Παρατηρόντας τις αμαρτίες των άλλων

Η κατάκριση ἔχει γίνει τὸ
κυριότερο ἁμάρτημα καὶ
ἡ νόσος τῶν εὐσεβῶν. Ὁ
ἅγ. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος
ἐπισημαίνει στὸν ἀπολογητικό του
Λόγο:
«Οὐδὲν γὰρ οὕτως ἡδὺ ἐν ἀνθρώ-
ποις ὡς τὸ λαλεῖν τὰ ἀλλό-
τρια, καὶ μάλιστα ἐὰν τύ-
χωσιν ὑπ’ εὐνοίας τινὸς
ἢ
μίσους ἑλκόμενοι, ὑφ’ ὧν
καὶ φιλεῖ κλέπτεσθαι ὡς τὰ
πολλὰ ἡ ἀλήθεια» (Λόγος
Β΄ -ΕΠΕ, τόμος Ι΄, σελ. 74-
75).
Δηλαδή: «Διότι τίποτε
δὲν εἶναι τόσο εὐχάριστον
εἰς τοὺς ἀνθρώπους ὅσον
τὸ νὰ ὁμιλοῦν διὰ ξένας
ὑποθέσεις, πρὸ παντὸς
μάλιστα ὅταν συμβαίνῃ
νὰ παρασύρωνται ἀπὸ κά-
ποιαν συμπάθειαν ἢ ἀπὸ
μίσος,
ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὡς
ἐπὶ τὸ πλεῖστον συμβαί-
νει νὰ διαστρεβλώνεται ἡ
ἀλήθεια».
... Σ’ αὐτοὺς τοὺς και-
ροὺς «ἡ νίκη πολεμεῖ μὲν
ἀλλήλοις τὰ μέλη, οἴχεται
δὲ τῆς ἀγάπης, εἰ καὶ τὶ ἦν
λείψανον...»
Δηλαδή, σ’ αὐτοὺς
τοὺς καιροὺς κατὰ τοὺς
ὁποίους
«οἱ μὲν πιστοὶ πολεμοῦν ὁ
ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου καὶ ἔχουν
ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν ἀγάπη, ἐὰν
βεβαίως διατηροῦν κάποιο ὑπόλειμ-
μά της...» ( ὅ.π., σελ. 172-3).
«Πάντες δὲ ἐσμὲν εὐσεβεῖς ἐξ ἑνὸς
μόνου τοῦ καταγινώσκειν ἄλλων
ἀσέβειαν. Χρώμεθα δὲ δικασταῖς τοῖς
ἀθέοις, καὶ ριπτοῦμεν τὰ ἅγια τοῖς
κυσί, καὶ βάλλομεν τοὺς μαργαρίτας
ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, βεβήλοις
ἀκοαῖς καὶ ψυχαῖς τὰ θεῖα δημοσιεύ-
οντες· καὶ τὰς τῶν ἔχθρων εὐχὰς ἐπι-
μελῶς ἐκπληροῦμεν οἱ δείλαιοι, καὶ
πορνεύοντες ἐν τοῖς ἐπιτηδεύμασιν
ἡμῶν
οὐκ αἰσχυνόμεθα. Μωαβίται δὲ
καὶ Ἀμμανίται, οἷς οὐδ’ ἐξῆν παριέναι
εἰς Ἐκκλησίαν Κυρίου, τοῖς ἁγιωτά-
τοις ἡμῶν ἐμβατεύουσιν. Ἠνοίξαμεν
δὲ πᾶσιν οὐ πύλας δικαιοσύνης, ἀλλὰ
θύρας λοιδωρίας τε καὶ τῆς κατ’ ἀλλή-
λων θρασύτητος· καὶ οὗτος ἄριστος
ἡμῖν, οὐχ ὃς ἂν μηδὲ ρῆμα πρόηται
ἀργὸν φόβῳ Θεοῦ, ἀλλ’ ὃς ἂν τύχῃ
πλεῖστα τὸν πλησίον εἰπὼν κακῶς, ἢ
διαρρήδην, ἢ ἐν αἰνίγμασι· καὶ ὑπὸ
τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ στρέφων κό-
πον καὶ πόνον, ἢ ἰὸν ἀσπίδων εἰπεῖν
οἰκειότερον.
»Τηροῦμεν δὲ τὰς ἀλλήλων ἁμαρ-
τίας, οὐχ ἵνα θρηνήσωμεν, ἀλλ’ ἵνα
ὀνειδίσωμεν οὐδ’ ἵνα θεραπεύσωμεν,
ἀλλ’ ἵνα προσπλήξωμεν, καὶ ἀπολο-
γίαν ἔχωμεν τῶν ἡμετέρων κακῶν τὰ
τῶν πλησίον τραύματα. Κακοὺς
δὲ καὶ
ἀγαθοὺς οὐχ ὁ τρόπος, ἀλλ’ ἡ διά-
στασις καὶ ἡ φιλία χαρακτηρίζει· καὶ
ἃ σήμερον ἐπαινοῦμεν, αὔριον ἐκακί-
σαμεν καὶ ἃ παρ’ ἄλλοις στηλιτεύεται,
παρ’ ἡμῖν θαυμάζεται· καὶ πάντα συγ-
χωρεῖται προθύμως τῷ ἀσεβεῖ. Οὕτω
τὴν κακίαν ἐσμὲν μεγαλόψυχοι».
Δηλαδή: «Ὅλοι δὲ εἴμεθα εὐσε-
βεῖς δι’ ἕνα καὶ μοναδικὸν λόγον,
διὰ νὰ κατακρίνωμεν τοὺς ἄλλους
δι’ ἀσέβειαν.
»Χρησιμοποιοῦμεν δὲ
ὡς δικαστὰς τοὺς ἄθεους,
ρίπτομεν τὰ ἁγία εἰς τοὺς
κύνας καὶ θέτομεν τὰ μαργαριτάρια
μας ἐμπρὸς εἰς
τοὺς χοίρους, μὲ τὸ νὰ κάνωμεν
γνωστὰ εἰς ὦτα καὶ
καρδίας μολυσμένας τὰ
θεῖα πράγματα. Καὶ πραγ-
ματοποιοῦμεν, οἱ ταλαίπωροι,
τὰς εὐχὰς τῶν ἐχθρῶν
μας καὶ ἐνῷ πορνεύομεν,
δὲν ἐντρεπόμεθα διὰ τὰς
πράξεις μας. Οἱ Μωαβίται
δὲ καὶ οἱ Ἀμμανίται, εἰς
τοὺς ὁποίους δὲν ἐπετρέ-
πετο νὰ εἰσέλθουν εἰς τὴν
Ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου,
συχνάζουν
τώρα εἰς τὰ πιὸ
ἅγια μέρη μας. Ἔχομεν δὲ
ἀνοίξει εἰς ὅλους ὄχι πύλας
δικαιοσύνης, ἀλλὰ θύρας
κατηγοριῶν καὶ ὕβρεων
τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλον.
Καὶ ὁ καλύτερός μας εἶναι
ὄχι ἐκεῖνος ὁ ὅποιος δὲν
χρησιμοποιεῖ
κακοὺς λό-
γους ἐξ αἰτίας τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ,
ἀλλὰ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συμβαίνει νὰ
ἔχῃ κακολογήσει
περισσότερον ἀπὸ
ὅλους τοὺς ἄλλους τὸν πλησίον του,
εἴτε κατὰ τρόπον σαφή, εἴτε συγκε-
καλυμμένως, καὶ ὁ ὁποῖος κρύβει
κάτω ἀπὸ τὴν γλῶσσαν του κόπον
καὶ πόνον, ἤ, διὰ νὰ τὸ εἴπω πιὸ σωστά,
δηλητήριον ἀσπίδων.
»Παρατηροῦμεν δὲ ὁ ἕνας τὰς
ἁμαρτίας τοῦ ἄλλου, ὄχι διὰ νὰ
κλαύσωμεν δι’ αὐτούς, ἀλλὰ διὰ νὰ
κατηγορήσωμεν. Οὔτε διὰ νὰ θερα-
πεύσωμεν, ἀλλὰ διὰ νὰ μεγαλώσω-
μεν ἀκόμη περισσότερον τὴν πληγὴν
καὶ διὰ νὰ ἔχωμεν ὡς δικαιολογίαν
Παρατηροῦντες τὰς ἁμαρτίας
τῶν ἄλλων
Λόγος Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου
περιοδικό Πειραική Εκκλησία τευχος Ιουνίου.