εκκλησιαστικό Δίκαιο αγωνίζονται για την παιδική ηλικία, με κυρίαρχο σκοπό την επιβίωση.

Βιβλιογραφία

1. ΦΩΤΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ. «Ταρασίω πατρικίω αδελφώ επί θυγατρί τεθνηκυία». Στο: Τωμαδάκη ΝΒ (Συντ.) Βυζαντινή Επιστολογραφία. Γ’ έκδοση, Αθήναι, 1969-70, Γ:225-231

2. ΜΑΤΣΑΝΙΩΤΗΣ Ν. Η Παιδιατρική στα χρόνια του Βυζαντίου (Ομιλία της 6.11.1986 στα πλαίσια του 4ου Συνεδρίου Ιστορίας της Ιατρικής). Δελτ Κ Παιδιατρ Κλιν Πανεπιστ Αθ

1987, 34:7-16

3. ΨΕΛΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ. Επιστολή 157 «Τω επί των κρίσεων». Στο: Σάθα ΚΝ (Συντ.) Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη. Παρίσι 1876 (φωτοανατ. Γρηγοριάδης ΒΝ), Αθήνα, 1972, Ε’:409-412

4. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΦΡΟΔΙΣΙΕΥΣ. Ιατρικών απορημάτων και φυσικών προβλημάτων. Στο: Ideler JL (ed) Physici et Medici Graeci Minores. Berolini, 1841, 1, κεφ. 63

5. PENTOGALOS GE, LASCARATOS JG. A surgical operation on Siamese twins during the tenth century in Byzantium. Bull History Med

1984, 58:99-102

6. ΜΑΤΣΑΓΓΑΣ ΑΚ, ΜΑΡΚΕΤΟΣ ΣΓ. Χειρουργική επέμβαση επί συμφυών παίδων στο Βυζάντιο κατά το 10ο αιώνα. Mat Med Gr 1985, 13:415-422

7. OLIVIERI A. Aetii Amideni Libri Medicinales I-IV Lipsiae et Beroli¬ni, Teubner 1935, 1 Λόγος Δ’ κεφ. γ’, δ’, ε’, στ, κη’

8. BUSSEMAKER-DAREMBERG. Oeuvres d’ Oribase Paris 1851-1862. Εκ βιβλίων αδήλων Ανέκδοτον κεφ. ιγ’, ιδ’, ιε’, ιστ’, κ’

9. ΣΙΓΑΛΑΣ Α. Βίος και ανατροφή του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών 1925,

2:220- 226

10. MIGNE JP. Patrologia Graeca cursus completes. Parisiis 1857¬1906, Ιωάννης Χρυσόστομος 62, 358

11. MIGNE JP. οπ σημ 10, Μέγας Βασίλειος 29, 417

12. ΨΕΛΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ. Εις θυγατέρα Στυλιανήν προ ώρας γάμου τελευτήσασαν. οπ σημ. 3 Ε’:62-87

13. LEROY-MOLINGEN. Α Styliane Byzantion, 1969, 39:155-163

14. ΜΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΡΑΛΛΙΑΝΟΣ. «Επιστολή περί ελμίνθων». Στο: Idel-er JL οπ σημ 4 Ι, κεφ. 24

15. ΒRIAU R. Chirurgie de Paul d’Egine. Librairie Victor Masson, Paris, 1855, ΝΔ’, ΝΕ’, ΞΘ’

16. MAGOULIAS HJ. The Lives of Saints as Sources for the History of Byzantine Medicine in the Sixth and Seventh Centuries, BZ 1964, 57:127-150

17. Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτου υπό Νικοδήμου Αγιορείτου τρίτον επεξεργασθείς εκδίδοται υπό Θ. Νικολαϊδου Φιλαδελφέως, Αθήνησι, 1868

18. Νέον Εκλόγιον περιέχον βίους αξιολόγους διαφόρων αγίων και άλλα τινά ψυχωφελή διηγήματα εκλεχθέν υπό του εν αγίοις πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου. Εκδόσεις Αστήρ, Αθήναι, 1974:171-172

19. CONSTANTELOS DJ. Byzantine Philanthropy and Social Welfare, New Brunnswick, New Jersey 1968 ελληνική μετάφραση Βυζαντινή Φιλανθρωπία και Κοινωνική Πρόνοια). Εκδόσεις

Φως, Αθήνα, 1983:81-99

20. CONGOURDEAU M-H. Regards sur l’ enfant nouveau-ne a Byzance REB 1993, 51:161-176

21. LAIOU A. The role of women in Byzantine Society. JOB 1981, 31:233-250

22. PATLAGEAN E. L’ enfant et son avenir dans la famille byzantine Annales de demographie historique 1973:85-93 (Structure sociale, famille, cretiente a Byzance IVe-XIe siecle, Variorum Reprints, London, 1985, αρ. Χ)

23. SCHOPEN L. Nicephori Gregorae Historiae Byzantinae. vol 2, Bonn, Weber 1830, I:203-204

24. Les Regestes des Actes du Patriarcat de Constantinople (Con-stantinopoli) Socii Assumptionistae Chalcedonenses 1932-1977) vol I-II Grummel V, vol III-IV Laurent V, vol V-VI Darrouzes J)

25. DINDORF L. 1831 Ioannes Malalas chronographia Bonn I Weber

p. 436

26. BOOR DE C. Theophanis chronographia Leipzig 1883 (ανατ. Hilde-scheim), New York, 1980:390-391

27. BEKKER I. 1837 Sancti Nicephori Patriarchae Constantinopolitani breviarium rerum post Mauricium gestarum Bonn I Weber p.

Corresponding author:

E. Poulakou-Rebelakou, 51 Themidos street, GR-151 24 Athens, Greece, E-mail: arempel@hol.gr




www.pemptousia.com