Νέα φάρμακα για τους επιθετικούς καρκίνους, νέα ευρήματα για την εξατομικευμένη θεραπεία, νέες οδοί ένταξης για τους νικητές της νόσου είναι ορισμένες από τις καλές ειδήσεις του μετώπου κατά του καρκίνου, όπως παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο ευρωπαϊκό Ογκολογικό Συνέδριο
Η μάχη των επιστημόνων με τον καρκίνο βρίσκεται σε σημείο αιχμής. Αυτό θα μπορούσε να είναι το συμπέρασμα των εργασιών του 35ου Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (Εuropean Society for Μedical Οncology, ΕSΜΟ) που έλαβε χώρα στο Μιλάνο την εβδομάδα που πέρασε. Το πλήθος των ανακοινώσεων είναι μάρτυρας των προσπαθειών που καταβάλλουν οι επιστήμονες διεθνώς για να νικήσουν την πολυπρόσωπη νόσο. Τη νόσο που χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη κυτταρική αύξηση, αλλά και την ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να μετακινούνται από την αρχική θέση τους και να δημιουργούν εστίες σε άλλα σημεία του οργανισμού.
Η δυσκολία να επιλέξει κανείς μελέτες προς παρουσίαση από ένα συνέδριο στο οποίο συμβαίνουν ταυτόχρονα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα είναι δεδομένη. Στο άρθρο αυτό επικεντρωθήκαμε σε ανακοινώσεις που είναι αποκαλυπτικές των προόδων που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια. Διαβάστε τα αποτελέσματα μελετών που δείχνουν ότι επιστήμονες τα βάζουν πια με τις δύσκολες περιπτώσεις καρκίνων (εκείνων που δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες ή εμφανίζουν μεταστάσεις), διαπιστώνουν την ανάγκη βοήθειας για την επανένταξη των ασθενών που επιβιώνουν της νόσου (τα ποσοστά των οποίων ευτυχώς όλο και αυξάνουν) και συνεχίζουν με επιτυχία τις ερευνητικές τους προσπάθειες για την κατανόηση των μοριακών μηχανισμών της ογκογένεσης.
Φάρμακα για τους «δύσκολους» καρκίνους
Η πολυπλοκότητα των καρκινικών όγκων είναι τέτοια ώστε η σημερινή ονοματολογία τους, η οποία βασίζεται στο όργανο εμφάνισης, δεν είναι ικανή να την περιγράψει. Εν ολίγοις, δεν είναι ίδιοι όλοι οι καρκίνοι του μαστού ή του παγκρέατος ή του παχέως εντέρου. Ετσι, οι ερευνητές προσπαθούν να προσδιορίσουν περαιτέρω την ταυτότητα των όγκων αξιοποιώντας σύγχρονα μοριακά εργαλεία. Η καλύτερη ταυτοποίηση των όγκων σημαίνει ότι οι γιατροί μπορούν να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την εξέλιξη της νόσου και να επιλέγουν την κατάλληλη θεραπεία για κάθε περίπτωση ασθενούς.
Κάποιες φορές όμως μια τέτοια ταυτοποίηση κάνει τους γιατρούς να «σηκώνουν τα χέρια ψηλά» καθώς αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει φάρμακο το οποίο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά την ασθένεια. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος εκείνος που είναι αρνητικός σε υποδοχείς οιστρογόνων, υποδοχείς προγεστερόνης και υποδοχείς της πρωτεΐνης ΗΕR2. Με άλλα λόγια, ο καρκίνος αυτός δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα που σήμερα χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση της νόσου. Με δεδομένο ότι στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού κατατάσσεται το 15% ως 20% των κρουσμάτων της νόσου, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η αντιμετώπισή του αποτελεί μεγάλη ιατρική ανάγκη.
Για τον τριπλά αρνητικό του μαστού
Τα τελικά αποτελέσματα της κλινικής μελέτης φάσης ΙΙ ενός νέου χημειοθεραπευτικού φαρμάκου, του ΒSΙ-201 (Ιniparib), δίνουν ελπίδες ότι η ανάγκη αυτή θα μπορούσε σύντομα να ικανοποιηθεί: σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση στο συνέδριο του Μιλάνου η συνδυασμένη χορήγηση του φαρμάκου με κλασική θεραπεία πέτυχε να συρρικνώσει σημαντικά τους όγκους των εθελοντριών που έλαβαν μέρος στη μελέτη και να αυξήσει την επιβίωσή τους. Ειδικότερα, η μέση συνολική επιβίωση των γυναικών που έλαβαν τον παραπάνω θεραπευτικό συνδυασμό έφτασε τους 12,3 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος θανάτου από τη νόσο μειώθηκε κατά 43%.
Επιπροσθέτως, περισσότερες από τις μισές ασθενείς (55,7%) που έλαβαν τη συνδυασμένη αγωγή παρουσίασαν αξιοσημείωτη ανταπόκριση ή και στασιμότητα στην εξέλιξη της νόσου, για τουλάχιστον 6 μήνες, χωρίς να εμφανίσουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το φάρμακο δοκιμάζεται κλινικά και για τον ακανθοκυτταρικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (φάση ΙΙΙ) καθώς και για τον καρκίνο των ωοθηκών, της μήτρας και του εγκεφάλου.
Για τον μεταστατικό του προστάτη
Ενα δεύτερο φάρμακο το οποίο προορίζεται για τον μεταστατικό ορμονοάντοχο καρκίνο του προστάτη (ο οποίος συνεχίζει να εξελίσσεται παρά την καταστολή των ανδρικών ορμονών οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση των καρκινικών κυττάρων του πάσχοντος ανδρικού αδένα) παρουσιάστηκε στο Μιλάνο. Παράλληλα, τα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης φάσης ΙΙΙ του φαρμάκου ανακοινώθηκαν στο τεύχος της 2ας Οκτωβρίου της επιστημονικής επιθεώρησης Τhe Lancet. Η μελέτη, η οποία ονομάζεται ΤRΟΡΙC, διεξήχθη σε 146 κέντρα σε 26 χώρες και σε αυτή συμμετείχαν 755 ασθενείς με μεταστατικό ορμονοάντοχο καρκίνο του προστάτη, οι οποίοι είχαν παρουσιάσει εξέλιξη της νόσου μετά τη στάνταρ χημειοθεραπεία (με βάση την ντοσεταξέλη).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η συνδυασμένη χορήγηση του φαρμάκου, το οποίο ονομάζεται καμπαζιταξέλη, με την κλασική θεραπευτική αγωγή (πρενδιζόνη) μείωσε τον κίνδυνο θανάτου κατά 30% στους άντρες με ορμονοάντοχο καρκίνο του προστάτη στους οποίους παρατηρήθηκε εξέλιξη της νόσου έπειτα από χημειοθεραπεία με βάση την ντοσεταξέλη.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης στο Μιλάνο ο αμερικανός ογκολόγος Οliver Sartor σημείωσε: « Για τους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του προστάτη,η ορμονοθεραπεία αποτελεί συχνά την πρώτη θεραπευτική επιλογή. Οι ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται πλέον στην ορμονοθεραπείαξεκινούν συνήθως χημειοθεραπεία που αποτελεί την κύρια θεραπευτική επιλογή για περισσότερο από 10 χρόνια. Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς αναπτύσσουν αντίσταση στη χημειοθεραπεία και η νόσος τους εξακολουθεί να εξελίσσεται. Πριν από την καμπαζιταξέληδεν υπήρχαν διαθέσιμες επιλογές για θεραπεία δεύτερης γραμμής που να προσφέρουν συνολικό όφελος επιβίωσης στους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνοτου προστάτη. Ο συνδυασμός της καμπαζιταξέλης με την πρεδνιζόνη είναι η πρώτη και μόνη θεραπεία που έχει παρουσιάσει σημαντικό όφελος επιβίωσης σε ασθενείς με mΗRΡC, οι οποίοι έχουν ακολουθήσει προηγούμενη θεραπεία με ντοσεταξέλη σε αυτό το πλαίσιο ». Η καμπαζιταξέλη, η οποία ανήκει στην κατηγορία των φαρμάκων που προσδένονται στον κυτταροσκελετό και εμποδίζουν τις κυτταρικές διαιρέσεις (και άρα τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων), έχει εγκριθεί από την Αμερικανική Αρχή Τροφίμων και Φαρμάκων, ενώ έχει υποβληθεί αίτημα για έγκριση στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό φορέα.
Αντιμετώπιση της ζωής... χωρίς καρκίνο
Η συμμετοχή των ασθενών σε ομάδες βοήθειας, οι οποίες προσφέρουν ψυχολογική στήριξη αλλά και βοήθεια σε πρακτικά ζητήματα (όπως π.χ. η αποζημίωσή τους από ασφαλιστικά ταμεία), αποδεικνύεται κατά γενική ομολογία σημαντικότατη καθώς αισθάνονται ότι δεν είναι μόνοι σε αυτή τη δοκιμασία. Εκτός ομάδος όμως φαίνεται πως μια σειρά προκαταλήψεις εμποδίζουν τους ασθενείς να έχουν τη ζωή που τους αξίζει. Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω δήλωση εκπροσώπου ασθενών: « Το ότι όλοι πιστεύουν πως ο καρκίνος είναι μια θανάσιμη ασθένειασημαίνει ότι αν είσαι τόσο τυχερός ώστε να επιζήσεις, η ποιότητα της ζωής σου δεν πρέπει να έχει σημασία ».
Ωστόσο οι ασθενείς δεν αισθάνονται έτσι. Ολο και περισσότερες μελέτες καταδεικνύουν ότι τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας όσο και όταν αυτή ολοκληρωθεί οι ασθενείς βιώνουν αγωνίες κεφαλαιώδους σημασίας. Η επίδραση της νόσου και της θεραπευτικής αγωγής στη σεξουαλική ζωή και τη γονιμότητα είναι από τα βασικά θέματα που απασχολούν τους ασθενείς, πράγμα αναμενόμενο: σε ορισμένους καρκίνους η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση αναπαραγωγικών οργάνων. Για άλλους καρκίνους η χημειοθεραπεία ή η ραδιοθεραπεία μπορεί να επιδράσει στη γονιμότητά τους με παροδικά ή μόνιμα αποτελέσματα. Και για την πλειοψηφία των ασθενών η νόσος σημαίνει καθυστέρηση της αναπαραγωγής αλλά και μείωση της ερωτικής επιθυμίας. Ανάμεσα στα σημαντικά συμπεράσματα της συνεδρίας ήταν η συμβουλή προς τους κλινικούς ογκολόγους να εγείρουν αυτά τα θέματα στους ασθενείς τους ακόμη και όταν αυτοί έχουν ολοκληρώσει τον αναπαραγωγικό τους κύκλο καθώς « η σεξουαλικότητα και η γονιμότητα αποτελούν βασικά στοιχεία της ταυτότητας ενός ανθρώπου ».
soufleri@tovima.gr
ΝΑ ΜΗ ΧΑΘΕΙ Η ΧΑΡΑ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
Ενα από τα πιο αισιόδοξα μηνύματα τα οποία προέκυψαν από τις εργασίες του συνεδρίου ήταν η διαπίστωση ότι ο θηλασμός δεν είναι ασύμβατος με τον καρκίνο.«Οι γυναίκες οι οποίες επιβίωσαν ενός καρκίνου του μαστού δεν θα πρέπει να χάνουν τη δυνατότητα να θηλάσουν τα παιδιά τους» δήλωσε χαρακτηριστικά ο δρ Ηatem Αzim του Ινστιτούτου Jules Βordet των Βρυξελλών και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ογκολογίας του Μιλάνου ο οποίος πραγματοποίησε δύο εργασίες σχετικά με το αν ο καρκίνος του μαστού είναι απαγορευτικός για την αναπαραγωγή και τον θηλασμό.Ο δρ Αzim και οι συνεργάτες του εξήτασαν τη συμπεριφορά των γυναικών που είχαν επιβιώσει από έναν καρκίνο του μαστού και με έκπληξη διαπίστωσαν ότι το 50% των γυναικών που είχαν αποφασίσει να μη θηλάσουν βάσισαν την απόφασή τους στη συμβουλή του θεράποντος ιατρού.«Είναι κρίμα οι γυναίκες να χάνουν την ευκαιρία να βιώσουν κανονικά τη μητρότητα και τα νεογνά να χάνουν τα τεράστια οφέλη του θηλασμού εξαιτίας προκαταλήψεων οι οποίες δεν βασίζονται σε καμία ιατρική απόδειξη » δήλωσε δρ Αzim,ο οποίος εξήγησε πως οι γυναίκες που είχαν κατάλληλη βοήθεια στο μαιευτήριο πέτυχαν να θηλάσουν επαρκώς τα μωρά τους.Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ εκείνων που θήλασαν τα μωρά τους υπήρξαν και γυναίκες οι οποίες είχαν υποβληθεί σε ολική μαστεκτομή ενός μαστού,ενώ εκείνες στις οποίες είχε πραγματοποιηθεί επέμβαση διατήρησης του μαστού αξιοποιούσαν και τα δύο στήθη,έστω και αν η παραγωγή γάλακτος ήταν μειωμένη σε ένα από αυτά.
ΠΩΣ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ ΜΑΣ ΑΦΟΠΛΙΖΕΙ
Η σχέση του καπνίσματος με την εμφάνιση καρκίνου είναι πολύ καλά τεκμηριωμένη και πλήθος μελετών έχουν καταδείξει την ύπαρξη καρκινογόνων στον καπνό των τσιγάρων.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο καρκίνος του πνεύμονα όπου το 95% των κρουσμάτων μπορούν να αποδοθούν απευθείας στη βλαβερότατη αυτή συνήθεια.Ωστόσο η επίδραση του καπνίσματος δεν σταματά σε τρανταχτές περιπτώσεις όπως η παραπάνω.Στο πρόσφατο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας στο Μιλάνο βρετανοί ερευνητές του Ινστιτούτου Ογκολογικών Μελετών του Μπίρμιγχαμ έδειξαν ότι το κάπνισμα επιδρά στο DΝΑ με τρόπο που να καταλύει τις άμυνες του οργανισμού ενάντια στην καρκινογένεση. Ειδικότερα,η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε μια μελέτη που στόχο είχε να καταγράψει τις προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας σε νεαρές εθελόντριες.Στη μελέτη συμμετείχαν 2.011 υγιείς νεαρές ηλικίας 15-19 ετών,οι οποίες είχαν κάνει κανονικά τεστ Παπανικολάου (τεστ το οποίο ανιχνεύει κυτταρολογικά σημάδια ογκογένεσης σε δείγματα τραχήλου της μήτρας) και που καθ΄ όλη τη διάρκεια της μελέτης είχαν αρνητικά τεστ για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Ηuman Ρapillomavirus,ΗΡV),που είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο της μήτρας.Με άλλα λόγια,ελήφθησαν όλα τα μέτρα ώστε στην αρχή της μελέτης (η οποία είναι ακόμη σε εξέλιξη) όλες οι εθελόντριες να έχουν τις ίδιες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Καθώς υπάρχει η υποψία ότι το κάπνισμα επιδρά στο DΝΑ,οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν αυτή την επίδραση.
Πρόκειται για τη μεθυλίωση του DΝΑ,για την προσθήκη δηλαδή μεθυλομάδων πάνω στο DΝΑ.Παρά το γεγονός ότι η μεθυλίωση δεν σημαίνει μετάλλαξη του DΝΑ (αφού η αλληλουχία του παραμένει ίδια), η δράση της είναι εξίσου σημαντική: προκαλεί μεταβολές στη λειτουργικότητα του γονιδίου.Ετσι οι ερευνητές εστίασαν την προσοχή τους στη μεθυλίωση μιας συγκεκριμένης περιοχής του DΝΑ όπου εδράζει το γονίδιο p16. Το γονίδιο αυτό είναι ογκοκατασταλτικό,καταστέλλει δηλαδή την ανάπτυξη των όγκων μόλις αυτοί αρχίζουν να εμφανίζονται (αξίζει να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει πλήθος τέτοιων γονιδιακών ασπίδων προστασίας και πως για να δημιουργηθεί ένας όγκος απαιτείται ο «αφοπλισμός» τους).
Κατά τη διάρκεια της μελέτης,ένα ποσοστό των εθελοντριών άρχισε να καπνίζει.
Οταν οι ερευνητές εξήτασαν τα ποσοστά μεθυλίωσης του γονιδίου p16 σε καπνίστριες και μη διαπίστωσαν ότι η συχνότητα μεθυλίωσης του γονιδίου στις καπνίστριες ήταν υπετριπλάσια (3,6) σε σχέση με τις μη καπνίστριες.«Η μεθυλίωση αποτελεί έναν τύπο αλλοίωσης η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απενεργοποίηση των ογκοκατασταλτικών γονιδίων » σημείωσε ο δρ Yuk Τing Μa,που παρουσίασε τη μελέτη στο συνέδριο και πρόσθεσε: «Οσο για τη μεθυλίωση του γονιδίου p16,αυτή έχει συχνά συνδεθεί με την ανάπτυξη καρκίνων σε διάφορα σημεία του οργανισμού».
Με άλλα λόγια,οι βρετανοί ερευνητές συσχέτισαν το κάπνισμα με τα αρχικά στάδια της καρκινογένεσης,με τον αφοπλισμό δηλαδή των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού ενάντια στην ανάπτυξη των όγκων.Και παρά το γεγονός ότι οι παρατηρήσεις τους έγιναν σε δείγματα τραχήλου της μήτρας,ο αφοπλισμός αυτού του τύπου μπορεί να είναι ολέθριος για οποιοδήποτε όγκο,οπουδήποτε και αν συμβαίνει.Τα συμπεράσματα δικά σας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου