Τέρας» 10.000 ετών στην έρημο

Το αφιλόξενο οροπέδιο της Γκιλφ Κεμπίρ στα νοτιοδυτικά της αιγυπτιακής ερήμου ήταν κάποτε ο τόπος όπου αναπτύχθηκε ο πρώιμος αιγυπτιακός πολιτισμός, ο οποίος άφησε πίσω του θεαματική τέχνη των σπηλαίων.

Μία από τις πολλές βραχογραφίες όπου βρίσκονται στο Γκιλφ Κεμπίρ

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποτε κάποιος θα μπορούσε να ζήσει στο άγονο Γκιλφ Κεμπίρ, ένα απομακρυσμένο, ερημικό οροπέδιο από ψαμμίτη στο μέγεθος της Ελβετίας, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικότερο κομμάτι της Αιγύπτου. Ωστόσο, περίπου 10.000 χρόνια πριν, το νερό, με τη βλάστηση, τα ζώα και την ανθρώπινη ζωή, κυριαρχούσε στον άκαρπο τόπο.

Αυτός ο εδώ και αιώνες ξεχασμένος προϊστορικός πολιτισμός, που κάποτε άνθησε στο Γκιλφ Κεμπίρ, άφησε το στίγμα του με τη μορφή της ζωγραφικής των σπηλαίων και άλλων μορφών τέχνης στον βράχο, σε μέρη όπως είναι το θεαματικό «Σπήλαιο των Κολυμβητών».

Το τελευταίο ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του 1930 από τον Ούγγρο κόμη και εξερευνητή Laszlo Almasy (ο οποίος αργότερα έγινε μυθιστορηματική προσωπικότητα στο βιβλίο του Μάικλ Ondaatje «Ο Αγγλος Ασθενής», το οποίο προσαρμόστηκε σε μια πολυβραβευμένη με Οσκαρ ταινία).

Παρουσιάζει σε όλους τους τοίχους του κομψούς και μικροσκοπικούς ανθρώπους εν ώρα κολύμβησης. Οι απεικονίσεις είναι πιο «χλωμές» σε σύγκριση με τις σκηνές που απεικονίζονται στο Σπήλαιο Foggini-Mestekawi και ανακαλύφθηκαν πολύ πρόσφατα - το 2003 - από τα μέλη ενός συλλόγου που δραστηριοποιείται σε εκδρομές στην έρημο, τον Zarzora Expeditions.

Φέρει σιλουέτες δεκάδων χεριών (δεν διαφέρει ιδιαίτερα από το Cueva de la Manos στην Αργεντινή), καθώς και αναπαραστάσεις κυνηγιού, αλιείας, παιχνιδιών, γονιών που κρατούν στα χέρια τους τα παιδιά τους, ή ακόμη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι απεικονίσεις μοιάζουν λίγο με ανθρώπους που παίρνουν μαθήματα χορού.

Ζώα υπάρχουν επίσης σε μεγάλο αριθμό, γαζέλες, καμηλοπαρδάλεις, σκυλιά και λιοντάρια.

Πιο περίεργο και συναρπαστικό απ' όλα είναι «το τέρας» - ένα περίεργο, ακέφαλο πλάσμα, με ένα σώμα σαν ταύρος ή ελέφαντας και τα πόδια ενός άνδρα. «Ο καθένας θέλει να μάθει», αναφέρει οδηγός της ομάδας εξερεύνησης, Μαχμούντ Nour El Din, «τι στο καλό είναι αυτά τα ζώα».

Πιθανώς παρουσιάζονταν από τους αρχαίους Αιγυπτίους κι αντιπροσώπευαν αυτό που θεωρούσαν ως μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο. Υβριδικά πλάσματα - όπως ο θεός της ερήμου - έχουν ένα κοινό στοιχείο με αυτό που πίστευαν οι μεταγενέστεροι αιγυπτιακοί πολιτισμοί, σε πολλούς από τους οποίους λατρεύονταν τα ζώα.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ
akarali@pegasus.gr

www.ethnos.gr