Του αγίου Αμβροσίου Μεδιολάνων

«Ό μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάται ολίγοι...»

ΤΟΝ ουρανό της Εκκλησίας ανατέλλει, αγαπητοί μου, ένα αστέρι πρώτου μεγέθους είναι ό άγιος Αμβρόσιος επίσκοπος Μεδιολάνων, μεγάλος εκκλησιαστικός πατήρ.

Με συγκινεί ό άγιος Αμβρόσιος για δύο λόγους. Πρώτον, διότι αυτός υπήρξε ό πνευματικός πατήρ και διδάσκαλος του Ιερού Αυγουστίνου, του οποίου εγώ ανάξιος φέρω το όνομα. Και δεύτερον, διότι το όνομα του έλαβε Και ένας από τους πρώτους μαθητάς μου στο Μεσολόγγι, Ο Έλευθερουπόλεως Αμβρόσιος, εκλεκτός Ιεράρχης πού βρίσκεται ήδη στην αιωνιότητα. Για τον άγιο Αμβρόσιο Μεδιολάνων, λοιπόν, θα πούμε λίγες λέξεις.

Ό άγιος Αμβρόσιος έζησε τον τέταρτο αιώνα. Ήταν σύγχρονος του Μεγάλου Βασιλεί­ου, ό όποιος του έγραψε και επιστολή. Γεννήθηκε όχι στην Ανατολή αλλά στη Δύσι, στην πρωτεύουσα της Ιταλίας, τη 'Ρώμη.

Κατήγετο από υψηλή οικογένεια. Ως νέος ήταν ευφυής, δεκτικός μαθήσεως. Φοίτησε σε σχολές και πανεπιστήμια του καιρού εκείνου. Αρίστευσε και εισήλθε στο διοικητικό σώμα. Ως χαρακτήρας ήταν ευθύς, δίκαιος, απροσωπόληπτος. Έγινε συγκλητικός, και ανήλθε τις βαθμίδες της διοικήσεως. Αφού έγινε έπαρχος, νομάρχης, υπουργός, οι ευσεβείς υιοί και διάδοχοι του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ό Κωνσταντίνος και ό Κώνστας, τον έκαναν τέλος δι­οικητή όλης της Ιταλίας. Διοικούσε με άκρα δικαιοσύνη. Και ενώ ήταν ακόμη εθνικός Ρωμαίος πολίτης, ζούσε ήδη σαν Χριστιανός.

Συνέβη όμως στην εποχή του το εξής γεγονός. Πέθανε στα Μεδιόλανα (το σημερινό Μιλάνο) ό επίσκοπος, και επρόκειτο να γίνει εκλογή. Οί εκλογές των επισκόπων δεν εγίνοντο τότε όπως σήμερα, πού μαζεύονται οι δεσποτάδες στην Αθήνα και εκλέγουν. Όχι δεν είναι αυτός ό ορθός τρόπος. Στα παλιά τα ευλογημένα χρόνια ή εκλογή γινόταν από το λαό. -Όπως δηλαδή τώρα εκλέγουμε τον πρόεδρο της κοινότητος, το δήμαρχο, το βουλευ­τή, έτσι τότε, όταν πέθαινε ένας επίσκοπος, μαζευόταν ό κλήρος και ό ευσεβής λαός, άντρες - γυναίκες, και έκαναν εκλογή. Και εκλεγόταν εκείνος πού ήθελε ό Θεός και ό λαός· ήταν λαοπρόβλητος και θεοπρόβλητος. Σήμερα, ως επί το πλείστον, εκλέγονται άνθρωποι πού δέ' γνωρίζουν το λαό πού πηγαίνουν να ποιμάνουν. Μένουν στην Αθήνα συνήθως, είναι κοντά στον αρχιεπίσκοπο, τον κολακεύουν και τον θυμιατίζουν αυτοί βγαίνουν. Εγώ αγωνίζομαι να επανέλθει ό ευλογημένος τρόπος πού εξελέγη ό άγιος Αμβρόσιος.

Πώς έγινε ή εκλογή του. Οι Χριστιανοί εί­χαν διαιρεθεί κι ό καθένας υποστήριζε το δικό του υποψήφιο. Κ' ενώ γινόταν οχλαγωγία, ξα­φνικά ακούστηκε μια φωνή· «Τον Αμβρόσιο επίσκοπο!». Ποιος φώναξε; άγγελος; άνθρωπος; Ένα παιδί! Το φώτισε ό Θεός· γιατί τα μικρά παιδιά είναι σαν άγγελοι. Ή αγνή αυτή φωνή ακούστηκε· κι αμέσως όλοι, γνωρίζοντας το χαρακτήρα του έπαρχου, συμφώνησαν. Είπαν «Αμβρόσιος»· με τη συγκατάθεση δε και του βασιλέως Ουαλεντινιανού βγήκε παμψηφεί.

Ό ίδιος δεν ήθελε. Προσπάθησε να φυγή. Αντιστάθηκε, έφερε επιχειρήματα· αλλά τέλος υποχώρησε και έγινε. Πρώτα βαπτίσθηκε, με­τά έγινε αναγνώστης, μετά διάκονος, μετά πρεσβύτερος, και μετά χειροτονήθηκε επίσκοπος, επίσκοπος Μεδιολάνων.

Τι έκανε ως επίσκοπος; Ένας ιστορικός λέει, ότι υπήρξε καταπληκτικός. Προκάλεσε το θαυμασμό· ή φήμη του έφθασε στα πέρατα της γης. Τρία περιστατικά από τον βίο του θα σας διηγηθώ, για ν' αντιληφθείτε Τι γίγας υπήρξε. Το ένα. ήταν υπέρ του γάμου· αλλά παρα­πάνω από το γάμο ήταν φλογερός κήρυξ της παρθενίας. Από τα κηρύγματα του αρκετές νέες αριστοκρατικών οικογενειών αφιερώθη­καν στο Χριστό Και σχημάτισαν ολόκληρο τάγμα. Τρόμαξαν τότε οι μανάδες και δεν έστελναν πλέον τα κορίτσια τους στα κηρύγμα­τα του, από φόβο μήπως γίνουν και αυτά παρθένες. Οι δε εχθροί του διέδιδαν, ότι αυτός με τη διδασκαλία του υπέρ της παρθενίας θα κάνη το ανθρώπινο γένος να σβήσει...

Τι απήντησε ό Αμβρόσιος; Είπε, ότι δεν κινδυνεύει ό κόσμος εάν μερικά κορίτσια αφοσιωθούν στο Θεό Και στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Ό κόσμος δέ' θα χαθεί από την εγκράτεια και την παρθενία· ό κόσμος—προφήτευσε— θα χαθεί από την ακολασία του, από τη διαφθορά ανδρών και γυναικών.

Προφητικός ό λόγος του. Και σ' εμάς τα ίδια γίνονται. Εμποδίζουν τα παιδιά να πάνε στα κατηχητικά σχολεία, μήπως ακολουθήσουν τον άγαμο βίο. Άλλα πόσα είν' αυτά; Δέ' θα χαθεί ό κόσμος αν, μέσ' στα χίλια παιδιά, ένα αφιερωθεί στο Θεό. Ό κίνδυνος είναι στη διαφθορά. Ή Ελλάς κινδυνεύει να σβήσει από το χάρτη εξ αιτίας των τετρακοσίων χιλιά­δων εκτρώσεων πού γίνονται κάθε χρόνο!

• Το άλλο περιστατικό. Μια μέρα χτύπησε τη μητρόπολη του μια χήρα γυναίκα πού έκλαιγε.
—Γιατί κλαις; —Για το παιδί μου. —είναι άρρωστο; —Όχι είναι ζωηρό, πολύ άτακτο. Δέ'
μ' ακούει. Κάνει κακές παρέες, γυρίζει μέρα -νύχτα. Αχ, θα χάσω το παιδί μου!...

Ό ιερός Αμβρόσιος την παρηγόρησε και της είπε·

—Παιδί, πού ή μάνα του προσεύχεται και κλαίει, δε' θα χαθεί. Ποια ήταν ή μάνα αυτή; Ή Μόνικα. Και το παιδί; Ό ιερός Αυγουστίνος.
Από τα δάκρυα της αγίας εκείνης γυναίκας βγήκε ο Ιερός Αυγουστίνος, τον όποιο έπειτα δίδασκε και κατηχούσε ό άγιος Αμβρόσιος.

• Και το τρίτο περιστατικό. Αυτοκράτωρ ήταν τότε ό Μέγας Θεοδόσιος. Αυτός Τι έκανε; Στη
Θεσσαλονίκη ό λαός, ενοχλημένος από τους φόρους του, επαναστάτησε και σκότωσε μερι­κούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Ό Θεοδόσιος διέταξε το στρατό, την ώρα πού ό κόσμος ήταν μαζεμένος στο στάδιο να παρακολουθήση αγώνες, να βγάλουν τα σπαθιά και να κά­νουν σφαγή. Και σφάξανε πόσους; Εφτά χιλιάδες ανθρώπους! Κοκκίνισε ή Θεσσαλονίκη α­πό το αίμα. Ποιος τώρα να διαμαρτυρηθεί; Κανείς. Ένας μόνο τόλμησε· ό Αμβρόσιος.

Ό Θεοδόσιος πήγε στα Μεδιόλανα. Κ' ενώ τα χέρια του στάζανε αίμα, είχε την τόλμη να πάει στο ναό με την ακολουθία του. Μπήκε μέσα; Δέ' μπήκε! Στην πόρτα στάθηκε ό Αμβρόσιος· —Δέ' θα προχώρησης! Δεν είσαι άξιος να μπρος στην εκκλησία. Αμάρτησες, σκό­τωσες χιλιάδες. —Μα, λέει, και ό Δαβίδ σκότωσε. —Ναι, του άπαντα ό Αμβρόσιος, αλλά με­τανόησε. Κ' εσένα τότε θα σε δεχτώ... Του έβαλε κανόνα· εννιά μήνες έκλαιγε κι αναστέναζε· και μετά —όχι πλέον με βασιλικά στέμματα, αλλά ταπεινός και κλαίων— ήρθε στο ναό. Τότε τον δέχθηκε ό Αμβρόσιος.

Ποιος παπάς ή ποιος δεσπότης θα σταθεί σήμερα στην πόρτα του ναού να πει, Αλτ δολοφόνοι! πού σφάξατε όχι εφτά χιλιάδες αλλά πολύ περισσότερους;... Τετρακόσες χιλιάδες παιδάκια σφάζονται κάθε χρόνο. Και οι δολοφόνοι μπαίνουν ελεύθερα στην εκκλησία. είναι τόσο μεγάλο, τόσο τρομερό έγκλημα το να σκοτώνουν τα έμβρυα, ώστε αμφιβάλλω αν θα συχώρεση ό Θεός το αμάρτημα αυτό. Κα! όμως εμείς δεχόμεθα μέσ' στην εκκλησία τους γιατρούς πού κάνουν εκτρώσεις, τις νοσοκόμες πού βοηθούν στις εκτρώσεις, τους πατεράδες και τις μανάδες πού σφάξανε τα παιδιά τους, και επιτρέπουμε τη θεία κοινωνία. Αχ Αμβρόσιε, που είσαι, να σταθείς πάλι στην πόρτα και ν' απαγόρευσης την είσοδο σε τέτοιους ανθρώπους, πού θα τολμήσουν τώρα τα Χριστούγεννα να έρθουν να κοινωνή­σουν τα άχραντα μυστήρια!...

Αυτά, αγαπητοί μου, είχα να σας πω για τον άγιο Αμβρόσιο. Πρέπει ν' αναστενάξουμε, γιατί στην εποχή μας δεν υπάρχουν Αμβρόσιοι. Βλέποντας αύτη την κατάσταση, σαν Χριστιανοί, ας παρακαλούμε το Θεό να στείλει πάλι τέτοια αστέρια. είναι ανάγκη. Ό Κύριος μας παρήγγειλε να προσευχώμεθα γι' αυτό. «Ό μεν θερισμός πολύς οι δε έργάται ολίγοι· δεηθείτε ούν του κυρίου του θερισμού όπως εκβάλει εργάτας...» (Ματθ. 9,37-38). Στις προσ­ευχές μας να λέμε· Στείλε μας, Κύριε, εργάτες της Εκκλησίας σου, φλογερούς Ιεροκήρυ­κες, φιλόστοργους πνευματικούς πατέρες... Αυτό εξαρτάται από το Θεό. Εξαρτάται όμως και από το λαό, από τις μανάδες. Δυστυχώς, μόλις αντιληφθούν ότι το παιδί πλησιάζει την Εκκλησία, το κατηχητικό, πνευματικούς πα­τέρες, το εμποδίζουν. —Το παιδάκι μας, λένε, να γίνει γιατρός, δικηγόρος, μηχανικός... Παπάς; όχι! Κα! σε χίλιες εκκλησιές στην Ελλάδα δέ' θα χτυπήσει καμπάνα τα Χριστούγεννα...

Αυτά, αγαπητοί, εξ αφορμής της εορτής του αγίου Αμβροσίου. Και είθε ό Θεός, δια πρεσβειών της ύπεραγίας Θεοτόκου κα! του αγίου Αμβροσίου, να ελεήσει πάντας ημάς· αμήν.

Επίσκοπος Αυγουστίνος
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, ή οποία έγινε σε αγρυπνία στον Ιερό ναό Αγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης την
6-12-1985 με άλλο τίτλο. Καταγραφή και σύντμησης 7-12-2004

www.pigizois.gr