Η πολιτεία ναρκοθέτησε τους κανόνες προσβασιμότητας

Συνέντευξη Σπύρου Σταυριανόπουλου, διοικητή Εθνικού Ιδρύματος Αποκατάστασης Αναπήρων

Η παρακαταθήκη των παραολυμπιακών του 2004 δεν αξιοποιήθηκε

“Αλίμονο στην πολιτεία εκείνη που βλέπουμε τα λόγια και ακούμε τα έργα της” δηλώνει σκωπτικά ο διοικητής του Εθνικού Ιδρύματος Αποκατάστασης Αναπήρων (ΕΙΑΑ) και επί σειρά ετών πρόεδρος της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής Σπύρος Σταυριανόπουλος, αποδίδοντας την χρόνια απραξία της πολιτείας απέναντι στα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες με αναπηρία.

“Δυστυχώς, σπαταλήσαμε με τρόπο άφρονα την κληρονομιά των παραολυμπιακών αγώνων” αποτιμά με εμφανή πικρία ο Σ. Σταυριανόπουλος. Ακόμα καυστικότερος σε ότι αφορά το θέμα της προσβασιμότητας του δομημένου περιβάλλοντος, δεν διστάζει να καταγγείλει την ελληνική πολιτεία για “επιμελή ναρκοθέτηση” την τελευταία δεκαετία, κάθε δυνατότητας που προέκυψε για την συνολική εφαρμογή κανόνων προσβασιμότητας . Σαφώς απογοητευμένος από το διαχρονικό χάσμα μεταξύ λόγων και έργων των πολιτικών ταγών της χώρας μας ο διοικητής του ΕΙΑΑ, μία και μοναδική διέξοδο αντιλαμβάνεται και προτείνει στους μαχόμενους για δικαιώματα ανθρώπους με αναπηρία στο κλείσιμο της εκτενούς συνέντευξής του: ”Δια της δικαστικής οδού”!

• ΕΡ: Το 2004, κατά την διάρκεια των παραολυμπιακών αγώνων πολλές χιλιάδες Ελληνες γέμισαν τα στάδια. Η πέραν κάθε πρόβλεψης ανταπόκριση, θεωρήθηκε και επικοινωνήθηκε τότε ως παρακαταθήκη για την ενεργοποίηση της ελληνικής πολιτείας σε ότι αφορά χρονίζοντα ζητήματα των ΑμεΑ.Τι απέγινε εκείνη η παρακαταθήκη;

• ΑΠ: Η ανάληψη και πραγμάτωση των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων (παράλληλων ολυμπιακών) το 2004 , αποτέλεσε σταθμό για την χώρα μας. Και, πράγματι, λόγω της ανάθεσης των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων στη Χώρα μας, από το 2000 ξεκίνησε, με μεγάλες προσδοκίες, η σύνταξη σημαντικών θεσμικών παρεμβάσεων για την αναβάθμιση της πολιτιστικής στάθμης της χώρας σύμφωνα με τις διεθνείς της υποχρεώσεις. Μια κρίσιμη υποχρέωση ήταν η ένταξη στην εθνική μας νομοθεσία, των Διεθνών Κανόνων Προσβασιμότητας, στο δομημένο και ελεύθερο περιβάλλον. Εγινε πράξη με το Ν. 2831/2000, η εφαρμογή των διατάξεων του οποίου στην πράξη θα σήμαινε την κατάργηση των αρχιτεκτονικών εμποδίων από τη ζωή των πολιτών με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων ευρύτερα. Οι προσδοκίες μας για εφαρμογή στην πράξη κορυφώθηκαν κατά την περίοδο των αγώνων, λόγω της σημαντικής παρουσίας Ελλήνων πολιτών, αλλά και της μεγάλης καταξίωσης και αποδοχής των δυνατοτήτων των αθλητών με αναπηρία από την ελληνικής κοινωνία. Δόθηκε τότε η εντύπωση, της ύπαρξης «μιας άυλης κληρονομιάς», μιας παρακαταθήκης των Παραολυμπιακών Αγώνων. Η οποία αν μη τι άλλο θα έπρεπε να οδηγήσει στην κατάργηση των κοινωνικών και αρχιτεκτονικών εμποδίων, που ταλαιπωρούν τους πολίτες με αναπηρία. Δυστυχώς όμως, δεν έγινε στοιχειωδώς σωστή διαχείριση της άϋλης κληρονομιάς των Παραολυμπιακών Αγώνων, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Η κληρονομιά αφρόνως σπαταλήθηκε! Επαληθεύτηκε για μία ακόμα φορά στην χώρα μας η κλασσική ρήση του Θουκυδίδη : «Αλίμονο στην πολιτεία εκείνη που βλέπουμε τα λόγια και ακούμε τα έργα».

• ΕΡ: Ας ξαναγυρίσουμε στο αθλητικό κομμάτι της μετα-παραολυμπιακής περιόδου. Η Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή είχε εκπονήσει σχέδιο για την διετία 2006-2007 που αποσκοπούσε στην ανάπτυξη σε βάθος του ελληνικού παραολυμπιακού αθλητισμού. Σε ποιόν βαθμό υλοποιήθηκε; Μπορούμε σήμερα να ισχυριστούμε ότι η χώρα μας σήμερα διαθέτει μεγάλη βάση-φυτώριο αθλητών με αναπηρία;

• ΑΠ: Το πρόγραμμα της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής, για να δώσει σοβαρά αποτελέσματα απαιτεί τουλάχιστον 6 χρόνια συνεπούς και συνεχούς λειτουργίας καθώς και επαρκούς χρηματοδότησης. Εως το 2008, είχε καλύψει το 40% των προσδοκιών μας. Πιστεύουμε ότι σύντομα θα έχουμε τη χαρά να διαθέτουμε πράγματι ένα ελπιδοφόρο φυτώριο, μια ακαδημία, για τη δημιουργία αθλητών υψηλών αποδόσεων.

• ΕΡ: 20 μετάλλια στους Παραολυμπιακούς της Αθήνας - ρεκόρ για την Ελλάδα, 24 μετάλια στο Πεκίνο 4 χρόνια αργότερα και κατάρριψη του ρεκόρ. Που οφείλεται αυτή η “έκρηξη” επιτυχιών; Θα υπάρξει περαιτέρω συνέχεια και από τι αυτό εξαρτάται;

• ΑΠ: Η κατάκτηση των 20 μεταλλίων στους παραολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας ήταν ένα μεγάλο ρεκόρ για το Ελληνικό Παραολυμπιακό Κίνημα, δοθέντος ότι στους παραολυμπιακούς του Σίδνευ το 2000, είχαμε κατακτήσει 11 μετάλλια. Εκείνο όμως που είναι πρωτόγνωρο ρεκόρ είναι η κατάκτηση των 24 μεταλλίων στο Πεκίνο, μιας και καμία διοργανώτρια χώρα δεν έχει ποτέ κατακτήσει περισσότερα μετάλλια, στους επόμενους παραολυμπιακούς αγώνες αυτών που διοργάνωσε. Το πρωτόγνωρο αυτό γεγονός - ρεκόρ, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη συμμετοχή νέων αθλητών στον Ελληνικό Παραολυμπιακό Αθλητισμό, που δημιουργήθηκε μετά τα λαμπρά αποτελέσματα των Παραολυμπιακών Αγώνων της «Αθήνας 2004». Γιατί, πράγματι, οι Παραολυμπιακοί Αγώνες «ΑΘΗΝΑ 2004» λειτούργησαν ως το σημαντικότερο κίνητρο απόδειξης των δυνατοτήτων των πολιτών με αναπηρία. Έτσι έγινε το θαύμα...

• ΕΡ:Με αφορμή την επικείμενη διοργάνωση στην χώρα μας των παγκόσμιων Special Olympics γίνεται μπόλικη κουβέντα και για τον συγκεκριμένο θεσμό. Πιστεύετε ότι η επικείμενη διοργάνωση μπορεί να δώσει ένα ακόμα έναυσμα στο αθλητισμό των ανθρώπων με αναπηρία; Νιώθετε τα Special Olympics ως κομμάτι αναπόσπαστο του παραολυμπιακού αθλητισμού και του αθλητικού κινήματος των Α.με.Α;

• ΑΠ: Ο αθλητισμός είναι για όλους. Όμως, ο πρωταθλητισμός, κομμάτι αναπόσπαστο του οποίου είναι ο παραολυμπιακός αθλητισμός, είναι μεν καρπός και κορωνίδα του μαζικού αθλητισμού, αλλά συγχρόνως δεν ανήκει και δεν μπορεί να υπηρετηθεί από κάθε αθλούμενο. Ο παραολυμπιακός αθλητισμός – το λέω για να γίνει πλήρως κατανοητό – είναι υψηλού επιπέδου πρωταθλητισμός. Απαιτεί πέραν του κατάλληλου σωματότυπου και τον ανάλογο σπάνιο που μόνο οι ολυμπιονίκες και παραολυμπιονίκες διαθέτουν ψυχισμό. Τα Special Olympics,είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Το έργο που εκτελούν ανήκει στον κοινωνικό και μαζικό αθλητισμό. Κατά συνέπεια, τιμούμε μεν τα Special Olympics, ως ένα κοινωνικό κίνημα που υπηρετείται μέσα από το μαζικό αθλητισμό, αλλά ταυτόχρονα πρέπει και να αποσαφηνίσουμε ότι δεν έχουν καμμιά σχέση με τον παραολυμπιακό αθλητισμό ούτε με τις αρχές του διεθνούς και ελληνικού παραολυμπιακού κινήματος. Άλλωστε και το ίδιο το καταστατικό τους, δηλώνει ότι υπηρετεί μόνο τη συμμετοχή και απορρίπτει τον συναγωνισμό και τον πρωταθλητισμό.

• ΕΡ: Να επιστρέψουμε στις λεγόμενες παρακαταθήκες των αγώνων του 2004, η κυριότερη των οποίων αφορούσε την εξασφάλιση της προσβασιμότητας των δημόσιων τουλάχιστον υποδομών. Ελάχιστα προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση έγιναν και το ερώτημα που θέτουμε απλό: Ποιοι φέρουν την ευθύνη;

• ΑΠ: Είναι γεγονός αναμφισβήτητο, ότι η ελληνική κοινωνία ήταν και είναι ώριμη, και πλήρως αποδέχεται την αναγκαιότητα όλων εκείνων των ενεργειών που εξασφαλίζουν την εφαρμογή των κανόνων προσβασιμότητας. Όμως η Ελληνική πολιτεία, όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκε στην παραπάνω αναγκαιότητα της οποίας – σημειωτέον - η εφαρμογή αποτελούσε απαράβατο όρο του συμβολαίου ανάθεσης των Παραολυμπιακών Αγώνων , αλλά έπραξε το ακριβώς αντίθετο: Ναρκοθέτησε την εφαρμογή των κανόνων προσβασιμότητας στη χώρα μας, αντικαθιστώντας τις θεσμικές της υποχρεώσεις, με σωρεία ατελέσφορων εγκυκλίων και επιτροπών επικοινωνιακής χρήσης. Ιδιαίτερα το θέμα της προσβασιμότητας, που δεν αφορά μόνο τα κτίρια που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες αλλά συνολικά το δομημένο περιβάλλον, ολη την τελευταία δεκαετία πλήρως απαξιώθηκε. Σκανδαλωδώς αγνοήθηκε, ότι αποτελεί μια αναγκαιότητα που καθορίζει την ποιότητα ζωής όχι μόνο των πολιτών με αναπηρία αλλά του 65 – 70% των πολιτών της κάθε χώρας. Των συνανθρώπων μας της 3ης και 4ης ηλικίας, των εγκύων, των μανάδων με βρεφικά αμαξίδια, των παιδιών, των πρόσκαιρα αναπήρων...

• ΕΡ: Επί χρόνια υπήρξατε μέλος πολλών επιτροπών που είχαν συσταθεί για να προτείνουν λύσεις. Οι λύσεις προτάθηκαν, πλην όμως δεν δόθηκαν ποτέ. Τελικά, το θέμα της πρόσβασης στο δομημένο περιβάλλον των εμποδιζομένων ατόμων είναι μία χαμένη υπόθεση η συζήτηση επί της οποίας διαρκώς ανακυκλώνεται για λόγους αποκλειστικά επικοινωνιακούς; Υπάρχει ελπίδα, υπάρχει προοπτική για παρεμβάσεις ουσίας κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον;

• ΑΠ: Με τον κίνδυνο να γίνω επαναλαμβανόμενος ας μου επιτραπούν κάποιες ουσιώδεις επισημάνσεις. Κατ’ αρχήν ότι η προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο τα ΑμεΑ αλλά το 65 – 70% των πολιτών . Επίσης ότι η προσβασιμότητα είναι μια αλυσίδα της οποίας οι κρίκοι είναι, κτίρια, δρόμοι, πλατείες, οχήματα, υπηρεσίες έως και συμπεριφορές. Αν αφαιρέσεις, οιονδήποτε κρίκο της αλυσίδας αυτής, καταλύεται η έννοια της προσβασιμότητας. Κατά συνέπεια,η προσβασιμότητα δεν κατατέμνεται ούτε ανά υπουργείο και υπηρεσία, ούτε αφορά μόνο τα κτίρια του Δημοσίου. Αφορά την ακώλυτη μετακίνηση του κάθε πολίτη για την εξυπηρέτηση των καθημερινών του αναγκών.

Μεταφράζεται σε υποχρέωση κάθε πολιτείας στοιχειωδώς ευνομούμενης να εξασφαλίζει σε όλους τους πολίτες φιλικό περιβάλλον. Ξεκινώντας από τον προσωπικό χώρο διαμονής , φτάνοντας στον κάθε χώρο που στεγάζει και υπηρετεί την υγεία, την παιδεία, την εργασία, την κουλτούρα, τον αθλητισμό και την ψυχαγωγία. Δυστυχώς, ο μέχρι σήμερα χειρισμός της Ελληνικής Πολιτείας, για το τεράστιο αυτό κοινωνικό πρόβλημα της εξασφάλισης της προσβασιμότητας στη χώρα μας, δεν επιτρέπει παραπέρα περιθώρια ανοχής. Οδηγεί σε ένα συμπέρασμα σχετικά με το τι πρεπει οι άνθρωποι με αναπηρία από δω και μπρος να πράξουν για να αμυνθούν, που νιώθω την ανάγκη απέριττα να διατυπώσω: Η μόνη ελπίδα για την εφαρμογή των κανόνων προσβασιμότητας στη χώρα μας, είναι η προσφυγή του κάθε πολίτη με αναπηρία» με αιτούμενο την συμμόρφωση της χώρας μας στις διεθνείς συμβάσεις – υποχρεώσεις της δια της δικαστικής οδού!

πηγή:www.enet.gr