Άγιος Ιλαρίωνος Δαλμάτων

(6 Ιουνίου)

του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου

Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

***

Υπέρμαχος των εικόνων

«Ιλαρός ων πνεύματι συ Ιλαρίων, Ιλαρός εν σώματι ης και καρδία».

Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, εορτάζομε τη μνήμη του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών και ομολογητού Ιλαρίωνος του νέου Ηγουμένου της Μονής των Δαλμάτων. Γεννήθηκε στην Καππαδοκία από γονείς ευσεβείς τον Πέτρο και τη Θεοδοσία. Ο ευσεβής πατέρας του ήταν σιτιστής του αυτοκράτορα Νικηφόρου του Πατρικίου. Τον εσπούδασε δε με κάθε επιμέλεια τα ιερά γράμματα, προορίζοντας τον στην υπηρεσία του Κυρίου. Είκοσι χρόνων όταν έγινε εφάρμοσε το λόγο του Κυρίου «ος αφήκε πατέρα ή μητέρα... ένεκεν εμού εκατονταπλασίονα λήψεται και ζωήν αιώνιον κληρονομήσει». Εγκατέλειψε λοιπόν τον κόσμο και τους προσφιλείς του γονείς και έγινε μονάχος στο Μοναστήρι του Ξηροκηπίου στην Κωνσταντινούπολι. Αφού αρκετά χρόνια ασκήθηκεν εκεί ήλθε στη Μονή Δαλμάτων οπού και έγινε μεγαλόσχημος. Δέκα χρόνια εδούλευε και καλλιεργούσε τον κήπο της Μονής με πολλή προθυμία και απόλυτη υπακοή στον Ηγούμενο του. Και με τη νήψι και την προσευχή και με την εξομολόγηση και τη μυστηριακή ζωή εκαθάρισε την ψυχή του από κάθε πάθος και την ανάδειξε αληθινό καταγώγιο των αρετών. Και όχι μόνον αυτό άλλα απέκτησε και χάρισμα θαυματουργικό. Εξεδίωξε λοιπόν το πονηρό και ακάθαρτο πνεύμα πού είχε κυριέψει ένα νεαρό.

Ο άγιος γέροντας του Μοναστηρίου του όμως απέθανε και για να μη αναλάβει εκείνος την ευθύνη της κηδεμονίας των ψυχών των αδελφών του Μοναχών έφυγε και ήλθε στη Μονή των Καθαρών. Τη φυγή του πολύ την επένθησαν οι αδελφοί του μοναχοί των Δαλμάτων και έστειλαν πρεσβεία στον αγιώτατο και ομολογητή Πατριάρχη Νικηφόρο για να φροντίση να τον επαναφέρη και να τον καταστήση Ηγούμενο των. Ο δε αγιώτατος Πατριάρχης Νικηφόρος εζήτησε τη συνδρομή του ευσεβούς αυτοκράτορα Νικιφόρου του Πατρικίου για να επαναφέρη στη Μονή του τον όσιο και θαυματουργόν Ιλαρίωνα.

Και ο όσιος Ιλαρίωνας βλέποντας την επιμονή και συγκινούμενος από τις παρακλήσεις των αδελφών του μοναχών, του Πατριάρχη και του Αυτοκράτορα επίστεψε πια ότι ήταν Θέλημα Θεού να επιστρέψη στη Μονή των Δαλμάτων και άφησε τη Μονή των Καθαρών και ανέλαβε την προστασία των ψυχών των αδελφών του συνασκητών. Επίσημα από το Πατριάρχη και την ιερά Σύνοδο ενθρονίστηκε στο Μοναστήρι πού ήταν Μοναστήρι, σταυροπηγιακό.

Οκτώ χρόνια αγγελομίμητα και θεοφιλέστατα εποίμανε το ποίμνιο του το μοναχικό και το ανέδειξε τάγμα της πίστεως και της αρετής πραγματικό, αλλά υστέρα από εκείνα τα ειρηνικά και ήσυχα αλλά και δημιουργικά χρόνια διαδέχτηκε τον Νικηφόρο τον Πατρίκιο ο εικονομάχος αυτοκράτορας Λέοντας ο Αρμένιος στα 813 μετά Χριστό, ο όποιος εκήρυξε απήνη διωγμό κατά των προμάχων και υπερασπιστών των αγίων και ιερών εικόνων.

Έτσι λοιπόν συνέλαβαν και τον όσιο και θαυματουργόν Ηγούμενο των Δαλμάτων Ιλαρίωνα το νέο και τον έφεραν μπροστά στο Λέοντα τον Αρμένιο. Επροσπάθησεν ο αυτοκράτορας να τον μεταπείση με επιχειρήματα και φλυναφήματα με υποσχέσεις και απειλές, άλλ' ο όσιος τον εστηλίτευσε και νέον Ιουλιανό παραβάτη τον αποκάλεσε. Και βέβαια ο Αρμένιος για να τον εκδικηθή, στη φυλακή τον έρριξε οπού απαγόρεψε να του πηγαίνουν νερό και φαγητό. Μετά ήμερες πολλές τον επαρουσίασε στον εικονομάχο Πατριάρχη Θεόδοτο τον Κασσίτερο, άλλα και εκείνος δεν είχεν επιχειρήματα να επιστράτευση για να αποστομώση τον Ιλαρίωνα τον όσιο. Έτσι επαναλήφθηκεν η φυλάκισι και συνεχίστηκεν η ασιτεία για τον όσιο. Και για να μην «εκλυθή» το ασκητικό σώμα του οσίου Ιλαρίωνα ήλθαν οι υποτακτικοί του στον αυτοκράτορα και τον παρακάλεσαν να τους αποδώση τον πνευματικό τους αρχηγό με την άπατηλήν υπόσχεση ότι θα είναι ελαστικοί στο θέμα των εικόνων. Αφού βγήκεν όμως ο όσιος εσυνέχισε τους αγώνες του κατά των εικονομάχων με αποτέλεσμα να διωχθή απηνέστερα και να κακοπάθη.

Ο αυτοκράτορας τους μοναχούς τους εκακοποίησε, τον όσιον Ιλαρίωνα τον εφυλάκισε και σε πολλούς τόπους εξορία τον απέστειλε. Για πολλά χρόνια στα πιο απομακρυσμένα Μοναστήρια κλείστηκε όπως ήταν τα Μοναστήρια του Φονέως, του Κοκλοδίου, στη φυλακή των Νούμερων και στο κάστρο Προτίλιο.

Άλλα ζή Κύριος ο Θεός. Μάχαιραν έδωκε κατά πολλών αγίων και ομολογητών ο εικονομάχος Λέων ο Αρμένιος, μάχαιραν έλαβε μέσα στο Ναό οπού στη γη κατέρριψε την εικόνα του Δεσπότη Χριστού.

Ο νέος αυτοκράτορας Μιχαήλ Τραυλός έβγαλεν από τη φυλακή και εκάλεσεν από την εξορία όλους τους ομολογητές και έτσι και ο όσιος Ιλαρίωνας αφέθη ελεύθερος. Άλλα ύστερα από λίγο ο διάδοχος του Τραυλού εικονομάχος Θεόφιλος πάλιν εξετόπισε τους υπερασπιστές της τιμητικής προσκυνήσεως των αγίων εικόνων. Ο όσιος μάλιστα Ιλαρίων επειδή αποκάλεσε τον εικονομάχο Θεόφιλον «άθεο και απατεώνα» εραβδίσθη στη ράχη και έλαβε εκατό δεκαεπτά ξυλιές και ύστερα εξορίστηκε στην Αφουσία νήσο.

Εκεί Ο άγιος έσκαψε ένα βράχο και Εδημιούργησε το ασκητήριό του. Εκεί περνούσε τον καιρό της εξορίας του με χαυμενία, γονυκλισίες, προσευχή και νηστεία. Η δε πεπαρρησιασμένη προσευχή του κατώρθωσε και άνοιξε πηγή ύδατος μέσα στο βράχο του ασκητηρίου του και δεχόταν μετ' ευχαριστήσεως τη δρόσο τ' ουρανού. Αξιώθηκεν όμως και ελεήθηκεν από το Θεό να ιδή τη νίκη της Ορθοδοξίας και μετά το θάνατο του Θεοφίλου και την πρωτοστασία της ευσεβέστατης αυτοκράτειρας Θεοδώρας να πανηγυριστή την αναστήλωσι των εικόνων. Και έτσι πανηγυρικώτατα μαζί με όλους τους εκτοπισμένους ομολογητές και αγίους επέστρεψεν ο Άγιος Ιλαρίωνας στη Μονή των Δαλμάτων.

www.zoiforos.gr