Χωρίς νερό το Αιγαίο

Στην αγκαλία της Τουρκίας στέλνει για νερό τους Έλληνες των νησιών μας η κυβέρνηση

O φόβος ότι θα μείνουν για ακόμα μια φορά χωρίς νερό εν όψει μάλιστα τουριστικής περιόδου, σκορπά την απόγνωση στους κατοίκους δεκάδων νησιών στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα. Οι δήμαρχοι των ακριτικών νησιών αφήνουν να εννοηθεί ότι το αθηνοκεντρικό κράτος τους αναγκάζει να στραφούν στην Τουρκία για να ζητήσουν πόσιμο νερό για τις ανάγκες των πληθυσμών τους. Η κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να τους εξαντλεί, κάθε τρείς-τέσσερις μήνες λένε το νερό νεράκι. Η μοναδική εταιρεία που προμηθεύει μονοπωλιακά τα νησιά του Αιγαίου εδώ και 42 χρόνια σε κάθε ανανέωση της σύμβασης με το Ελληνικό Δημόσιο αν δεν πετύχει τις τιμές που θέλει, κόβει το νερό στο Αιγαίο. Η δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης σε άνυδρα νησιά θα έλυνε μόνιμα το πρόβλημα των Ελλήνων του Αιγαίου και θα τους απελευθέρωνε από την ομηρία της ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗΣ. Όμως όπως θα δούμε στη συνέχεια, τα συμφέροντα γύρω από το μονοπώλιο της υδροδότησης μέσω υδροφόρων που φορτώνουν νερό από το Λαύριο είναι τεράστια. Παρακολουθείστε μέσα από ένα σύντομο οδοιπορικό την περιπέτεια που δεν λέει να τελειώσει για τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους από τον Νοέμβριο...

Από Νοέμβριο μέχρι σήμερα
Στις 11 Νοεμβρίου λήγει η σύμβαση μεταξύ του πρώην υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και της εταιρείας με τα πλοία-υδροφόρες που μετέφεραν το νερό στα νησιά. Ο πλοιοκτήτης δεν δέχεται ούτε με απευθείας ανάθεση του έργου να συνεχίσει να μεταφέρει το νερό στα άνυδρα νησιά, αν δεν προμηθευθεί δωρεάν το νερό από τις εταιρείες ύδρευσης ΕΥΔΑΠ, ΔΕΥΑΡ και από τη Νομαρχία Δωδεκανήσου, ώστε να διαμορφώσει αναλόγως και τα ναύλα μεταφοράς. Η εταιρεία του είναι η μοναδική η οποία εδώ και 30 χρόνια αναλαμβάνει τη μεταφορά νερού σε νησιά του Αιγαίου και Ιονίου πελάγους. Οι δήμαρχοι των νησιών, των οποίων η υδροδότηση εξαρτάται από την Αθήνα, βρίσκονται ένα βήμα πριν την απόγνωση, καθώς δεν γνωρίζουν που να απευθυνθούν αφού όλοι, μετά την κατάργηση του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας από την κυβέρνηση Παπανδρέου, δηλώνουν αναρμόδιοι. Ο ιδιοκτήτης της ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗΣ Χρήστος Ηλιακίδης μάλιστα, σε επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών, Γιάννη Ραγκούση, αλλά και προς τον υφυπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Σηφουνάκη , αφού επισημαίνει τον κίνδυνο τα νησιά να μείνουν από νερό, καλεί τους δύο υπουργούς να επιληφθούν προσωπικά, ώστε τα άνυδρα νησιά του Αιγαίου να μη ζητήσουν νερό από την Τουρκία. Το θέμα φτάνει στην Βουλή και με παρέμβαση του υπουργού Εσωτερικών, Γιάννη Ραγκούση η σύμβαση της ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗΣ ανανεώνεται εκτάκτως με διάρκεια μερικών μηνών. Τον Απρίλιο όμως μια απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου σπέρνει τον πανικό στους κατοίκους του Αιγαίου, αφού άλλη μια φορά τα νησιά κινδυνεύουν να μείνουν πάλι χωρίς πόσιμο νερό και μάλιστα εν όψει τουριστικής περιόδου. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ακυρώνει την σύμβαση του υπουργείου Υποδομών για την προμήθεια νερού στα νησιά. Διότι ύστερα από τρεις άγονους διαγωνισμούς, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών αναθέτει απ' ευθείας την υδροδότηση στην ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗ. Όμως με υπερδιπλάσια τιμή. Από Από 5,05 ευρώ ανά κυβικό μέτρο νερού που ίσχυε το 2009 σκαρφάλωσε στα 12,49 ευρώ ανά κυβικό μέτρο. Οι κάτοικοι του Αιγαίου δεν θα αντιμετώπιζαν τον εφιάλτη της λειψυδρίας κάθε τρείς και λίγο αν η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Υποδομών δεν ακύρωνε τον περασμένο χειμώνα, τον διεθνή διαγωνισμό στον οποίο εμφανίσθηκαν 15 εταιρίες, για την δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης στα άνυδρα νησιά που προώθουσε επί των ημερών του στο υπουργείο, ο πρώην υφυπουργός Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Πάνος Καμμένος. Μάλιστα, η προμήθεια νερού στα νησιά από τις μονάδες αφαλάτωσης θα μπορούσε να γίνει από τις αρχές του 2010 με μηδαμινό κόστος έναντι του σημερινού, δηλαδή περίπου στα 2 ευρώ το κυβικό μέτρο. Ποιά νησιά υδροδοτούνται Νησιά τα οποία εφοδιάζονται με νερό από την «ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗ»: Σύμη, Χάλκη, Πάτμος, Νίσυρος, Μεγίστη, Αγαθονήσι, Λειψοί, Λέρος, Ψέριμος, Παλιόνησο (στον δήμο Καλυμνίων), Καλόλιμνος, Ρω, Λέβιθα, Αρκιούς, Μαράθι, Αγλημπαμπα, Κίμωλος, Αμοργός, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσι, Τήνος, Θηρασιά, Δονούσα, Σίκινος, Φολέγανδρος, Καστελόριζο, κ.α. καθώς και δεκάδες βραχονησίδες στις οποίες κατοικούν ελάχιστες οικογένειες.

Σε ποιά νησιά προβλεπόταν η αφαλάτωση
Το έργο μπορεί να αναπτυχθεί με την διαδικασία των ΣΔΙΤ με συνολικό κόστος 25 εκ. ευρώ. Μεταξύ των νησιών που θα αποκτούσαν μονάδες αφαλάτωσης είναι τα Κουφονήσια, η Ηρακλειά, η Φολέγανδρος, η Σίκινος, το Καστελόριζο, η Κίμωλος, η Ψέριμος, η Αντίπαρος, η Νίσυρος, Κύθνος κ.α Με τις αφαλατώσεις μπορεί να περιορισθει το κόστος ανά κυβικό σε 2,5 ευρώ όταν σήμερα το ελληνικό Δημόσιο πληρώνει στην ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗ από 5,5 έως 12 ευρώ. Οι αφαλατώσεις μπορού να λειτουργήσουν χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και μπορούν να εγκατασταθούν στα νησιά με κριτήρια όπως οι ανάγκες, το μέγεθος και η δυνατότητα χωροθέτησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες των νησιών του Αιγαίου σε νερό έχουν δεκαπλασιασθεί.

Τέσσερις δεκαετίες μονοπώλιο
Από απλός υπάλληλος υδροληψίας του ΟΛΠ, ο Χρήστος Ηλιακίδης, σήμερα θεωρείται ο απόλυτος άρχοντας του Αιγαίου. Από τους λίγους επιχειρηματίες που το ελληνικό Δημόσιο πληρώναιε χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση. Αποκτά την πρώτη του υδροφόρα με κόστος 10 εκ. δραχμές έπειτα από 15 χρόνια υπηρεσίας στον ΟΛΠ. Και μέσω τραπεζικών δανείων φτάνει πολύ γρήγορα να διοικεί ένα μικρό στόλο απο υδροφόρες που μονοπωλούν 42 συνεχή χρόνια την υδροδότηση των νησιών του Αιγαίου. Το στενό του περιβάλλον δηλώνει ότι πολύ δύσκολα θα εγκατέλειπε το μονοπώλιο που έχει δημιουργήσει, αλλά και όπως όλα δείχνουν μέχρι τώρα έχει κερδίσει όλες τις ναυμαχίες με τις ηγεσίες των αρμοδίων υπουργείων.

Νερό από την Τουρκία (;)
Για να αντιληφθεί κανείς πώς αισθάνονται οι κάτοικοι κυρίως των ακριτικών νησιών του μαρτυρικού Αιγαίου, είναι πολύ χαρακτηριστική η δήλωση του δήμαρχου Μεγίστης Καστελόριζου, κ. Παύλου Πανηγύρη, μετά την απόφαση ακύρωσης της σύμβασης υδροδότησης: «Είναι ντροπή να παρακαλάμε για λίγο νερό την ελληνική Πολιτεία, ενώ η Τουρκία είναι έτοιμη να μας προμηθεύσει με πόσιμο νερό δωρεάν. Δεν ξέρουμε αν ανήκουμε στην Ελλάδα ή στην Τουρκία». Όλα αυτά ασφαλώς και οι γείτονες τα ακούν με μεγάλη ευχαρίστηση... Σε περιόδους έντονης λειψυδρίας, η υδροδότηση των νησιών μπορεί να γίνει - και γίνεται ήδη - με υδροφόρες του Πολεμικού Ναυτικού. Με πολύ μεγαλύτερο όμως κόστος απ' όσο στοιχίζει η προμήθεια νερού από την ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗ. Συνεπώς, η εξάρτηση από την εταιρεία δεν θα σταματήσει, μέχρι να υλοποιηθεί το πρόγραμμα των αφαλατώσεων. Ο ΕΚ επικοινώνησε με δημάρχους ακριτικών νησιών, οι οποίοι όπως μας ενημερώνουν, προ ημερών ξεπεράστηκε το πρόβλημα στο Ελεγκτικό Συνέδριο και η Υδροδοτική υδροδοτεί εκ νέου τα νησιά. Εκφράζοντας ταυτόχρονα και την αγωνία ότι βρίσκονται σε αναμονή μέχρι να ξαναστερέψουν οι δεξαμενές τους. Είναι γνωστό ότι η ΥΔΡΟΔΟΤΙΚΗ εκμεταλλεύεται άριστα για τα συμφέροντά της την μονοπωλιακή της θέση. Όπως φαίνεται, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών είναι αιχμάλωτη των τιμολογιακών πιέσεων, μιας και το έργο των αφαλατώσεων προχωρά μεν, αλλά με απελπιστικά αργό ρυθμό...

Μάνος Μεϊμαράκης

www.elkosmos.gr