«Ναρκωτικό» η μουσική

Κάθε φορά που ακούμε την αγαπημένη μας μουσική, απελευθερώνεται στον εγκέφαλό μας περισσότερη ντοπαμίνη, η χημική ουσία στην οποία οφείλεται το αίσθημα ευχαρίστησης που προκαλείται από ένα καλό φαγητό, από τα ναρκωτικά και από τα χρήματα, σύμφωνα με μια νέα καναδική επιστημονική έρευνα. Η απελευθέρωση της ντοπαμίνης εξηγεί γιατί η μουσική γεννάει αίσθημα απόλαυσης.

Οι ερευνητές του Νευρολογικού Ινστιτούτου του πανεπιστημίου ΜακΓκιλ του Μόντρεαλ, με επικεφαλής τη Βαλορί Σαλιμπούρ και τον Ρόμπερτ Ζατόρ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό νευροεπιστήμης Nature Neuroscience, έκαναν πειράματα με τη συνεργασία οκτώ εθελοντών ακροατών ηλικίας 19 έως 24 ετών, όπως αναφέρει το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων και η βρετανική εφημερίδα Guardian.

Οι ερευνητές κατέγραψαν τις εγκεφαλικές αντιδράσεις των εθελοντών με τομογράφο εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ), ενώ παράλληλα παρακολουθούσαν τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, τη θερμοκρασία και την ηλεκτρική αγωγιμότητα του δέρματος των εθελοντών, την ώρα που εκείνοι άκουγαν την αγαπημένη τους μουσική. Διαπιστώθηκε ότι, πριν καν αρχίσει η μουσική, μόνο με την προσμονή της ακρόασης, ο εγκέφαλος των εθελοντών άρχισε να απελευθερώνει ντοπαμίνη, κάτι που όμως δεν συνέβαινε όταν οι εθελοντές άκουγαν ουδέτερη και αδιάφορη γι' αυτούς μουσική.

Στη συνέχεια, οι επιστήμονες μελέτησαν τις εγκεφαλικές αντιδράσεις των εθελοντών με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) και διαπίστωσαν ότι λίγο πριν την ακρόαση της αγαπημένης μουσικής (που ήταν χωρίς λόγια, για να μην επηρεάζονται οι ακροατές από λεκτικούς συνειρμούς), ενεργοποιούνταν μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ο κερκοφόρος πυρήνας, ενώ την ώρα της αποκορύφωσης της απόλαυσης της ακρόασης ενεργοποιείτο μια άλλη περιοχή, ο επικλινής πυρήνας. Και οι δύο περιοχές βρίσκονται στο λεγόμενο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου.

Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι κατά μέσο όρο, η μουσική αυξάνει κατά 6 έως 8% την απελευθέρωση ντοπαμίνης, ενώ σε ένα άτομο η αύξηση έφτασε το 21%, πράγμα που σημαίνει ότι σε μερικούς ανθρώπους η μουσική είναι πηγή πραγματικά μεγάλης απόλαυσης. Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ένα ναρκωτικό όπως η κοκαΐνη αυξάνει κατά 22% περίπου τη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, ενώ ένα καλό φαγητό μέχρι 6%.

Η απελευθέρωση της ντοπαμίνης, σύμφωνα με τους ερευνητές, εξηγεί γιατί η μουσική γεννάει αίσθημα απόλαυσης, αν όχι ηδονής μερικές φορές, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι σε όλες τις κοινωνίες και τις εποχές να την αγαπάνε.

Οι επιστήμονες θεωρούν τη ντοπαμίνη μια χημική ουσία με αρχαία εξελικτική προέλευση στον εγκέφαλο, η οποία υπήρξε -και ακόμα είναι- ουσιώδης για την επιβίωση. Ο μηχανισμός της ντοπαμίνης οδηγεί στην πρόκληση ευχάριστων αισθημάτων για δραστηριότητες που κατ' εξοχήν στηρίζουν τη ζωή, όπως είναι το φαγητό, ενώ στην πορεία του χρόνου, το ίδιο αίσθημα έχει συνδεθεί με άλλα πράγματα, όπως το χρήμα ή τα ναρκωτικά.

Φαίνεται πως κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη μουσική, η οποία επίσης δεν έχει άμεση σχέση με την επιβίωση του ανθρώπου. Η μουσική "ξυπνάει" το ίδιο εγκεφαλικό κύκλωμα της ανταμοιβής και ευχαρίστησης. Κάθε φορά που κάνουμε κάτι, το οποίο ο εγκέφαλός μας θέλει να ξανακάνουμε, απελευθερώνει ντοπαμίνη για να μας κάνει να νιώσουμε ωραία και να μας δώσει κίνητρο να επαναλάβουμε την πράξη (περισσότερη μουσική, περισσότερο φαγητό, περισσότερα χρήματα κλπ.), σύμφωνα με τους ερευνητές.

www.enet.gr