Σε όλες τις εποχές και σε όλα τα προβλήματα του κόσμου η Ορθόδοξη Εκκλησία προσφέρει πολυμερώς και ποικιλοτρόπως την βοήθεια της προς τους ανθρώπους. Ειδικότερα στην σημερινή κοινωνία που κατακλύζεται από ποικίλες καταθλιπτικές τάσεις τόσο στις συμπεριφορές όσο και στην μόδα. Η προσφορά αυτή δεν είναι μόνο υλική, αλλά κυρίως πνευματική. Την προσφορά αυτή την κομίζει πάντοτε δια μέσων των αγίων της. Οι άγιοι «ομοιόπτωτοι» και ομοφυείς άνθρωποι με εμάς, ζώντας ανάμεσα μας κατάφεραν με την θέληση και την πίστη τους να αλλάξουν τον πτωτικό προσανατολισμό τους1 ,δηλαδή να γίνουν θεόμορφα κάτοπτρα της Θείας Ωραιότητας. Η πρόταση προς την αγιότητα στηρίζεται στο αγιογραφικό λόγιο άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί (Ά Πετρ.α 16). Η ζωή των αγίων δεν είναι ο βίος οποιουδήποτε ηθικού ανθρώπου αλλά είναι «η ζωή του Σωτήρος Χριστού επαναλαμβανόμενη σε κάθε άγιο2».
Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και ο Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ. Ο πιο αγαπητός και λαοφιλής άγιος της ρωσικής γης. Η λαοφιλότητα του είναι αποτέλεσμα του ενάρετου βίου, των πολλών θαυμάτων του αλλά και της ενσυναίσθησης των προβλημάτων του λαού. Για πάρα πολλά χρόνια άκουγε τα προβλήματα, τις ανησυχίες των συμπατριωτών του, τους βοηθούσε με τις χαριτωμένες διδαχές του, αλλά πρωτίστως με την ένθερμη και νηπτική προσευχή του, σκορπίζοντας στις πονεμένες ψυχές την εν Χριστώ Χαρά με την αγία ζωή του .
Ο άγιος Σεραφείμ γεννήθηκε το 17593 στο Κούρσκ της Ρωσίας κοντά στην Μόσχα. Το κοσμικό του όνομα ήταν Πρόχορος Μόσνιν, γόνος εύπορης χριστιανικής οικογένειας εμπόρων. Πολύ σύντομα πέθανε ο πατέρας του και την ανατροφή την ανέλαβε η μητέρα του Αγαθά. ,που τον μεγάλωσε σε ένα αυστηρό αλλά Ορθόδοξο περιβάλλον. Ο Πρόχορος όταν ήταν πολύ μικρός, σε ηλικία δέκα ετών ασθένησε βαριά αλλά θεραπεύθηκε θαυματουργικά από την εικόνα της Θεοτόκου του Κούρσκ, όταν περνούσε η εικόνα της σε μία λιτανεία κάτω από το σπίτι τους. Από μικρός είχε την κλίση προς την ένθεο ζωή, αφού κάποτε ένας δια Χριστός Σαλός είχε προφητεύσει στην μητέρα του που την συνάντησε μαζί με τον Πρόχορο στο δρόμο ότι «είσαι ευτυχής, γιατί έχεις ένα γιό που θα γίνει δυνατός μεσολαβητής στο Άγιο Πνεύμα και θα προσεύχεται για όλο τον κόσμο».
Μόλις ο Πρόχορος έμαθε να διαβάζει δόθηκε με όλο του το «Είναι» στην χριστιανική μελέτη. Έτσι αρχίζει να μελετάει με πολύ ζήλο την Αγία Γραφή, το Ωρολόγιο, το Ψαλτήρι και του βίους των αγίων. Περνούσε όλο τον ελεύθερο χρόνο του εντρυφώντας στην μελέτη και στις ακολουθίες της Εκκλησίας. Ασχολήθηκε για λίγο και με το εμπόριο, κοντά στον αδερφό του, όμως δεν τον έθελγε και σύντομα αποσύρθηκε. Έχοντας σφοδρό πόθο προς τον Θεό, σε εφηβική ηλικία πήγε ένα προσκυνηματικό ταξίδι μαζί με άλλους φίλους του. Πέρασε από όλα τα προσκυνήματα και τέλος κατέληξε στην Λαύρα του Κιέβου. Εκεί συνάντησε ένα Έγκλειστο ασκητή (γυναίκα) ονόματι Δοσίθεος. Μόλις είδε τον Πρόχορο του είπε να πάει να μονάσει στην μονή του Σάρωφ. Ο Πρόχορος γυρνάει στο σπίτι του, λαμβάνει την ευχή μητέρας του και σε ηλικία 17 ετών πηγαίνει και μονάζει στο Σάρωφ.
Αμέσως με την είσοδο του στην μονή κατατάσσεται στους δόκιμους μοναχούς. Εκεί αρχίζει την υπακοή στον γέροντα Ιωσήφ και παράλληλα υπηρετεί σε διάφορα διακονήματα. Όλη την ώρα που εργάζεται ή που βρίσκεται στον ναό δεν αφήνει τον νου του από την παρουσία του Θεού διά της νοερά προσευχής και όταν τελειώσει τα διακονήματα τον ελεύθερο χρόνο του απασχολείται στην ανάγνωση της Αγίας Γραφής, του Ψαλτηρίου, την μελέτη των νηπτικών-ασκητικών Πατέρων και στην μνήμη του Θεού. Μετά την περίοδο της δοκιμασίας του κείρεται μοναχός και ονομάζεται Σεραφείμ. Κατά το διάστημα της παραμονής του στην μονή προσβάλλεται από μία θανατηφόρα ασθένεια όμως θεραπεύθηκε θαυματουργικά από την Θεοτόκο έπειτα από όραμα της. Σύντομα χειροτονείται διάκονος, λόγω της ψυχικής του καθαρότητας και υπηρετεί με θερμό, ένθεο ζήλο το θείο θυσιαστήριο. Καθ’ολη την διάρκειας της υπηρεσίας του και κατά την διάρκεια της θείας λειτουργίας, λόγω ότι είχε φτάσει στο χαρισματικό στάδιο του ψυχικού φωτισμού, αξιώνεται να βλέπει θεία οράματα. Έτσι μία Μεγάλη Πέμπτη ενώ λειτουργούσε είδε τον Ιησού Χριστό περιβεβλημένο από μυριάδες αγγέλους. Έπειτα από επτά χρόνια χειροτονείται σε ιερέα. Μετά την λήψη του ιερού αυτού υπουργήματος αρχίζει να λειτουργάει καθημερινά ενώ τα βράδια αποσύρεται σε μία καλύβα στο δάσος που επιδίδεται απερίσπαστα στην νοερά εργασία.
Από την αρχή που πήγε στη μονή είχε σφοδρό πόθο να ζήσει σαν ερημίτης και να αφιερωθεί περισσότερο στην εν Χριστώ ζωή. Έτσι παίρνει την ευλογία του ηγουμένου και εγκαθίσταται σε μια καλύβα στο δάσος. Εκεί επιδίδεται στην μελέτη της Αγίας Γραφής την οποία διαβάζει σε διάφορα μέρη. Τους τόπους αυτούς τους κατονομάζει με βιβλικά ονόματα (Βηθλεέμ, Ναζαρέτ, Θαβώρ κ.τ.λ.) ώστε να μπορεί να αναγιγνώσκει την κάθε περικοπή που έχει σχέση με τον αντίστοιχο τόπο, να αναβιώνει τα γεγονότα και να κάνει σε αυτούς τις διάφορες ακολουθίες του νυχθημέρου. Στη έρημο εκτελεί τον μεγάλο προσευχητικό κανόνα του, νηστεύει υπερβολικά και μόνο το Σάββατο και την Κυριακή επισκέπτεται την μονή του, εξομολογείται και κοινωνάει των Αχράντων Μυστηρίων και ξαναγυρνάει πίσω στη καλύβα του. Το 1804 δέχθηκε την επίθεση ληστών που τον άφησαν μισοπεθαμένο από την σατανική τους μανία, θεραπεύθηκε μόνο μετά από αρκετό χρονικό διάστημα με την βοήθεια της Θεοτόκου.
Όλη η ασκητική ζωή του Οσίου Σεραφείμ, ήταν ζωή έντονου ασκητικού-πνευματικού αγώνα, ενάντια στην παθογόνα σάρκα, στον διάβολο και στις ποικίλες μεθοδεύσεις του. Έτσι σε κάποια φάση του βίου του, βιώνοντας έντονα το αίσθημα της Θεοεγκατάλειψης4(άρσης της Χάριτος), επιδίδεται επίμονα στο ασκητικό αγώνα να προσεύχεται απερίσπαστα για χίλιες ημέρες και νύχτες πάνω σε μία πέτρα. Την άσκηση αυτή την πραγματοποίησε για να γυμνάσει το σώμα του και να μην πολεμάται από την ακηδία. Όμως δεν σταμάτησε σε αυτό αλλά προχώρησε ως φιλότιμος εργάτης του Χριστού σε ανώτερα αγωνίσματα. Διότι με το να ασκεί το σώμα του στην άσκηση και στην εγκράτεια το κατέστησε συνοδοιπόρο στην κατά Χριστό αρετή. Γι αυτό προχώρησε στην πλήρη ησυχία-απομόνωση για τρία χρόνια, χωρίς να έχει επικοινωνία με την αδελφότητα. Με αυτό τον τρόπο μπόρεσε να ασκείται περισσότερο στην νοερά προσευχή, σταυρώνοντας τα πάθη και τις επιθυμίες του και ανεβαίνοντας πιο ψηλά στην απάθεια. Επειδή η πλήρης ησυχία του οσίου προκάλεσε τον σκανδαλισμό και την ζηλοφθονία κάποιων μοναχών, εγκαταλείπει την έρημο ύστερα από εντολή του ηγουμένου και εγκαθίσταται στην μονή. Με την ευλογία του ηγουμένου αποφασίζει τον έγκλειστο βίο. Σ’ αυτό θα παραμείνει για πέντε ολόκληρα χρόνια. Το καθημερινό του πρόγραμμα είναι η ανάγνωση της Καινής Διαθήκης. Όλη την εβδομάδα, διαβάζει όλες τις καθημερινές ακολουθίες, έχοντας συγκεντρωμένο το νου στην αδιάλειπτη προσευχή δηλαδή στο «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με» και στη συνεχή μνήμη θανάτου. Στην περίοδο αυτή αξιώνεται να δει πολλά οράματα και να φτάσει στην απάθεια της καρδίας του. Έτσι με προτροπή της Θεοτόκου εγκαταλείπει τον έγκλειστο βίο και αρχίζει να δέχεται επισκέπτες.
Ο όσιος Σεραφείμ τώρα είναι πλέον Στάρετς που έως το τέλος της ζωής του θα συμβουλεύει, θα οδηγεί και θα παρηγορεί τον κάθε πονεμένο και απελπισμένο Χριστιανό. Θα δέχεται τους πάντες στο κελί του, θα τους βοηθάει σε ότι του ζητήσουν προσφωνώντας τον καθένα ξεχωριστά με την λέξη «Χαρά μου» και υποδέχοντας τους πάντα με το «Χριστός Ανέστη».Στη μονή θα καθίσει για λίγο και έπειτα από όραμα της Παναγίας θα αποσυρθεί σε ένα κελί κοντά στο δάσος και ως το τέλος της ζωής του θα διδάσκει κάθε άνθρωπο τον σκοπό της εν Χριστό ζωής που είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Παράλληλα έχει αναλάβει και την πνευματική καθοδήγηση των μοναζουσών του Ντιβέγεβου. Προικισμένος με πάρα πολλά χαρίσματα ,ιδιαίτερα με το προορατικό, διορατικό και το ιαματικό, βοηθάει τον κάθε άνθρωπο που έχει προβλήματα και απογοητεύσεις σκορπίζοντας σε αυτούς την εν Χριστώ χαρά που είχε εντός του με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Στις 24 Μαρτίου το 1831 ο όσιος είδε την Θεοτόκο και του είπε πως σύντομα θα είναι κοντά τους, δηλαδή θα απολαμβάνει την ατέρμονη θέα του Θεού. Έτσι άρχισε να προετοιμάζεται για την επουράνια έξοδο του και προετοιμάζει τους μαθητές του σταδιακά γι’ αυτήν. Την 2η Ιανουαρίου εκδημεί προς Κύριο σε στάση προσευχής στο κελί του αφού προηγούμενη ημέρα κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων και τον άκουγαν να ψάλλει φαιδρούς αναστάσιμους ύμνους. Έτσι συνοπτικά υπήρξε η φωτισμένη και αγία ζωή του οσίου Σεραφείμ .Ζωή ασκητική αλλά συνάμα προσφορά προς τον δυστυχισμένο άνθρωπο.
. Η Χαρά για την οποία μιλάμε δεν είναι εκβλάστημα ενός υλιστικόφρονου τρόπου ζωής, αλλά κατά τον Απόστολο Παύλο καρπός του Παναγίου Πνεύματος (Γαλ,κεφ.Έ-22), ο οποίος δίδεται στον πιστό που αποκτά την χάρη Του. Σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι πασχίζουν να νιώσουν χαρά σε όλους τους τομείς της ζωής τους, ικανοποιώντας κάθε ηδονιστική επιθυμία τους όμως η πραγματικότητα διαφέρει από αυτό που φαντάζονται. Αρέσκονται στο να απολαμβάνουν με βουλιμία όλες τις εφήμερες ηδονές νομίζοντας ότι με αυτές θα νιώσουν πιο ευτυχισμένοι κολακεύοντας έτσι τις ναρκισσιστικές τους φιλοδοξίες . Γι’ αυτό αγωνίζονται καθημερινώς να αποκτήσουν υλικά και εφήμερα πράγματα-διακρίσεις νομίζοντας ότι έτσι θα αισθανθούν καλύτερα και θα είναι χαρούμενοι. Όμως το μόνο που καταφέρνουν είναι να εγκλωβίζουν ακόμα περισσότερο σε αυτά και να διεισδύσουν εντονότερα στην αγχωτική του ζωή. Έτσι χάνοντας το νόημα της ζωής τους οδηγούνται σε ένα ψυχοπαθολογικό μαρασμό και στην κατάθλιψη.
Ο σημερινός χρόνος τείνει να χαρακτηριστεί ως καιρός της κατάθλιψης .Ο όρος κατάθλιψη5 είναι η περιγραφή μίας ψυχοπαθολογικής φάσεως που περνάνε κάποια άτομα που χαρακτηρίζεται γενικά από ανηδονία, διαταραχές ύπνου, ανορεξία κ.α. Τα άτομα που πάσχουν από την ψυχική νόσο αυτή χαρακτηρίζονται συνήθως από αντικοινωνικότητα ή τάσεις μανίας(υπερδραστηριότητα-υποτονικότητα).Η ασθένεια αυτή σήμερα χαρακτηρίζει και ένα τρόπο ζωής της σημερινής νεολαίας(βλ.ΕΜΟ)6. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας συνίσταται φαρμακευτική και ψυχολογική συμπαράσταση ώστε το άτομα να επανέλθει στον φυσιολογικό ρυθμό ζωής του και να είναι, χαρούμενο.
Σε αντιδιαστολή προς αυτό ο όσιος Σεραφείμ λέγει πως χαρούμενος άνθρωπος είναι αυτός που αποκτά την θεία Χάρη οντολογικά-υπαρξιακά. Την χάρη του αγίου Πνεύματος την αποκτά κάποιος που όσες αρετές πράττει το κάνει για την αγάπη του Χριστού συνειδητά . Συγκεκριμένα στην συνομιλία του με τον Μοτοβίλωφ ο Όσιος λέγει «η προσευχή, η νηστεία, η αγρυπνία και κάθε άλλη χριστιανική άσκηση, όσο καλή και αν είναι από μόνη της, δεν αποτελεί σκοπό της χριστιανικής ζωής μας, αν και υπηρετεί σαν ένα απαραίτητο μέσον για να φτάσει κανείς σ’ αυτό τον σκοπό. Ο πραγματικός σκοπός της χριστιανικής ζωής μας είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος του Θεού….κάθε καλή πράξη που γίνεται για χάρη του Χριστού, είναι μόνο μέσο για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος του Θεού….μόνο οι καλές πράξεις που γίνονται για τον Χριστό μας φέρνουν τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Οτιδήποτε δεν γίνεται για τον Χριστό, ακόμα κι αν είναι καλό, δε φέρνει ούτε ανταμοιβή στην μέλλουσα ούτε ευλογία του Θεού σ΄ αυτή τη ζωή7». Η αμεσότερη αρετή που μας εξασφαλίζει τους καρπούς του Πνεύματος ,με βάση τις παραπάνω προϋποθέσεις, είναι η προσευχή. Η προσευχή ,λέγει ο Όσιος Σεραφείμ, «είναι πάντα σαν ένα όργανο στα χέρια μας για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος» διότι «είναι πάντα δυνατή στον κάθε άνθρωπο, πλούσιο ή φτωχό, ευγενή ή ταπεινό, δυνατό ή αδύνατο, υγιείς ή άρρωστο, δίκαιο ή αμαρτωλό8» αλλά επίσης και σε όποια πνευματική κατάσταση βρίσκεται ο καθένας, αρκεί να το θέλει μέσα από την ψυχή του.
Στην ευόδωση της προσευχής συνεργεί και η νήψη (πνευματική επαγρύπνηση). Όσο περισσότερο κάποιος προσέχει στο νόημα των λόγων της προσευχής τόσο και ευκολότερα βαδίζει προς την εν Χριστώ ζωή, που είναι το «μυστικό» για την απόκτηση της Χριστοειδή Χαράς. Η χαρά αυτή δίδεται στον καθένα που πιστεύει ακράδαντα στο Ιησού Χριστό και αποφασίζει να αφιερωθεί στην προσευχή, στην άσκηση έχοντας ως στήριγμα τις εντολές του Ευαγγελίου και συμμετέχοντας στα ζωοποιά μυστήρια της Εκκλησίας. Γι’ αυτή την χαρά λοιπόν οφείλουμε να μοχθήσουμε, ώστε να μπορούμε να την απολαύσουμε.
Εν κατακλείδι λοιπόν η Χαρά που προβάλει και πραγματοποιεί στους ανθρώπους η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν εγκλωβίζεται σε συμβατικά ανθρώπινα σχήματα, ούτε υπόκεινται σε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις της σημερινής καταναλωτικής πραγματικότητας αλλά υλοποιείται με την Θεανθρώπινη ζωή, δηλαδή την συμμετοχή του πιστού στις άκτιστες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Διότι σ’ αυτή τη ζωή ξαναβρίσκει τη χαμένη του χαρά ο άνθρωπος που τον αποσπά από όλη την αμαρτωλή εκούσια παθητικότητα του στην οποία έχει εγκλωβιστεί. Η Ορθόδοξη Εκκλησία προβάλει αυτή την χαρά μέσα από την ζωή των αγίων της , οι οποίοι την γεύτηκαν, την έζησαν , προεκτείνοντας την στον κόσμο, σε όλο το εύρος της και μπορούν να την μεταλαμπαδεύσουν σε οποιονδήποτε την επιθυμεί.
Σημειώσεις-Παραπομπές
1Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου Λόγος Έ στον Απ.Παύλο επ.Ι.Καραβιδόπουλος, Αν. Κόλτσιου-Νικήτα, Λοβέρδου Τσιγαρίδα, Ι. Σκιαδαρέσης, Δ.Τσάμης. εκδ. ιεραποστολικός σύνδεσμος «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλό» Θες/νίκη 2003 σελ.99
2.Αρχ.Ιουστίνου Πόποβιτς «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος» εκδ. Αστήρ σελ.81
3. Η βιογραφία αντλήθηκε από τις παρακάτω μελέτες: Νικοδήμου Μητρ. Αττικής «Ο Σεραφείμ του Σάρωφ» εκδ. Σπορά 19924 ,Harry Boosalis «Ο άγιος της Χαράς» εκδ. Έλαφος 1998, Γκοραίνοβα Ειρήνη « Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ» εκδ Τήνος10 , Αρχ. Ιουστίνου Πόποβιτς «Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ βίος» εκδ. ΤΟ Περιβόλι Της Παναγίας 19957, Μπότση Πέτρου Φιλοκαλία των Ρώσων Νηπτικών «Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ βίος-διδαχές-ακολουθία» Αθήνα 20006 , Αρχ.Χερουβείμ «Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ»εκδ.Ι.Μ.Παρακλήτου19934.
4.Αρχ.Σωφρονίου «Ο άγιος Σιλουανός» εκδ.Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας 200310 σελ.52.
5. βλ. περισσότερα στο ιστόχωρο www.e-psychology.gr/content/view και στο ένθετο της Καθημερινής της Κυριακής /12/2007 σελ . Στην Ορθόδοξη διδασκαλία ο όρος κατάθλιψη είναι συνώνυμος με τον όρο κατά κόσμο λύπη. Τα αίτια οφείλονται σε δαιμονικές επιρροές και αντιμετωπίζονται με την εξομολόγηση και την προσευχή.
6. Σημερινή τάση μόδας που συναντάτε ανάμεσα στους νέους και χαρακτηρίζεται από ιδιόμορφα τραγούδια και στυλ ένδυσης-κόμμωσης. βλ περισσότερα στην Καθημερινή της Κυριακής 16/12/2007 σελ.
7.ο.π.π Μπότσης σελ.104
8.ο.π.π σελ.105
γράφει ο Γιώργος Ζαμπιάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου