Τις γενεσιουργούς αιτίες του διαβήτη αποκαλύπτουν οι επιστήμονες δημιουργώντας ταυτόχρονα νέες συνθήκες για τη θεραπεία μιας νόσου που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους
Σε μια πανέμορφη πόλη της Βόρειας Ευρώπης, στην πρωτεύουσα της Σουηδίας Στοκχόλμη, όπου κυριαρχεί το νερό, χιλιάδες εξειδικευμένοι στον διαβήτη επιστήμονες από όλον τον κόσμο συγκεντρώθηκαν για να δείξουν πόσο καλά κατάφεραν να «βουτήξουν» με τις μελέτες τους στα... βαθιά νερά μιας νόσου η οποία μετράει ήδη εκατοντάδες εκατομμύρια θύματα και απειλεί στα χρόνια που έρχονται να «πνίξει» τη ζωή πολύ περισσότερων. Ωστόσο, όπως φάνηκε από τις ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο 46ο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης του Διαβήτη (ΕΑSD), το οποίο έλαβε χώρα από τις 20 ως τις 24 Σεπτεμβρίου, η ερευνητική «ψαριά» ήταν καλή δίνοντας υπόσχεση στα διαβητικά άτομα ότι στα χρόνια που έρχονται θα έχουν ακόμη πιο αποτελεσματικά «σωσίβια» που θα τα προστατεύουν από τη... φουρτούνα της ασθένειάς τους. Το «ΒήμαScience» βρέθηκε στη Στοκχόλμη για τις εργασίες του συνεδρίου και σας μεταφέρει όλα τα τελευταία νέα από τη συνεχιζόμενη μάχη με μια ασθένεια-τσουνάμι» του σύγχρονου κόσμου μας.
Σημαντικά νέα σε ό,τι αφορά τόσο τα αίτια όσο και τη διάγνωση και τη θεραπεία του διαβήτη παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Στοκχόλμης. Νέα που υπόσχονται ένα καλύτερο μέλλον για πολλούς διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι σήμερα, παρά τις υπάρχουσες θεραπείες, αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο παρόν ευρισκόμενοι καθημερινά αντιμέτωποι με τη νόσο τους- χωρίς μάλιστα να έχουν κάποιες φορές στο πλάι τους, όπως θα έπρεπε, τους θεράποντες γιατρούς τους.
Κόκκινη κάρτα στους... γιατρούς
Αποτέλεσμα όλου αυτού του φόβου, της άγνοιας, αλλά και της έλλειψης επικοινωνίας που καταγράφεται κάποιες φορές μεταξύ ειδικών και ασθενών είναι το γεγονός ότι περισσότεροι από ένας στους τρεις διαβητικούς «χάνουν» απαραίτητες για τη ζωή τους δόσεις ινσουλίνης ή δεν λαμβάνουν την ορμόνη όπως ορίζεται από τη συνταγογράφηση. Αυτό έδειξε μια μεγάλη διεθνής μελέτη η οποία διεξήχθη με χρηματοδότηση της φαρμακευτικής εταιρείας Νovo Νordisk και παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου από τον δρα Λουίτζι Μενεγκίνι, διευθυντή του Ερευνητικού Ινστιτούτου για τον Διαβήτη στην Ιατρική Σχολή Μίλερ του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι στη Φλόριδα. Η μελέτη αυτή με τίτλο «GΑΡΡ» (Global Αttitudes of Ρatients and Ρhysicians in Ιnsulin Τherapy) περιελάμβανε συνολικά περίπου 3.000
άτομα (1.250 γιατρούς και 1.530 ινσουλινοεξαρτώμενους διαβητικούς, εκ των οποίων το 88% έπασχε από διαβήτη τύπου 2) από οκτώ χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία, Κίνα, Ιαπωνία, Τουρκία, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία). Σε αυτήν αποτυπώνονται οι απόψεις των ίδιων των ασθενών αλλά και των γιατρών τους σχετικά με τη διαχείριση του διαβήτη. Τα αποτελέσματά της πρέπει να αποτελέσουν τροφή για σοβαρή σκέψη. Το 88% των γιατρών ανέφερε ότι σημαντικός αριθμός ασθενών δεν αγγίζει τους στόχους του σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του σακχάρου, ενώ τέσσερις στους 10 ασθενείς δήλωσαν ότι παλεύουν καθημερινά για να έχουν έλεγχο του σακχάρου του αίματός τους. Γιατί όμως οι ασθενείς παραλείπουν τις σωτήριες για τη ζωή τους δόσεις ινσουλίνης; Από τις απαντήσεις τους προκύπτει ότι το 40% χάνει δόσεις ινσουλίνης εξαιτίας κάποιων αλλαγών στη ρουτίνα του (όπως είναι ένα ταξίδι). Το 37% δηλώνει ότι ο φορτωμένος χρόνος μέσα στην ημέρα είναι ο «ένοχος» για την παράλειψη λήψης δόσεων της ορμόνης, ενώ τρεις στους 10 ασθενείς σημειώνουν ότι οι ώρες λήψεις των δόσεων δεν είναι βολικές. Τέλος, ένα ποσοστό που αγγίζει το 20% των ασθενών λέει ότι... απλώς ξέχασε να πάρει τη δόση του.
Στη ρίζα όλων αυτών βρίσκεται ένας μεγάλος φόβος που φέρει τον τίτλο του υπογλυκαιμικού επεισοδίου, σύμφωνα με τα στοιχεία. Το 76% των ασθενών παραδέχθηκε ότι φοβάται ένα πιθανό υπογλυκαιμικό επεισόδιο (προκαλείται εξαιτίας μεγάλης μείωσης του σακχάρου στο αίμα και εκδηλώνεται με λιποθυμικές τάσεις, ακατάστατο καρδιακό παλμό, μυϊκούς τρόμους, ακόμη και με απώλεια συνείδησης) περισσότερο από τον ίδιο τον διαβήτη. Με όλα αυτά τα δεδομένα δεν είναι παράξενο ότι οι διαβητικοί που πήραν μέρος στη μελέτη σε ποσοστό 67% πιστεύουν πως τη ζωή τους δεν την εξουσιάζουν οι ίδιοι αλλά ο διαβήτης τους.
Τα νέα ευρήματα
* Τις γενετικές «ρίζες» του διαβήτη, οι οποίες ελπίζεται ότι κάποια ημέρα θα οδηγήσουν σε... εκρίζωσή του, αναζητούν ερευνητές του Κέντρου για την Ανθρώπινη Γενετική στο Wellcome Τrust στη Βρετανία. Ηδη η ερευνητική ομάδα έχει συμμετάσχει σε σημαντικές μελέτες που έφεραν στο φως γονίδια που σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2, όπως το γονίδιο ΡRΑRG το οποίο επιβεβαιώθηκε ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της συγκεκριμένης μορφής της νόσου κατά 80% στα άτομα που φέρουν μια συγκεκριμένη παραλλαγή του. Παράλληλα οι επιστήμονες του Wellcome Τrust συνεισέφεραν σημαντικά στον εντοπισμό δεκάδων γενετικών τόπων που σχετίζονται τόσο με τον διαβήτη τύπου 2 όσο και με την παχυσαρκία και τον δείκτη μάζας σώματος. Τα ευρήματα μπορεί να αποδειχθούν άκρως χρήσιμα, όπως ανέφερε η επικεφαλής της ομάδας Σεσίλια Λίντγκρεν, ανοίγοντας το δρόμο για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
* Μπορεί το γονιδιακό υπόβαθρο να βρίσκεται στη βάση του διαβήτη, ωστόσο, όπως ανέφερε στο συνέδριο ο καθηγητής Μάικλ Κνιπ από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, ο σύγχρονος τρόπος ζωής φαίνεται ότι παίζει τον δικό του σημαντικό ρόλο στην πυροδότηση της νόσου. Ο καθηγητής τόνισε ότι μόνο το 10% των παιδιών με γονιδιακή προδιάθεση για εμφάνιση διαβήτη τύπου 1 εμφανίζει τελικά την ασθένεια. Με δεδομένο μάλιστα ότι στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες ο διαβήτης τύπου 1 παρουσίασε «έκρηξη» μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, φαίνεται ότι «ο δυτικός τρόπος ζωής συνετέλεσε στην ανάπτυξη της νόσου». Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο δρ Κνιπ, υπάρχει η υπόθεση ότι η διαδικασία ανάπτυξης του διαβήτη πυροδοτείται αρχικώς από έναν περιβαλλοντικό παράγοντα, πιθανότατα έναν ιό, και στην όλη διαδικασία παρεμβαίνει και ένα αντιγόνο που συνδέεται με τη διατροφή. Ολοένα περισσότερα ερευνητικά αποτελέσματα μαρτυρούν ότι ιοί που ανήκουν στην ομάδα των εντεροϊών είναι οι πρώτοι «ένοχοι» για την έναρξη της διαδικασίας, ενώ η ινσουλίνη των βοοειδών που περιέχεται στα περισσότερα προϊόντα με βάση το αγελαδινό γάλα αποτελεί το αντιγόνο που θέτει σε λειτουργία τη διαδικασία. Ο καθηγητής Κνιπ προσέθεσε: «Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου εμφανίζει μείωση σε παιδιά που θα παρουσιάσουν διαβήτη τύπου 1.Ετσι ο δυτικός τρόπος ζωής που μεταβάλλει τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου ίσως είναι ως έναν βαθμό υπαίτιος για την εμφάνιση διαβήτη στα παιδιά».
* Η μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου δείχνει λοιπόν ότι παίζει τον δικό της καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση διαβήτη. Ετσι, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Βαγκενίνγκεν στην Ολλανδία με επικεφαλής τον καθηγητή Βίλεμ ντε Βος προτείνουν ως θεραπεία του διαβήτη μεταμοσχεύσεις ολόκληρου του «μικροβιώματος» (πρόκειται για το σύνολο του μικροβιόκοσμου που ζει μαζί μας στο γαστρεντερικό μας σύστημα) σε ασθενείς. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Αντικατάσταση ολόκληρης της μικροβιακής κοινότητας του εντέρου ενός ασθενούς με εκείνη ενός υγιούς δότη. Τα πρώτα αποτελέσματα τέτοιου είδους πειραμάτων που διεξάγει ο καθηγητής Ντε Βος με συναδέλφους του από το Ιατρικό Κέντρο του Αμστερνταμ δείχνουν αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη μετά από την αντικατάσταση των μικροβίων του εντέρου.
* Το «κλειδί» της μικροχλωρίδας του εντέρου προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο της Φλόριδας στις ΗΠΑ προκειμένου να ανοίξουν την... πόρτα της έγκαιρης διάγνωσης του διαβήτη από την ηλικία ακόμη και των τεσσάρων μηνών! Οπως ανέφεραν οι ερευνητές αναπτύσσουν ένα απλό τεστ κοπράνων το οποίο θα μπορεί να δείξει ποια βρέφη που διατρέχουν γενετικό κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου θα την παρουσιάσουν τελικά. Η ομάδα με επικεφαλής τον δρα Μαρκ Ατκινσον ανακάλυψε σε βρέφη, τα οποία εξετάζονται στη Φινλανδία αμέσως μετά τη γέννησή τους σχετικά με ύπαρξη προδιάθεσης για διαβήτη τύπου 1, διαφορές στην αναλογία διαφορετικών ειδών βακτηρίων του εντέρου. Συγκεκριμένα, προέκυψε ότι ορισμένα είδη βακτηρίων, όπως αυτά της οικογένειας των Βacteroidetes, εμφανίζουν αύξηση μόνο στα παιδιά με κίνδυνο για διαβήτη, ενώ αντιθέτως μια άλλη κατηγορία βακτηρίων (Firmicutes) παρουσιάζει σημαντική μείωση σε αυτά τα παιδιά. «Τα ευρήματα μαρτυρούν ότι ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί να προβλεφθεί ακόμη και από τους τέσσερις μήνες ζωής με μια απλή μέτρηση της αναλογίας των Βacteroidetes προς τα Firmicutes σε δείγμα κοπράνων» κατέληξαν οι ερευνητές.
* Καθώς όλο και περισσότερα ερευνητικά στοιχεία μαρτυρούν πως η χλωρίδα του εντέρου παίζει σημαντικό ρόλο σε ό,τι αφορά τις μεταβολικές διαταραχές, ερευνητές από το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν στο Βέλγιο πρότειναν μια διαφορετική «φυσική» θεραπεία για τον διαβήτη και τα άλλα «δεινά» με τα οποία συνδέεται η παχυσαρκία. Και το όνομα αυτής πρεβιοτικά. Τα πρεβιοτικά αποτελούν συστατικά τροφών που ενεργοποιούν τη δραστηριότητα βακτηρίων και μικροοργανισμών που υπάρχουν ήδη στο έντερο. Οι ερευνητές τόνισαν ότι το συγκεκριμένο πεδίο έρευνας είναι άκρως ελπιδοφόρο, με δεδομένο ότι πρεβιοτικά περιέχονται με φυσικό τρόπο σε τροφές όπως κάποια λαχανικά (π.χ. αγκινάρες, σκόρδο, σπαράγγια) και σε δημητριακά ολικής αλέσεως, ενώ θα μπορούσαν επίσης να απομονωθούν για χρήση σε συμπληρώματα διατροφής. Μελέτες έδειξαν ότι πρεβιοτικά που ονομάζονται φρουκτάνες τύπου ινουλίνης (ΙΤF) μειώνουν τα ποσοστά παχυσαρκίας, τα επίπεδα σακχάρου, καθώς και την ινσουλινοαντίσταση σε παχύσαρκα ζώα. Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης Ναταλί Ντελζέν, τρέχουν ήδη κλινικές δοκιμές οι οποίες θα δείξουν το όφελος αυτού του είδους της φυσικής θεραπείας για τον διαβήτη.
* Ισως η θεραπεία του διαβήτη να κρύβεται σε μια ορμόνη των οστών, την οστεοκαλσίνη, η οποία φαίνεται να ρυθμίζει τον μεταβολισμό της γλυκόζης, υποστήριξαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Η επικεφαλής των ερευνητών δρ Πατρίσια Ντούσι σημείωσε ότι πειράματα σε τρωκτικά έδειξαν ότι η οστεοκαλσίνη ρυθμίζει την ανοχή του οργανισμού στη γλυκόζη αυξάνοντας την έκκριση ινσουλίνης και την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Παράλληλα η ίδια η ινσουλίνη φαίνεται ότι δρα στους οστεοβλάστες, τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τον σχηματισμό των οστών. Ετσι, σαν σε ένα σχήμα κύκλου, η ινσουλίνη δρα στα κύτταρα των οστών αυξάνοντας τα επίπεδα οστεοκαλσίνης, ενώ με τη σειρά της η οστεοκαλσίνη παρεμβαίνει στη σωστή ρύθμιση του σακχάρου. «Τα ευρήματα αυτά μαρτυρούν ότι ο διαβήτης θα μπορούσε να θεραπευθεί μέσω της αύξησης των επιπέδων οστεοκαλσίνης στον οργανισμό. Μαρτυρούν όμως παράλληλα ότι τα αντιαπορροφητικά φάρμακα που χορηγούνται για να μπει “φρένο” στην περαιτέρω απώλεια οστικής μάζας στα άτομα με οστεοπόρωσημπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος.Και αυτό διότι μειώνουν τα επίπεδα της οστεοκαλσίνης που εκλύεται από τα οστά» προειδοποίησε η δρ Ντούσι. * Ηi-tech παρακολούθηση της γλυκόζης του αίματος υπόσχονται δύο νέες συσκευές, οι ΒGStar και iΒGStar, που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο. Οι συσκευές αυτές βασίζονται στην πατενταρισμένη τεχνολογία Dynamic Εlectrochemistry και προσφέρουν ακριβείς και αξιόπιστες μετρήσεις της γλυκόζης του αίματος. Το iΒGStar είναι η μοναδική συσκευή που μπορεί να συνδεθεί σε iΡhone ή iΡod touch επιτρέποντας στον ίδιο τον ασθενή να διαβάζει εύκολα τα αποτελέσματα των μετρήσεων. Μάλιστα χάρη στην ειδική εφαρμογή iΒGStar Diabetes Μanager ο ασθενής θα μπορεί να διαχειρίζεται μόνος του τα δεδομένα των εξετάσεων και να τα στέλνει στον θεράποντα γιατρό του. Η κυκλοφορία των συσκευών αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2011.
thtsoli@tovima.gr
ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ «ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ»
Το ενέσιμο φάρμακο λιραγλουτίδη, το οποίο κυκλοφορεί για την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2 στην Ευρώπη από πέρυσι (στη χώρα μας έχει ανασταλεί προσωρινά η κυκλοφορία του εν αναμονή του νέου δελτίου τιμών από το υπουργείο Ανάπτυξης), φαίνεται τελικώς ότι μπορεί να κάνει και μια νέα «καριέρα» ως φάρμακο ενάντια στην παχυσαρκία.
Οπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, έχει αποδειχθεί πλέον ότι η λιραγλουτίδη έχει μεγάλη επίδραση στον διαβήτη τύπου 2, μειώνοντας το σάκχαρο του αίματος, την αρτηριακή πίεση αλλά και το βάρος. Η επίδραση που φαίνεται να έχει το φάρμακο στο βάρος των διαβητικών ατόμων οδήγησε στη διερεύνηση διεξαγωγής δοκιμής του ως θεραπείας απώλειας των περιττών κιλών σε άτομα με σοβαρό πρόβλημα παχυσαρκίας και άλλους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη.
Σχεδιάζονται κλινικές δοκιμές του φαρμάκου για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μέσα στο επόμενο διάστημα.
Θετικά αποτελέσματα κλινικής δοκιμής φάσης ΙΙΙ, η οποία περιελάμβανε 361 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 σχετικά με το ενέσιμο φάρμακολιξισενατίδητο οποίο χορηγείται άπαξ ημερησίως, παρουσιάστηκαν στο συνέδριο. Οπως προέκυψε, το φάρμακο προκάλεσε σημαντική βελτίωση στον έλεγχο του σακχάρου του αίματος ενώ ήταν και καλά ανεκτό από τους ασθενείς.
Ασφαλής και αποτελεσματική φάνηκε ότι είναι και η ουσίαλιναγλιπτίνησε δύο δοκιμές φάσης ΙΙΙ. Η μία από τις δοκιμές εξέταζε τη λιναγλιπτίνη ως μονοθεραπεία σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 που δεν ήταν κατάλληλοι για λήψη ενός ευρέως διαδεδομένου αντιδιαβητικού φαρμάκου (μετφορμίνη), ενώ η δεύτερη δοκιμή εξέταζε την ουσία ως πρόσθετη θεραπεία σε συνδυασμό με ένα άλλο φάρμακο (σουλφονυλουρία) σε ασθενείς που δεν έχουν επαρκή έλεγχο του διαβήτη τους. Αίτηση για κυκλοφορία του φαρμάκου αναμένεται να γίνει μέσα στο 2010 τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου