Ο διπλός ακρωτηριασμός των συντάξεων

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ

Ασυντόνιστα και υπό το κράτος πανικού οι κυβερνώντες επέπεσαν επί των συντάξεων με αποτέλεσμα τη διπλή αφαίμαξη και την κατακραυγή των πολιτών.

Αν και η προσοχή των ασφαλισμένων ήταν στραμμένη στο Ασφαλιστικό και τις επερχόμενες αλλαγές, προηγήθηκαν τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής του κ. Παπακωνσταντίνου μέσω των οποίων καταργήθηκαν τα Δώρα στις συντάξεις. Σε σημείο όπου τώρα ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων, καίτοι οδηγεί σε μείωση των αποδοχών για ασφάλιση από 25 έως και 35 έτη, να έχει περιέλθει σε δεύτερη μοίρα. Στη σημαντική μείωση των ετήσιων αποδοχών, μέσω των Δώρων και των επιδομάτων («όφελος 2 δισ. τον χρόνο), τα οποία περιορίστηκαν συνολικά στα 800 ευρώ για κύριες συντάξεις έως 2.500 ευρώ τον μήνα, ήρθε να προστεθεί και η περικοπή των μηνιαίων αποδοχών μέσω του νέου ΛΑΦΚΑ (οικονομίες 270 εκατ. ετησίως).

Η επιβληθείσα διπλή περικοπή οδηγεί σε μείωση των ετήσιων αποδοχών από 170 ευρώ για τις κατώτατες αποδοχές του ΙΚΑ (με 15ετία) έως και τα 5.800 ευρώ για σύνταξη 2.327 ευρώ. Σε αυτή την περίπτωση η περικοπή αφορά 1.927 ευρώ το Δώρο Χριστουγέννων και 2.854, συνολικά, μαζί με το Πάσχα και το επίδομα αδείας.

Το δεύτερο πλήγμα

Τη δεύτερη επίθεση στο εισόδημα τη δέχονται οι συνταξιούχοι μέσω των υψηλών (και για το σύνολο του εισοδήματος) συντελεστών του νέου ΛΑΦΚΑ.

Οι οποίοι, ναι μεν ξεκινούν να επιβάλλονται στα 1.400 ευρώ και πάνω (3% σ' αυτή την περίπτωση), αλλά επεκτείνεται στο σύνολο των αποδοχών. Σε μια ακραία περίπτωση, η εισφορά ανέρχεται στο 9% (2.901 ευρώ και πάνω) στο σύνολο των μηνιαίων αποδοχών. Δηλαδή με 2.400 ευρώ (μικτή) σύνταξη (συντελεστής 8%) η μηνιαία εισφορά είναι 192 ευρώ. Ποσό, ακόμη και μετά τον φόρο που έτσι... γλιτώνει ο συνταξιούχος, δεν μοιάζει με εισφορά αλληλεγγύης αλλά για κανονικό χαράτσι. Πρόκειται για αντικατάσταση της ευθύνης του κράτους έναντι των συντάξεων (μεταβίβαση του κόστους στους άλλους απόμαχους).

Αναδιανομή φτώχειας

Η τακτική τού «όποιος προλάβει κόβει για να περιορίσει τα δημόσια ελλείμματα» έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων προς την κυβέρνηση. Σε τέτοιο σημείο που έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα αυτό καθ' εαυτό το Ασφαλιστικό. «Η απαράδεκτη επαναφορά του ΛΑΦΚΑ επιχειρεί την αναδιανομή της φτώχειας των συνταξιούχων, επιδεινώνοντας τις ήδη κουτσουρεμένες συντάξεις», επισημαίνει η ΓΣΕΕ.

Να σημειωθεί ότι οι διατάξεις του νέου Ασφαλιστικού οδηγούν σε μείωση των αποδοχών έως και τα 35 έτη ασφάλισης. Ουσιαστικά περιορίζονται οι αποδοχές στη «μεσαία» κατηγορία συνταξιούχων, προκειμένου να στηριχθούν οι συνταξιούχοι των 18 έως 25 ετών με χαμηλά εισοδήματα (κλιμάκωση πάνω από την κατώτατη ώστε να λειτουργήσει σαν κίνητρο παραμονής).

Ετσι με το Ασφαλιστικό επιχειρείται η αναδιανομή του εισοδήματος εντός του συστήματος, αφού δεν υπάρχουν νέοι πόροι από το κράτος ούτε το σύστημα διαθέτει περιουσία (αποθεματικά). Και από την άλλη τα Δώρα και τα επιδόματα γίνονται βορά στην αντιμετώπιση των δημοσιονομικών αδιεξόδων.

Αλλα 5 δισ. ετησίως

Κοντολογίς, με το νέο Ασφαλιστικό θα περικοπούν δαπάνες 2,5% του ΑΕΠ (5 δισ. τον χρόνο), ενώ με το Δώρο «κερδήθηκαν» (ή καλύτερα χάθηκαν απο τους συνταξιούχους) 1,5 δισ. ευρώ ή 0,6% του ΑΕΠ. Υπό την πίεση των πολιτών και την κατακραυγή των συνταξιούχων, η κυβέρνηση φαίνεται να εξετάζει την αναθεώρηση της χρονικής προοπτικής παρακράτησης των Δώρων. Συγκεκριμένα:

α) Τόσο ο υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος όσο και ο υφυπουργός Γ. Κουτρουμάνης αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο, η 13η και η 14η σύνταξη να επανέλθουν στους δικαιούχους μέχρι το 2013, αλλά λογαριάζουν χωρίς το... Μνημόνιο και τους επιτηρητές.

Κλιμάκωση από 3% έως 9%

β) Υπό επανεξέταση φαίνεται ότι τίθενται τόσο οι συντελεστές του νέου ΛΑΦΚΑ (από 3% έως 9%) όσο και το ύψος της σύνταξης επί της οποίας εφαρμόζονται (όπως διευκρινίζεται το ποσοστό δεν εφαρμόζεται για το υπερβάλλον κάθε κλίμακας ποσό αλλά ακόμη και για το πρώτο ευρώ σε όποιον υπερβεί την κλίμακα).

γ) Επίσης, εξετάζεται η αναθεώρηση ανά 3ετία του συντελεστή ωρίμανσης (0,06%) των εισφορών ανάλογα με την οικονομική μεγέθυνση και την αύξηση της παραγωγικότητας έτσι ώστε να μην απαξιωθούν ο εισφορές. Κυρίως δε όσων εισέλθουν στην αγορά εργασίας από το 2013 και μετά και θα μετράει το σύνολο του εργασιακού βίου για τον υπολογισμό της σύνταξης.

«Την ίδια ώρα που λόγω των οικονομικών μέτρων γίνονται σημαντικές περικοπές συντάξεων και επιδομάτων (εορτών και αδείας), έρχεται επιπρόσθετα το Ασφαλιστικό να επιβάλει ακόμα περισσότερες περικοπές κάνοντας την κατάσταση ιδίως των χαμηλο-συνταξιούχων εξαιρετικά δύσκολη», σημειώνει η ΓΣΕΕ και καλεί τους εργαζόμενους και συνταξιούχους στη σημερινή συγκέντρωση στις 6 μ.μ. στην πλατεία Κλαυθμώνος.*

ΣΥΡΙΖΑ: Οχι και εξυγιαντές οι υπαίτιοι της κακοδαιμονίας

Την απόσυρση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου ζήτησε ο ΣΥΡΙΖΑ με χθεσινή ανακοίνωσή του. «Το Ασφαλιστικό για την κυβέρνηση δεν είναι ένα κοινωνικό ζήτημα αλλά ένα δημοσιονομικό πρόβλημα».

Σε άλλο σημείο λένε ότι «οι υπαίτιοι της κακοδαιμονίας δεν μπορεί να εμφανίζονται ως εξυγιαντές του συστήματος. Αυτό αποτελεί απύθμενη υποκρισία την οποία εκπέμπει πρώτα απ' όλους ο κ. Λοβέρδος». Ο Δημήτρης Στρατούλης, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ, από την πλευρά του ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το νομοσχέδιο «για την κατεδάφιση της κοινωνικής ασφάλισης είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και ουσιαστικά γράφτηκε απ' αυτό».

ΑΝΤΑΡΣΥΑ: Υπουργικό συμβούλιο του ΔΝΤ

* «Αντεργατικό αντι-ασφαλιστικό τερατούργημα, που θυσιάζει τα ασφαλιστικά δικαιώματα εργαζομένων και νέων στο βωμό των συμφωνηθέντων με Ε.Ε. και ΔΝΤ, αποτελεί το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό σύστημα που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο... του ΔΝΤ», ήταν μεταξύ άλλων το σχόλιο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με αφορμή το ασφαλιστικό νομοσχέδιο.

«Η κυβέρνηση, η οποία δεν ντράπηκε να περικόψει τις συντάξεις των «περήφανων γηρατειών» (13η και 14η σύνταξη και άλλες περικοπές), έρχεται τώρα να δείξει ότι η μεγάλη χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων δεν θα είναι προσωρινή, αλλά μόνιμη», αναφέρει σε άλλο σημείο το συμμαχικό σχήμα της Αριστεράς.

Απογοήτευση -απλώς- βλέπει η Ν.Δ.

Κριτική χαμηλών τόνων στο νέο Ασφαλιστικό έκανε ο τομεάρχης Κοινωνικής Ασφάλισης της Ν.Δ., βουλευτής Ι. Βρούτσης.

«Οσοι περίμεναν μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση δίκαιη για τους πολλούς, που να εγγυάται τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα της Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά και τη βιωσιμότητα του συστήματος, θα απογοητευθούν», δήλωσε. «Ουσιαστικά επανεισαγάγεται ένας νέος μηχανισμός -όπως αυτός που είδαμε πριν από μια εβδομάδα- μείωσης των συντάξεων, μέσω του ΛΑΦΚΑ, αλλά και μέσα από τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Ειδικά οι νέοι βλέπουν την ελπίδα να χάνεται και το δικαίωμα για μια αξιοπρεπή και επαρκή σύνταξη να γίνεται άπιαστο όνειρο».

Η αντίφαση

Πέραν της υποχρεωτικής «αλληλεγγύης» μεταξύ πολιτών που δεν έχουν διαπραγματευτική δύναμη και μέσα παραγωγής (συνταξιούχοι), το μέτρο του ΛΑΦΚΑ και των δώρων λειτουργεί αντιφατικά με τα κίνητρα που το ίδιο σχέδιο νόμου εισάγει για την παραμονή στην ασφάλιση περισσότερα έτη, την αντιμετώπιση της «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας και, τελικά, την αποκόμιση μεγαλύτερης σύνταξης.

Τελικά, όλα συντείνουν στη συμπίεση όλων των ασφαλισμένων προς τα χαμηλότερα επίπεδα αποδοχών, προκειμένου να αποφύγουν το χαράτσι, τις περικοπές, τις αυθαιρεσίες.

ΔΙΕΥΡΥΝΕΤΑΙ ΤΟ ΠΕΝΑΛΤΙ ΠΡΟΩΡΗΣ

Στις λεπτομέρειες του ασφαλιστικού νομοσχεδίου κρύβεται ο διάβολος

Τα πάνω κάτω στην ασφάλιση φέρνει το νέο Ασφαλιστικό, αλλά οι πιο πολλές αλλαγές κρύβονται στις λεπτομέρειες, ενώ έχει προκληθεί σύγχυση με τις προβλέψεις του «μνημονίου» με τους επιτηρητές (ΔΝΤ, ΕΚΤ και Κομισιόν).

Αν και ο νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης μεταφέρεται για το 2018, ωστόσο αλλάζουν μια σειρά από διατάξεις που προκαλούν αναστάτωση και ανασφάλεια μεταξύ των εργαζομένων.

Ακολούθως, μέσα από 15 ερωτήσεις και απαντήσεις επιχειρείται η αποσαφήνιση ορισμένων (των πιο πολυσυζητημένων) θεμάτων και αποριών.

1. Ερώτηση: Ποιοι μπορούν να βγουν νωρίτερα από τα 60 στη σύνταξη;

* Απάντηση: Ολοι όσοι έχουν έως τώρα τέτοια συμβατικά (καταστατικά) όρια. Και αυτό γιατί δεν αυξάνεται κανένα όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση εκτός από τα προβλεπόμενα στο νόμο 3655/08 (Πετραλιά), καθώς επίσης τα όρια των ανδρών δημοσίων υπαλλήλων και τα όρια των γυναικών στο Δημόσιο (ανήλικα κ.λπ.), για τα οποία όμως δεν υπάρχει σαφής διάταξη. Υποτίθεται ότι θα ξεδιαλύνει κατά τις επόμενες ημέρες από το (αρμόδιο) υπουργείο Οικονομικών.

Ετσι μπορούν να βγουν στο 55ο οι εργαζόμενοι στα Βαρέα (ΒΑΕ και 53ο με μειωμένη) και στο 57ο και 55ο αντιστοίχως -σταδιακά- από το 2013, όσοι έχουν 35ετία (μέχρι το 2013 που θα αρχίσει να αυξάνει αυτό το όριο μέχρι το 60ο), όσοι συμπληρώνουν 37ετία. Επίσης οι απολυθέντες υπάλληλοι των συνεταιρισμών, της Εθνικής Ασφαλιστικής και της Αγροτικής Ασφαλιστικής (με 25ετία στο 45ο οι γυναίκες και στο 50 οι άνδρες).

2. Υπάρχει πέναλτι 6% για όποιον βγει νωρίτερα από το 65ο έτος στη σύνταξη;

* Απ.: Το πέναλτι αφορά τα έτη που θα βγει κανείς νωρίτερα από το οριζόμενο καταστατικό-νόμιμο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση. Για παράδειγμα αν βγει ένας εργαζόμενος στο 53ο έτος στη σύνταξη με 10.500 ένσημα και 7.500 στα ΒΑΕ, θα έχει πέναλτι 12%. Η σχετική πρόβλεψη που εμπεριέχεται στο ερώτημα αφορά διάταξη στο ψηφισθέν μνημόνιο, αλλά δεν περιελήφθη στο κατατεθέν νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό.

3. Υπάρχει νέο πλαφόν στις συντάξεις;

* Απ.: Οχι πέραν του νόμου 2084/08 (μέσο ατομικό ΑΕΠ του 1991 αναπροσαρμοσμένο κατά το ποσοστό της εισοσηματικής πολιτικής τα ενδιάμεσα έτη) και το οποίο ανέρχεται 2.773 σήμερα.

Πάγωμα συντάξεων για τουλάχιστον 3 έτη

4. Πότε θα (ξανα)δοθούν αυξήσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις;

* Απ.: Τόσο στο σχέδιο νόμου για το Ασφαλιστικό αλλά και όλες οι πληροφορίες, κάνουν λόγο για «πάγωμα» των αποδοχών για άλλα τρία χρόνια, μέχρι τα τέλη του 2013. Κατά συνέπεια και για την τρέχουσα 5ετία (2009-2013) οι συνταξιούχοι αναμένεται να χάσουν πάνω από το 20% της αγοραστικής τους δύναμης (αθροιστικά ο πληθωρισμός της περιόδου).

5. Τι ισχύει για τα όρια των μητέρων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα;

* Απ.: Από το 2013 οι (ασφαλισμένες στο ΙΚΑ) μητέρες με ανήλικο θα βγαίνουν αργότερα κατά ένα χρόνο το έτος. Ετσι ώστε με ανήλικο στο 50ο έτος και 25 έτη ασφάλισης (θεμελίωση δικαιώματος) να βγαίνουν στο 55ο το 2017. Αντίστοιχα αυξάνονται (αλλά κατά 6 μήνες το χρόνο) από το 2011 τα όρια των μητέρων με 18,5 έτη ασφάλισης (παλαιές ασφαλισμένες στο ΙΚΑ), με στόχο το 55ο έτος καθώς και οι μητέρες με ανήλικο και 20ετία (Ταμεία Τύπου).

Για τον δημόσιο τομέα τα νέα αυξημένα όρια θα ξεκινήσουν από το 2011 (από το 50ο και έως την εξίσωση με τα αντίστοιχα ανδρικά, δηλαδή 60ο ή 65ο) και εικάζεται ότι θα γίνει με πιο γρήγορους-βίαιους ρυθμούς (1-3 έτη κάθε χρόνο). Εκτός και εάν επιλεγεί η υπαγωγή στην ασφάλιση του ΙΚΑ οπότε η αύξηση θα περιοριστεί στα 5 έτη.

Δεν αναγνωρίζεται η στρατιωτική θητεία

6. Με την μη αναγνώριση πλασματικού χρόνου για συνταξιοδότηση (αποτροπή πρόωρων-εθελούσιων συνταξιοδοτήσεων) καταργείται και η αναγνώριση του στρατού;

* Απ.: Οχι. Ο στρατός αναγνωρίζεται (300 ένσημα τον χρόνο στο ΙΚΑ, 365 στο ΝΑΤ και το επικουρικό ΕΤΕΑΜ) αλλά μετά το 58ο έτος για θεμελίωση δικαιώματος (π.χ. με 33 έτη συν 2 στρατό συμπληρώνεται η 35ετία) και σε κάθε περίπτωση (ηλικία) για βελτίωση της σύνταξης. Η αναγνώριση γίνεται με τον τρέχοντα μισθό.

7. Η βασική σύνταξη πότε χορηγείται;

* Απ.: Με τη συνταξιοδότηση (συμβατικό όριο) και αν πρόκειται για ανασφάλιστο άτομο στο 65ο με οικονομικά κριτήρια (ατομικό και οικογενειακό εισόδημα). Αν κάποιος πάρει μειωμένη σύνταξη (ακόμη και πέναλτι πρόωρης εξόδου ίσο με 6% το χρόνο) αυτή η περικοπή επεκτείνεται αναλόγως και στη βασική σύνταξη των 360 ευρώ.

8. Αλλάζει κάτι στις επικουρικές;

* Απ.: Οχι. Ισχύει ο νόμος 3655/08 (Πετραλιά) για σταδιακή περικοπή στο 20% της κύριας σύνταξης.

9. θα αναστέλλεται η σύνταξη στις περιπτώσεις ανάληψης εργασίας;

* Απ.: Ισχύει στον ιδιωτικό τομέα και επεκτείνεται στον δημόσιο από 1/1/2011, αλλά γίνεται πιο ευνοϊκό το σύστημα. Για συντάξεις έως 1.000 ευρώ περίπου (30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη) και ηλικία άνω των 55 ετών δεν περικόπτεται η σύνταξη. Από το ποσό αυτό και πάνω η σύνταξη περικόπτεται κατά 70%. Κάτω των 55 ετών αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης. Ακόμη και όσοι ήδη εργάζονται αυτή η εξαίρεση έχει χωρίς πέναλτι ημερομηνία λήξης στα τέλη του 2013 (πολιτικοί και στρατιωτικοί συνταξιούχοι).

Συντελεστής ωρίμανσης και «διαδοχική»

10. Τι αλλάζει με την μη έγκαιρη καταβολή των εισφορών στον ΟΓΑ;

* Απ.: Με τις νέες ρυθμίσεις ο αγρότης που θα οφείλει εισφορές στο Ταμείο του, δεν θα μπορεί να εισπράττει αποζημιώσεις από φυσικές καταστροφές μέσω ΕΛΓΑ και κοινοτικές επιδοτήσεις. Θα απαιτείται δηλαδή ένα είδος ασφαλιστικής ενημερότητας.

11. Αλλάζει κάτι στη διαδοχική;

* Απ.: Εισάγεται ένας νέος συντελεστής ωρίμανσης για τα έτη από τον τελευταίο χρόνο στον προηγούμενο οργανισμό ασφάλισης και μέχρι τη συνταξιοδότηση. Αυτός ο συντελεστής έχει οριστεί σε 0,06 για κάθε έτος και 1,2% για 20 χρόνια. Δηλαδή εάν οι εισφορές το 1990 ήταν 30.000 δραχμές το μήνα και με τον πληθωρισμό έγιναν 200 ευρώ, τελικά με τον συντελεστή θα αυξηθούν σε 240. Και με αυτό το ποσό θα υπολογίζεται η σύνταξη από το πρώτο Ταμείο.

12. Αλλάζει η υποχρεωτική ασφάλιση με 35ετία στο 58ο έτος;

* Απ.: Αυτή η πρόβλεψη αφορά τους εργαζομένους στις ΔΕΚΟ, τις τράπεζες και το Δημόσιο. Με τη νέα ρύθμιση μπορεί ο εργαζόμενος να παραμείνει για τρία ακόμη χρόνια και αυτή η πρόβλεψη δεν είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη. Αποτελεί υποχρέωσή του.

13. Η λίστα των Βαρέων (ΒΑΕ) αλλάζει;

* Απ.: Οσοι έχουν αναλάβει εργασία, δεν αλλάζει κάτι. Θα συνταξιοδοτηθούν (από το 2015 και μετά) στο 57ο έτος με 7.500 στα ΒΑΕ και συνολικά 10.500 ένσημα (35ετία). Ομως από τον Ιούλιο του 2011 θα αποχαρακτηριστούν πολλά επαγγέλματα (νέα λίστα).

14. Τι ισχύει με την 35ετία όσων εισήλθαν στην αγορά εργασίας μέχρι το 1983;

* Απ.: Για τον ιδιωτικό τομέα (ΙΚΑ) ισχύει το 58ο έτος (60ο σταδιακά από το 2013 και έως το 2016). Για τις λοιπές κατηγορίες (Δημόσιο, ΔΕΚΟ, ειδικά ταμεία κ.ά.) οι ασφαλισμένοι μπορούν να βγουν στη σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας.

15. Παραμένει η μονή ασφάλιση για όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά το 1992;

* Απ.: Οι λεγόμενοι «νέοι» ασφαλισμένοι αν ασκήσουν και δεύτερη επαγγελματική δραστηριότητα (για παράδειγμα εκτός από μισθωτός και ως ελεύθερος επαγγελματίας) όχι μόνο δεν υποχρεούνται σε διπλή ασφάλιση, αλλά αν το αποτολμήσει θα πρέπει να πληρώσει και τις εργοδοτικές εισφορές.

Ωστόσο, οι επιστήμονες (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί κ.ά.) που εισήλθαν στην αγορά εργασίας πριν το 1993 δεν ήταν υποχρεωμένοι σε διπλή ασφάλιση. Με το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου αυτή η εξαίρεση καταργείται.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΕΓΑΣ


www.enet.gr